شمارش معکوس برای مرگ ملک عبدالله!

عربستان سعودی با چالش جدید مواجه شده است؛ چالش سلطنت دراین کشور شرایط آینده را برای این کشور در منطقه و داخل خاک عربستان بغرنج کرده است.

پادشاهی عربستان سعودی در یک دهه گذشته چندین بار با معضل سلطنت مواجه شده است. میراث عبدالعزیز بن سعود برای عربستان چندان موفق نبوده و به سلطنت رسیدن پسران عبدالعزیز یکی پس از دیگری، نتوانسته است خلا موجود را پر کند. دوره‌های سلطنت کوتاه مدت در این کشور به دلیل کهولت سن و بیماری برادران، سبب شده است هرازچندگاهی زخم سلطنت در این کشور سرباز کند و بحث‌های بسیاری را برای آینده این کشور پدید آورده است. با بحرانی‌تر شدن بیماری ملک عبدالله، این چالش به گونه‌ای جدید بروز کرده است. آنگونه که از اخبار و شرایط عربستان معلوم است، این کشور با شرایط جدیدی در آینده مواجه خواهد شد، کما اینکه با بروز بیماری ملک عبدالله شاخص بورس در این کشور سقوط کرده است و آینده نامطلوبی نیز برای تولید نفت این کشور پیش‌بینی می‌شود. معضلات موجود بر سر راه سیاست خارجی این کشور و شکست‌های پدید آمده، نگرانی در مورد آینده عربستان را دوچندان کرده است. وخامت حال ملک عبدالله تا بدان‌ حد جدی است که خبر بستری شدن وی در بیمارستانی خارج از محل اقامتش که خود مجهز به کلینیکی مجهز است، در رسانه‌ها مطرح می‌شود. به نظر می‌رسد از هم‌اکنون پیش‌زمینه‌های تغییر سلطنت در این کشور فراهم می‌شود تا در آینده شکی جدی به بدنه رنجور و بیمار عربستان وارد نشود. تسلط و نفوذ وهابیت در این کشور شرایط را برای آینده عربستان تا حدودی نامفهوم کرده است. این مساله به معنای دور شدن آل سعود از آل وهاب نیست اما می تواند مانع هرگونه تغییر جدید در سیاست ‌های داخلی و خارجی این کشور شود. تلاش عربستان سعودی برای بسط و گسترش وهابیت و تفکرات سلفی در نقاط مختلف جهان اسلام، عملا نوعی نفرت از عملکردهای این پادشاهی را در میان مردم منطقه پدید آورده است.

دامن زدن عربستان به بحران عراق و داعش از سویی و مقاومت در برابر صلح سوریه و ایجاد مشکل بر سر راه لبنان و جدیدا ایجاد تنش در بازار جهانی نفت، تنفرها از سیاست خارجی این کشور را افزایش داده است و همین موضوع دقیقا مساله ای است که باید مورد توجه پادشاه آینده عربستان قرار گیرد؛ امری که پرداختن به آن از سوی هیات حاکمه عربستان در جهت بهبود اوضاع، امری بعید به نظر می‌رسد. از سوی دیگر بحران‌های داخلی عربستان و فشارهای تحمیل شده به شیعیان و ورود جریان بیداری اسلامی به این کشور، تنش‌هایی را نیز در ابعاد داخلی برای حکومت این کشور پدید آورده است. البته تاکنون این تحرکات با سرکوب های شدید، خفه شده است اما همواره به عنوان آتش زیرخاکستر، آماده بحران‌سازی برای پادشاهی عربستان سعودی است. بهره‌گیری از خلا انتقال قدرت در عربستان، می‌تواند این جریانات معارض و مخالف را به صورت جدی‌تری به صحنه بکشاند و آینده عربستان را با چالش مواجه کند. بیماری ملک عبدالله خواه ناخواه تنش‌ها و درگیری‌های موجود میان شاهزادگان جوان سعودی را افزایش خواهد داد و سبب خواهد شد فصل جدیدی در این منازعات پدید آید. این درگیری‌ها و تنش‌ها هم‌اکنون به صورت جدی در عرصه سیاسی عربستان سعودی برقرار است به گونه‌ای که جناح ملک عبدالله بدون توجه به میراث پدری خود خواهان به قدرت رسیدن یکی از شاهزادگان سعودی به جای یکی از پسران عبدالعزیز می‌باشند. این جناح خواهان به قدرت رسیدن شاهزاده متعب بن عبد الله، وزیر جدید گارد ملی و یکی از شاهزادگان نسل سوم سعودی در منصب پادشاه این کشور هستند در حالی که جناح مخالف خواستار به قدرت رسیدن شاهزاده مقرن بن عبد العزیز هستند که فردی ضعیف از حیث توان بدنی و جسمانی به شمار می‌آید.

