تحلیل عملیات تلافی‌جویانه در حقوق اسلامی

معرفی کتابهای « صبر در اخلاق شهروندی» و «تحلیل عملیات تلافی‌جویانه در حقوق اسلامی».

«صبر در اخلاق شهروندی»

کتاب «صبر در اخلاق شهروندی» نوشته سرکار خانم مریم احمدی طایفه از سوی انتشارات نسیم رضوان مشهد منتشر شد.

نویسنده در مقدمه کتاب می‌نویسد: یكی از ضرورت‌ها و نیازهای جامعه امروزی، گسترش فرهنگ صبر در بین شهروندان به‌عنوان عاملی موثر و تأثیرگذار در بدست آوردن آرامش روانی شهروندان می‌باشد. صبر و بردباری یکی از صفات و ویژگی‌های ممتاز برای انسان‌هاست که در قرآن و روایات و کتاب‌های اخلاقی بدان توجه زیادی شده است. در یک بررسی اجمالی در آیات قرآن کریم، مشخص می‌گردد كه مسأله صبر، مربوط به سلامت رفتار فردی و جمعی انسان است که عمل به آن، نقش زیادی در آرامش فرد و جامعه دارد.

مدیر واحد تحقیقات و پژوهش مدرسه علمیه حضرت خدیجه(س) مشهد درباره نقش صبر در اخلاق شهروندی معتقد است که برخورداری مردم از روحیه صبر و شكیبایی در اخلاق شهروندان تأثیر فراوانی دارد؛ به‌طوری‌كه می‌تواند در بهبود زندگی و روابط بین انسان ها موثر باشد. كارمندان و مدیران در یك محیط اداری و یا شهروندان در خانواده و اجتماع، با صبر و تحمل می‌توانند از تنش‌ها و ناراحتی‌هایی که نتیجه بی‌صبری است، جلوگیری کنند و تعاملات بهتری که نتیجه صبر است با هم داشته باشند.

وی در ادامه به آثار صبر در شهروندان پرداخته و به مواردی مانند: آسان شدن کارها، امنیت روحی و روانی، عفو و گذشت از خطاهای همدیگر، کنترل احساسات، مدیریت زمان و جلوگیری از ضرر و زیان اشاره نموده است.

ایشان همچنین اتلاف وقت و نیرو، عدم رعایت قوانین، ندامت و پشیمانی، خشونت و پرخاشگری را از پیامدهای بی‌صبری در شهروندان معرفی کرده است.

نویسنده در پایان نیز، اصلاح نگرش شهروندان، توجه به آلودگی‌های دیداری، اصلاح طراحی مبلمان شهری، رسیدن به مدیریت واحد شهری و فرهنگ‌سازی را از راهکارهای ترویج فرهنگ صبر در میان شهروندان ذکر نموده است.

لازم به ذکر است کتاب «صبر در اخلاق شهروندی» به همت انتشارات نسیم رضوان مشهد در آذرماه 1393 با شمارگان 1000 نسخه و در قطع رقعی با 40 صفحه چاپ و به قیمت 2500 تومان روانه بازار كتاب شده است.

«تحلیل عملیات تلافی‌جویانه در حقوق اسلامی»

کتاب «تحلیل عملیات تلافی‌جویانه در حقوق اسلامی» اثر مشترک سید محمد حسینی و علی‌اکبر آسا توسط انتشارات علمی و فرهنگی منتشر و راهی بازار نشر شد.

یکی از موضوعاتی که از دیرباز کانون توجه دین‌پژوهان در حوزه معرفتی فقه بوده است، مسئله چگونگی مواجهه و رویارویی با رفتارهای نادرست و غیرمنطقی افراد و شخصیت‌های حقوقی در زندگی دسته‌جمعی است. به عبارتی، دنیا عرصه کنش‌ها و واکنش‌هاست؛ هر عملی عکس‌العملی را به دنبال دارد. در تعاملات بین فردی در حوزه‌های مختلف اقتصادی، سیاسی، قضایی، بین‌المللی و غیره، هر آن احتمال بروز و رواج رفتار و اقدام ناصحیح وجود دارد و از آن‌جا که انسان موجودی است منفعل، در برابر این رفتارها عکس‌العمل‌هایی را از خود نشان می‌دهد. این واکنش در زبان فقهی به «مقابله به مثل» یا همان عملیات تلافی‌جویانه موسوم است.

عملیات تلافی‌جویانه مفهوم فراخ‌دامن و ابعاد گسترده‌ای دارد که تقاص، قصاص و مقابله به مثل در حقوق مدنی، جزایی و روابط بین‌المللی از جمله‎ی مهم‌ترین آن‌هاست. شارع مقدس، به منظور کنترل حسِ انتقام‌جویی و جلوگیری از تجاوز و تعدیات دیگران در روابط بین فردی، عملیات تلافی‌جویانه را تجویز کرده است. اما، در تشریع این اقدام، لزوم رعایت همانندی بر مبنای اصل عدالت و اذن حاکم شرعی برای جلوگیری از آشوب و هرج و مرج در جامعه و اجرای مجازات، طبق سلایق شخصی و هرگونه اقدام خودسرانه، قابل توجه است.

با توجه به ایرادات غیرموجهی که غربیان به ملت مظلوم فلسطین در قبال عملیات‌های تلافی‌جویانه می‌گیرند، «تحلیل و بررسی عملیات تلافی‌جویانه» امری ضروری و جدی است.

کتاب «تحلیل عملیات تلافی‌جویانه در حقوق اسلامی»، در 3 فصل تدوین شده که در فصل اول به مفهوم عملیات تلافی‌جویانه، دامنه و گستره این اصل و نیز پیشینه تاریخی آن پرداخته شده است. در فصل دوم مبانی فقهی عملیات تلافی‌جویانه از منظر آیات و روایات با مطالعه درون دینی مورد تحلیل و تجزیه قرار گرفته است.

اهداف و احکام عملیات تلافی‌جویانه و همچنین رابطه و سازگاری آن با اصل حاکمیت اخلاق در زندگی جمعی مسالمت‌آمیز، از مباحث مورد مطالعه در فصل سوم به شمار می‌رود. در نتیجه‌گیری این کتاب این‌چنین آمده است: عملیات تلافی‌جویانه، به معنای مقابله به مثل کردن با متجاوز، از دید اسلام جایز دانسته شده است و شخص مظلوم می‌تواند تعدی و تجاوز به خود را همان‌گونه که صورت گرفته است به شخص متعدی و متجاوز پاسخ دهد.

کتاب «تحلیل عملیات تلافی‌جویانه در حقوق اسلامی» اثر مشترک سید محمد حسینی و علی‌اکبر آسا در 160 صفحه و شمارگان 2000 نسخه منتشر شده است.