تفریح و لذتی که عبادت حساب می شود!
داشتن یک زندگی هماهنگ و همه جانبه کار آسانی نیست. گاهی برنامه ما ناقص است و به بخش هایی از آن نمی رسیم و در عین حال برای آن بخش ناقص دغدغه داریم و همین دغدغه باعث می شود به فکر چاره ای برای آن باشیم. اما گاهی برنامه ما ناقص است و برای آن دغدغه هم نداریم و در دراز مدت از این موضوع ضررهای جدی خواهیم کرد
یکی از موضوعاتی که در باره آن افراط و تفریط زیاد وجود دارد بحث تفریح در زندگی است. گاه تفریحات در زندگی به حدی است که هدف اصلی زندگی گم می شود و گاهی تفریحات در برخی زندگی ها آنقدر کم میشود و دغدغه نسبت به آن وجود ندارد، که سایر کارها را هم مختل میکند.
نکته حائز اهمیت این است که طبق فرمایش معصومین لذت حلال بردن برای مومنین نه تنها بد نیست بلکه یک ضرورت است و همین تفریح هم می تواند به قصد قربت انجام شود.
البته گاهی برخی مومنین به شرایطی میرسند که کارشان و عبادتشان و معاشرتشان برایشان عین تفریح است ولی تا وقتی به این مرحله نرسیده است باید مراعات تفریحات هم بشود.
در حدیث زیر از امام رضا علیه السلام به اهمیت مدیریت زمان و بخشهای مهم زندگی اشاره شده که ما تنها به گوشه کوچکی از این فرمایش اشاره ای کردیم.
امام رضا علیه السلام:
إجتَهِدوا أن یَكونَ زَمانُكُم أربَعَ ساعاتٍ: ساعَةً مِنهُ لِمُناجاةِ اللّه ِ و ساعَةً لِأمر المَعاشِ و ساعةً لِمُعاشَرَةِ الإخوانِ و الثِّقاتِ و الَّذینَ یُعَرِّفُونَ عُیُوبَكُم و یَخلِصونَ لَكُم فِی الباطِنِ و ساعَةً تَخلُونَ فِیها لِلَذّاتِكُم و بِهذِهِ السّاعَةِ تَقدِروُن عَلَى الثَّلاثِ ساعاتٍ؛
(فقه الرّضا علیه السلام ، ص 337 ) بكوشید كه زمانتان را به چهار بخش تقسیم كنید: زمانى براى مناجات با خدا؛ زمانى براى تأمین معاش؛ زمانى براى معاشرت با برادران و معتمدانى كه عیب هایتان را به شما مى شناسانند و در دل شما را دوست دارند، و ساعتى براى كسب لذّت هاى حلال با بخش چهارم توانایى انجام دادن سه بخش دیگر را به دست مى آورید.
اهمیت شادی تا حدی است كه می‌تواند بیماری‌های صعب‌العلاج جسمی را درمان كند، یك جراح معروف طی مقاله‌ای نوشت: «شادی نه تنها جلوی بسیاری از بیماری‌های ناشی از ناملایمات را كه در قرن حاضر زیاد است می‌گیرد. بلكه شادی حتی قادر است جلو رشد و نمای بیماری سرطان را كه در كمین است، نیز بگیرد.»
اگر تفریح نباشد؛ حال و نشاطی برای كار و تحصیل و عبادت نخواهد بود. در اسلام به ورزشهای مفید مثل اسب سواری، تیراندازی و شنا سفارش شده و برای این نمونه كارها مسابقاتی نیز برقرار می‌شده است و پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) نیز در مسابقات شركت می‌نمودند و برای برندگان جایزه تعیین می‌كردند. به برندگان در آن زمان درخت خرما یا شتر حامله می‌دادند و شما می‌دانید كه خرما بهترین میوه‌ای است كه تاریخ مصرف آن تا ماهها زمان دارد و از چوب و برگ آن، استفاده زیادی میشود. و در مورد شتر از كرك و گوشت و شیر و بچه آن نیز استفاده می‌گردد.
در ورزش های اسلامی دشنام و كینه وجود ندارد. اسلام ورزش را برای پسر و دختر لازم می‌داند و به پدران و مادران سفارش می‌كند تیراندازی را برای دفاع و شنا را برای نجات، به فرزندان خود بیاموزید. اسلام پاداش بسیاری از كارها را بر اساس راه‌رفتن و حرکت و تلاش که نوعی ورزش است قرار‌داده است. مثلا می‌فرماید: هر قدمی كه برای دیدن بستگان یا تحصیل علم یا زیارت یا نماز‌جماعت بردارید، ثوابی دارد. یعنی ثواب و پاداش را بر اساس ورزش كه قدم زدن است قرار‌داده و نفرموده هر كلمه-ای كه یاد می‌گیرید یا هر نگاهی كه به بستگان می‌كنید ثواب دارد بلكه فرموده هر قدمی كه برای آنها برمی‌دارید. معلوم میشود قدم‌زدن كه ساده-ترین و عمومی‌ترین و ارزان‌ترین و در دسترس‌ترین ورزش است اساس بخشی از پاداش‌ها قرار گرفته است.
اهمیت شادی تا حدی است كه می‌تواند بیماری‌های صعب‌العلاج جسمی را درمان كند، یك جراح معروف طی مقاله‌ای نوشت: «شادی نه تنها جلوی بسیاری از بیماری‌های ناشی از ناملایمات را كه در قرن حاضر زیاد است می‌گیرد. بلكه شادی حتی قادر است جلو رشد و نمای بیماری سرطان را كه در كمین است، نیز بگیرد.»
یكی از محققین درباره‌ی تأثیر شادی و طرب در زندگی می‌نویسد: «آن كس كه دارای قلب طرب‌ناك است، همه‌ی عناصر جهان و پدیده‌های آن را در حیاتی پُرشور و جنبشی با نشاط حس می‌كند و حس زنده‌انگاری را در خود پرورش می‌دهد و همه‌ی هستی را در شور و طرب به نظاره می‌نشیند و از این منظر امید و شوق به پیشرفت و تعالی را در خود باز می‌یابد. انسان طرب‌ناك همه‌ی عناصیر هستی را در حیات پُرشور حس می‌كند و در همه چیز رنگ خدا و معنای ربوبیت را جستجو می‌كند. قلب طرب‌ناك همه‌ی هستی را در شور و طلب می‌بیند و با دیدن هر نمودی از نمودهای هستی به ابتهاج و انبساط روحی دست می‌یابد. قلبی كه پایگاه عرش الهی و جایگاه نزول رحمت و محبت خداست، آن قلب باطراوت و بانشاط است.»[ربیت طرب‌ناك، ص 56]
فرآوری: محمدی
بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
منابع :
سایت پاتوق بچه شیعه ها
مقاله "جایگاه تفریح و شادمانی در متون اسلامی "/ مریم شمس
مطالب مرتبط:
