آیا دولت یازدهم مظلوم‌ترین دولت است؟
اخیرا رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در دیدار اعضای شورای راهبردی جبهه متحد اعتدال‌گرایان ایران اسلامی، به عملکرد دولت دکتر روحانی در این مدت اشاره کرده و گفته است: علی‌رغم همه افراط‌کاری‌هایی که «تندروها» برای ایجاد وقفه در کارها انجام می‌دهند، دولت با اندیشه اعتدالی که تدیّن شرط آن است، در برخورد با مخالفینی که لباس نقد می‌پوشند، «نجابت» به خرج می‌دهد.
آقای هاشمی، شیوه ارائه گزارش دولت به مردم و بیان مفاسدی که صدای همه را بلند کرده، برخاسته از همان شعار اعتدال خوانده و افزوده است: فقط گاهی قطعاتی از «کوه یخ غرق در دریای فسادها» گفته می‌شود و برای جلوگیری از سوءاستفاده دشمنان، از بیان همه مسایل پرهیز می‌شود.
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، در ادامه سخنان خویش با ارائه تحلیلی از آثار سوء افراط در مقاطع مختلف انقلاب اسلامی، گفته است: دولت یازدهم، در حالی که«مظلوم‌ترین دولت پس از انقلاب» است و در عین حال به دلیل «تدیّنی که دارد»، نمی‌تواند عمق مشکلات به ارث برده را به مردم گزارش کند.
درباره سخنان آقای هاشمی رفسنجانی گفتنی است؛
1 . تعلّقخاطر ویژه جناب هاشمی به دولت یازدهم، طبیعی و البته بی‌نیاز از ارائه شاهد و مصداق است؛ اما اگر این تعلّقخاطر به غلوگویی و مظلوم‌نمایی برای آن بینجامد، آسیب‌زا خواهد بود . تردیدی نیست که دولت کنونی نیز همچون دولت‌های سابق با برخی مشکلات قهری و گریزناپذیر دست و پنجه نرم می‌کند؛ اما این‌که آن را «مظلوم‌ترین» دولت بنامیم، ادعای سنگینی است که بعید است کسی بتواند آن را به‌آسانی ثابت کند.
2 . «مظلوم‌نمایی» مختص دولت یازدهم نیست و دولت‌های پیشین هم، اگرچه با سبک و سیاق‌های گوناگون، همگی «مظلوم‌نمایی» را ابزاری مناسب برای توجیه دست‌‌کم برخی کاستیها و ناکارآمدی‌های خویش یافته بودند.
دولت یازدهم نیز از همان آغاز، به خوبی از این ابزار بهره برده است؛ چه‌این‌که دولتمردان در موارد فراوان در پاسخ به چراییِ قصور و تقصیرها، کوشیده‌اند بار اصلی کاستیها را متوجه دولت قبل کنند و با مظلوم‌نمایی، تا حدودی خود را از امواج انتقادهای صاحب‌نظران و توده‌های گوناگون مردم برهانند.
فراموش نکرده‌ایم که برخی دولتمردان بارها به تصریح و تلویح، میراث دولت قبل را ویرانه‌ای با خزانه‌های خالی دانسته و خود را مشغول آواربرداری معرفی کرده‌اند! در این میان اگرچه تصمیم‌های غیرکارشناسی در گذشته، آسیب‌های فراوانی را متوجه فرصت‌های فراهم‌آمده برای ملت و کشور کرد؛ اما نباید با دمیدن غیرمتعارف در تنور تحقیر دولت سابق و مظلوم‌نمایی دولت لاحق، برخی بی‌تدبیری‌های کنونی را نادیده گرفت.
3. آقای هاشمی، در حالی ادعا کرده است که دولت در برخورد با مخالفان، «نجابت به خرج می‌دهد» که مرور اجمالی رفتارها و تعابیر شخص رئیس‌جمهور و دولتمردان محترم در قبال منتقدان، از واقعیت دیگری حکایت می‌کند؛ واقعیتی که برای اهالی رسانه و آگاهان عرصه سیاسی نیاز به استدلال چندانی ندارد.
