آب مقطر
حتماً همه شما تا کنون اسم آب مقطر را شنیده اید و یا شاید حتی کار کردن با آن را در آزمایشگاه تجربه کرده اید، ولی آیا تاکنون از خود پرسیده اید که واقعا آب مقطر چیست و چگونه تهیه می شود و با آب معمولی چه تفاوتی دارد؟ آیا تاکنون این سوال برای شما پیش آمده است چرا در آزمایش ها از آب مقطر استفاده می کنیم؟ ما در اینجا قصد داریم شما را با پاسخ این پرسش آشنا سازیم.
آب چکیده یا "آب مقطر"، آبی است که بسیاری از ناخالصی های آن به شیوه تقطیر گرفته شده باشد. همان گونه که می دانید آب دارای املاح و یون هایی است که به طور طبیعی در آن یافت می شود که با سختی موقت و دایم شناخته شده می باشند. برای تهیه آب مقطر، آب را جوشانده و بخار آب را به ظروف دیگری انتقال می‌دهند. اگر بخار آب حاصل را سرد کنیم بخار به مایع تبدیل شده و آب مقطر به دست می‌آید. با تکرار تقطیر می‌توان آب مقطر با خواص بهتری را به دست آورد.
تاریخچه استفاده از آب مقطر به 200 سال پس از میلاد مسیح بر می گردد که برای تهیه آب نوشیدنی در زمان های کم آبی و خشکسالی، از تقطیر آب دریا استفاده می کردند.
نوع دیگری از آب که در آزمایشگاه ها به کار برده می شود، آب دیونیزه (یون زدایی) می باشد. تفاوت آب مقطر و آب دیونیزه در درصد خلوص آنها می باشد آب مقطر را به وسیله دستگاه های معمولی آب مقطرگیری قبلا توضیح داده شد تهیه می کنند و این آب توسط شیلنگی از دستگاه خارج می شود و در ظرف استریل جمع آوری می شود و بدین صورت آب مقطری که فاقد املاح نمکی است به دست می آید، اما، آب دیونیزه درجه خلوص بالاتری نسبت به آب مقطر دارد و برای تهیه آن از دستگاه دیونایزر (یون زدا) استفاده می کنند که دارای ستون هایی از رزین با بارهای مثبت و منفی است، که یون های مثبت و منفی آب توسط این رزین ها گرفته می شود. به علت گران بودن تهیه آب دیونیزه، از این آب در واکنش های بسیار مهم و حساس استفاده می شود.
در آزمایشگاه برای استفاده از آب مقطر از وسیله ای به نام "پی ست" استفاده می شود. از آب مقطر در آزمایشگاه به عنوان حلال، به عنوان ماده اولیه برای شرکت در واکنش های شیمیایی، به عنوان ماده واسطه برای خارج کردن مواد ناخواسته و به عنوان بستر یا محیط واکنش استفاده می شود.
pH آب مقطر خنثی و در حدود 7 می‌باشد. رسانایی ویژه آن (عکس مقاومت) بسیار کم می‌باشد. زیرا رسانایی الکتریکی آب با انحلال نمک ها در آن افزایش می‌یابد. دمای جوش آن پایین تر از آب های طبیعی می‌باشد و به علت عدم وجود مواد محلول، خاصیت خورندگی ندارد. با رسوب کربنات ها، سولفات ها و نیترات ها و سایر یون‌های محلول در آب، دیگ بخار پس از مدتی جرم و رسوب گرفته و باید تمیز شود.
همچنین ضروری است گفته شود که آب مقطر همانند آب معمولی، نوشیدنی مطلوب و گوارایی نیست و طعم خود را به دلیل حذف یون های موجود، از دست داده است.
مطالب مرتبط:
طیف سنجی رزونانس مغناطیس هسته ای
بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان، تهیه: نفیسه مدانلو
تنظیم: نسرین صادقی