از این رو این مقوله به صورت جدی مطرح شده است که با سپردن سلطنت به وی عملا خوددانسته امری موقتی صورت پذیرفته است و پس از چند صباحی مجددا جنگ قدرت و منازعه بر سر جانشینی، جدی تر مطرح خواهد شد. ملک عبدالله در سال 2006 برای حل این مسئله شورای جدیدی را با نام شورای بیعت با هدف اعطای نقشی بالقوه به گروهی از شاهزادگان ارشد سعودی در انتخاب شاه و ولیعهدهای آتی تشکیل داد. تحولات جدید حکایت از آن دارد که حدود دو سوم اعضای هیئت بیعت در عربستان سعودی با درخواست ملک عبدالله پادشاه این کشور برای انتصاب مقرن بن عبدالعزیز به عنوان ولیعهد در صورتی که سلمان بن عبدالعزیز ولیعهد کنونی به پادشاهی برسد یا به علت بیماری به خارج سفر کند، موافقت کردند. این امر در واقع اقدامی زودهنگام از سوی پادشاه عربستان برای آینده این کشور ارزیابی می‌شود. مقرن بن عبدالعزیز، کوچکترین پسر بنیانگذار پادشاهی عربستان به ولیعهدی منصوب شد. امیر مقرن که سی و پنجمین پسر ملک عبدالعزیز است 68 سال دارد و شخصیتی بانفوذ در عربستان محسوب می شود. او اکنون معاون دوم رئیس کابینه و مشاور پادشاه و فرستاده ویژه او است. مدارک نشان می‌دهد امیر مقرن نیز مانند ملک عبدالله پادشاه کنونی عربستان، برادری که از یک پدر و مادر باشند ندارد. امیر مقرن در رشته خلبانی تحصیل و تا سال 1980 در نیروی هوایی عربستان خدمت کرد. او سپس به عنوان والی منطقه حائل منصوب شد و تا سال 1999 در این سمت بود، سپس به عنوان والی منطقه مدینه منصوب شد. مهم ترین سمت مقرن، ریاست دستگاه اطلاعاتی عربستان بود که از سال 2005 تا ژوئیه 2012 در اختیار داشت. در این شرایط و با تشدید بیماری ملک عبدالله، درگیری و نزاع بر سر جانشین به صورت جدی تری بروز کرده است و هرطرف تلاش دارد وزنه را به نفع خود سنگین کند. بی شک فارغ از اینکه چه کسی بر مصدر قدرت در عربستان می‌نشیند، توجه به این نکته ضروری است که تنش های جدیدی بر سر راه سیاست داخلی و خارجی این کشور بروز خواهد کرد و شاید عربستان شاهد تحولی ویژه باشد که به نفع منطقه تمام شود.

مطالب مرتبط:

درخواست عجیب آمریکا از ملک عبدالله

جزئیات جلسه محرمانه ملک عبدالله و پرز 

ولیعهد بعدی ملک عبدالله کیست؟