فراموش نکرده‌ایم که تعابیر رئیس‌جمهور محترم درباره منتقدان دولت، بارها خواسته یا ناخواسته، آمیخته با توهین و تحقیر بوده است؛ کم‌سواد، تازه به دوران رسیده، کاسب تحریم، به جهنم، بزدل و نظایر آن، از جمله نوازش‌هایی است که منتقدان از دولتمردان ارشد دریافت کرده‌اند.
«مظلوم‌نمایی» مختص دولت یازدهم نیست و دولت‌های پیشین هم، اگرچه با سبک و سیاق‌های گوناگون، همگی «مظلوم‌نمایی» را ابزاری مناسب برای توجیه دست‌‌کم برخی کاستیها و ناکارآمدی‌های خویش یافته بودند
در مواردی این تعابیر چنان دور از انتظار بوده که طرفداران دوآتشه دولت نیز نتوانسته‌اند به توجیه آن بپردازند و لاجرم سکوت پیشه کرده‌اند، و برخی دیگر همراه با فضای عمومی به نکوهش درشت‌گویی‌های دولتمردان پرداخته‌اند.
افزون بر این، گاه تعابیر شخص رئیس‌جمهور چنان از دایره «نجابت» مورد ادعا خارج شده که برخی مراجع به طور خاص به آن واکنش نشان داده‌اند؛ از جمله در یکی از نمونه‌ها، حضرت آیت‌الله مکارم شیرازی در جمع زائران حرم رضوی(ع) با اشاره به حمله تند رئیس جمهور به منتقدان تصریح کردند: «... نباید مسوولین، انتقادکنندگان را مورد حمله قرار دهند و از "آن تعبیرات" استفاده کنند. ابزار ریاست؛ سعه صدر است، تحمل است، ملایمت است، حوادث را در خود هضم‌کردن و عصبانی‌نشدن و "پرخاش نکردن" است... .»
4. فارغ از صحت و سقم ادعای آقای هاشمی درباره «مظلومیت» بی‌نظیر! دولت یازدهم، این دولت از فرصت‌هایی گاه منحصربه‌فرد برای پرهیز از حاشیه‌‌ها و تمرکز بر خدمت‌رسانی بهره‌مند شده است، که در صورت قدردانستن آن، می‌تواند گام‌هایی بزرگ برای اعتلای ایران اسلامی و خدمت به مردم بردارد؛ خدمتی که به‌یقین نامی خوش و فرجامی نیکو را برای دولتمردان رقم خواهد زد؛ البته مشروط به این که رفتار دولت تداعی‌گر امثالِ این فرمایش رهبری نباشد که فرموده بودند: «رئیس‌جمهور محترم و برخی مسوولان، کم و بیش درخصوص حمایت از سیاست‌های اقتصاد مقاومتی سخن گفته‌اند؛ اما نیاز اصلی، عمل است و نباید این‌گونه باشد که در "سخن"، از اقتصاد مقاومتی حمایت کنیم اما در "عمل"، حرکت ما کُند باشد.»
الف) فضای سالم انتخاباتی و رقیبان متعهد و با نجابت
در سال 84 به ویژه در فاصله بین مرحله اول و دوم انتخابات، توهین‌ها و توصیف‌هایی دور از انصاف علیه یکی از نامزدهای آن دوران روا داشته شد و برخی همرهان آقایان هاشمی و روحانی که مدام از حق آزادی انتخاب و دموکراسی و اخلاق‌مداری و ... دم می‌زدند، با مشاهده شتاب نامزد برتر در کسب اعتماد مردم، به طرفه‌العینی همه آن شعارهای جذاب را زیر پا گذاشتند تا مانع پیروزی رقیب انتخاباتی خود شوند؛ حتی رئیس‌جمهور وقت که از جامعه مدنی و حقوق شهروندی و احترام به رای مردم و ... سخن می‌گفت، هنگامی‌که اقبال مردم به نامزد مورد نظر خود را کم‌رنگ دید، در بیانیه‌ای به تلویح از همه خواست تا به ایشان(آقای هاشمی) رای دهند! این گروه پس از پایان انتخابات نیز رفتار نامناسبی پیشه کردند.
در انتخابات سال 88 هم همان جریان کوشید با تجمیع همه امکانات در داخل و خارج، مانع رای آوردن کاندیدای رقیب شود و چون در این هدف ناکام ماند، با طرح ادعای تقلب 11میلیونی! و به دنبال آن اردوکشی خیابانی، برآن شد تا زمینه ابطال آرای ملت را فراهم آورد، که با قاطعیت سکاندار نظام اسلامی ناکام ماند. اما فضای کلی انتخاباتی سال 92 برای دکتر روحانی بسیار مناسب بود و جز در مواردی اندک، جنبه تخریبی نیافت.
از سوی دیگر، در سال 84 و 88 رقیبان اصلی و حامیان برجسته‌شان رفتاری چندان اخلاقی با رئیس‌جمهور برگزیده نداشتند؛ به گونهای که بعضا حتی از ارسال پیام تبریک سطحی و متعارف هم خودداری کردند و از شرکت در مراسم تنفیذ و تحلیف نیز که بدیهی‌ترین انتظار از یک رقیب انتخاباتی است سرباز زدند.
این در حالی است که رقبای دکتر روحانی از نخستین ساعات اعلام پیروزی ایشان، افزون بر ارسال پیام مکتوب، به صورت حضوری هم به دیدار رئیس جمهور برگزیده شتافتند و با تبریک انتخاب وی، از آمادگی خود برای همکاری همه‌جانبه با دکترروحانی و دولت ایشان سخن گفتند. آن‌ها نه‌تنها نتیجه انتخابات را کامل به رسمیت شناختند بلکه حتی از ابتدایی‌ترین حقّ طبیعی خود مبنی بر«اعتراض قانونی» به نتیجه انتخابات هم گذشتند. اهمیت این اقدام هنگامی بیش‌تر روشن می‌شود که بدانیم رئیس‌جمهور منتخب با اختلاف آرای بسیار اندک توانسته بود اکثریت آرا را به دست آورد و این اختلاف اندک ظرفیت بیشتری برای اعتراض داشت.
فراموش نکرده‌ایم که برخی دولتمردان بارها به تصریح و تلویح، میراث دولت قبل را ویرانه‌ای با خزانه‌های خالی دانسته و خود را مشغول آواربرداری معرفی کرده‌اند! در این میان اگرچه تصمیم‌های غیرکارشناسی در گذشته، آسیب‌های فراوانی را متوجه فرصت‌های فراهم‌آمده برای ملت و کشور کرد؛ اما نباید با دمیدن غیرمتعارف در تنور تحقیر دولت سابق و مظلوم‌نمایی دولت لاحق، برخی بی‌تدبیری‌های کنونی را نادیده گرفت
پس از شکل‌گیری دولت یازدهم نیز رقیبان انتخاباتی آقای روحانی، در گفتار و کردار خود همکاری و دلسوزی برجسته‌ای نسبت به دولت یازدهم داشته‌اند و حتی دکتر جلیلی که به‌نوعی یک قطب انتخابات را به خود اختصاص داده بود، تاکنون حاضر نشده در سخنان عمومی خویش به نقد صریح دولت مستقر بپردازد و اعلام کرده که دیدگاه‌ها و انتقادهای خود را به صورت «خصوصی» به اطلاع دولتمردان می رساند.
ب) رویکرد مثبت رئیس‌جمهور پیشین و مجلس
با اعلام پیروزی دکتر روحانی در خردادماه 1392، رئیس‌جمهور وقت افزون بر ارسال فوری پیام تبریک، در رفتاری اخلاقی شخصا به محل اقامت منتخب ملت رفت و ضمن تبریک حضوری، برآمادگی کامل خود و دولتمردان برای کمک به آقای روحانی تاکید کرد. رئیس‌جمهور پیشین همچنین به وزرا دستور داد تا به صورت برنامه‌ریزی‌شده به دیدار دکتر روحانی بشتابند و گزارشی از وزارتخانه و زیرمجموعه‌های خویش را در اختیار وی قرار دهند تا ایشان بتواند با اطلاعات کامل برای سکانداری دولت آینده آماده شود.
ازسوی دیگر، اکثر نمایندگان مجلس شورای اسلامی، بی‌اعتنا به صبغه سیاسی خود، همکاری مناسبی با شخص رئیس‌جمهور و دولتمردان وی داشته‌اند؛ به‌گونه‌ای که وزرای اقتصادی دولت را با آرای بالا مورد تایید قرار دادند و دکتر طیب‌‌نیا-وزیر پیشنهادی برای تصدی وزارت اقتصاد و امور دارایی- توانست با کسب 274 رأی از مجموع 284 رأی مأخوذه، بالاترین رأی اعتماد در تاریخ جمهوری اسلامی ایران را به خود اختصاص دهد! پس از آن نیز رویکرد کلی مجلس، همکاری صادقانه و دلسوزانه با دولت محترم بوده است و اگرچه در مواردی برخورد قاطع نمایندگان با برخی کاستی‌های دولتمردان دور از انتظار نبوده، اما مشی همراه با اغماض مجلس شورای اسلامی نشان داده که نمایندگان مجلس به طور جدی خواهان فراهم بودن زمینه آرامش و انسجام دولت برای خدمت‌رسانی هرچه بیش‌تر هستند. نمایندگانی که اکثریت شان در روز آغاز رأی اعتماد به کابینه ی بازدهم به عنوان موافق کلیت کابینه ثبت نام کردند...
بنابراین، ارزیابی منصفانه و فارغ از حبّ و بغض‌های نسنجیده این واقعیت را آشکار می‌سازد که دولت یازدهم و رئیس جمهور محترم، فرصت‌های کم‌نظیری برای خدمت‌رسانی دراختیار دارد و توفیق در این عرصه در گرو بهره‌مندی هوشمندانه از فرصت‌ها و دوری از حاشیه‌سازی‌هایی است که در مواردی قابل توجه از درون دولت ساخته می‌شود
ج) اختیارات برجسته دولت در موضوع هسته‌ای
پس از انتخاب دکتر روحانی به ریاست جمهوری و شروع به کار دولت یازدهم هم اختیارات برجسته ای به ایشان داده شد تا بتواند برای تحقق برنامه خود در حل مساله هسته‌ای و رونق اقتصادی بکوشد؛ به گونهای که رئیس‌جمهور در گفت‌و‌گویی تصریح کرد: برای توافق با غرب بر سر مساله هسته‌ای اختیار تام دارم.
در همین راستا آقای روحانی در نخستین سفر خود به آمریکا در قامت ریاست جمهوری، برای اولین بار پس از پیروزی انقلاب و برخلاف رویه سابق، به گفت‌وگوی تلفنی رئیس جمهور آمریکا پرداخت و وزیرخارجه دولت یازدهم نیز به گفت‌و‌گوهایی مفصّل و مستقیم با وزیر خارجه این کشور پرداخت. توافقنامه ژنو هم پس از چند دور مذاکرات فشرده بین دولت ایران و 1+5 پشت درهای بسته به امضای طرفین رسید؛ توافقی که رئیس جمهور، از آن به «تسلیم‌شدن قدرت‌های بزرگ» تعبیر کرد و بعدتر هم اعلام کرد ساختمان تحریم ها ترک برداشت. در این مدت، مقام معظم رهبری هم در چند مورد با تاکید بر دخالت‌نداشتن در جزئیات مذاکرات هسته‌ای، به صراحت از کلیت تیم مذاکره‌کننده حمایت کرده و فضای مناسبی برای آن‌ها فراهم آورده‌اند. رسانه ملی نیز به رغم درخواست‌های مکرر از جمله درخواست کتبی بیش از یکصد نماینده مجلس شورای اسلامی برای فراهم آوردن زمینه نقد و بررسی توافق ژنو در آن رسانه، بر رویکرد «حمایتی» صداوسیما درباره توافق ژنو، تاکید کرده است.
بنابراین، ارزیابی منصفانه و فارغ از حبّ و بغض‌های نسنجیده این واقعیت را آشکار می‌سازد که دولت یازدهم و رئیس جمهور محترم، فرصت‌های کم‌نظیری برای خدمت‌رسانی دراختیار دارد و توفیق در این عرصه در گرو بهره‌مندی هوشمندانه از فرصت‌ها و دوری از حاشیه‌سازی‌هایی است که در مواردی قابل توجه از درون دولت ساخته می‌شود.
منبع: الف
