تبیان، دستیار زندگی
جدا شدن از زندگی واقعی و درآمیختن با دنیای مجازی که قائده و قانون خاص خویش را دارد، لذتی وصف ناپذیر برای افراد ایجاد کرده که شاید اطلاق معتاد دنیای مجازی بهترین کلمات برای توصیف این افراد باشد.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : لیلا شهبازی
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

اعتیاد به زندگی مجازی


جدا شدن از زندگی واقعی و درآمیختن با دنیای مجازی که قائده و قانون خاص خویش را دارد، لذتی وصف ناپذیر برای افراد ایجاد کرده که شاید اطلاق معتاد دنیای مجازی بهترین کلمات برای توصیف این افراد باشد.

لذت زندگی در فضای مجازی

فعالیت های ارتباطی بشر که از آغاز زندگی جمعی و اجتماعی با او همراه بوده، دچار تحولات فراوانی شده و در هر عصر و زمانه ای به نوعی خاص جلوه گر شده است. امروزه رسانه های جمعی و وسایل ارتباطی نقش مهمی را در تمامی کشورها برعهده دارند. درک دنیای پیرامون و اطلاع از حوادث و رویدادها به خوبی تاثیرات وسایل ارتباط جمعی را برای ما روشن می سازد. این تغییرات بیش از هرچیز دیگر از رهگذر تغییر در ساختارها و الگوهای ارتباطی که تنها بر فرهنگ جوامع معاصر تاثیر گذاشته بلکه خود یک عرصه فرهنگی نوین پدید آورده که با تعابیر مختلف از آن به نام فرهنگ الکترونیک، فرهنگ دیجیتال، فرهنگ مجازی و فرهنگ سابیر و فرهنگ نوین یاد می شود.

پدیده رسانه دیجیتال با فواید و مضرات خود و با بلوغ زودرس خود هم اکنون جامعه را تحت لوای بلامنازع خود قرار داده است اما از سوی دیگر چالش های زیادی را نیز به عقیده کارشناسان ارتباطات ایجاد کرده است که به نظر عده ای توجه به آنها می تواند برای نسل جوان سوای فواید خود تهدید جدی باشد.

جدا شدن از زندگی واقعی و درآمیختن با دنیای مجازی که قائده و قانون خاص خویش را دارد لذتی وصف ناپذیر برای افراد ایجاد کرده که شاید اطلاق معتاد دنیای مجازی بهترین کلمات برای توصیف این افراد باشد. اما به راستی چرا انسانها از زندگی واقعی به زندگی مجازی تمایل می یابند؟ چرا با وجود خطراتی که دائما رسانه ها گوشزد می کنند دامنه ارتباطات دنیای مجازی رو به گسترش است؟

بدون شک افرادی که به زندگی مجازی تمایل نشان می دهند با رضایت خاطر این محیط ها را انتخاب می کنند ولی بازهم سوال اینجاست چه لذت و دلخوشی در این دنیای مجازی وجود دارد که افراد را شیفته این زندگی می کند؟

تفریح و سرگرمی، ابراز کردن خود، تماس با دیگران شبیه به خود، ثبت روزمره های شخصی، آموزش دیدن و گرفتن توصیه، گرفتن بازخوردها و واکنش های مثبت از مخاطب، تاسیس گروه یا مشارکت در یک اجتماع، رسیدن به مخاطب پرشمار، طرفداری کردن، ارتقای مهارت های شخصی، دریافت اطلاعات، به اشتراک گذاشتن عقیده، در تماس ماندن با دوستان و خانواده، مطالع ماندن در مورد موضوعات به خصوص، جداشدن و کندن از دنیای بیرون، رهایی از فشار مشکلات روحی روانی اجتماعی اقتصادی، یافتن افرادی که مثل افراد دیگر نیستند هر یک دلایلی کافی برای انتخاب این دنیا می باشد.

تمامی این موارد موجب افزایش ارتباطات بین فردی می شود. این پدیده ممکن است افراد را از کنش های حقیقی شان در بطن جامعه دور کند چرا که تمایلات آنلاین نسبت به تعاملات رودرو و حتی تماس های تلفنی در رده دوم قرار می گیرد و موجبات حتمی شدن تولد زندگی مجازی می شود.

زندگی مجازی، علاوه بر اینكه شخص را از قید و بند جسم می‌رهاند، این امكان را نیز ایجاد می‌كند كه دو بار (و شاید چندین بار) در این جهان زیست كند و این شاید راز جذابیت فضای مجازی است

قهرمان شدن در دنیای مجازی

شخصیت های دنیای مجازی کاستی ها و ضعف های خود را در آواتارها (شخصیت مجازی) از بین رفته می دانند و به شخصیت رویایی تبدیل می شوند که آرزویش را دارند. آواتار در اندیشه هندویی معنای تجسد یک روح خدایی و نجات دهنده بشر در قالب کالبد انسانی است. چیزی نزدیک به معنی انسان کاملی که در تفکر اسلامی است. فیلم آواتار (Avatar,2009) جیمز کامرون مورد خوبی برای درک دقیق‌تر این موضوع است. جیک سالی قهرمان اصلی داستان، از کالبد انسانی فلج و ضعیف خود بیرون می آید و در مراسم آیینی حلول به جسم ناوی منتقل می‌شود و منجی و قهرمان سیاره پاندورا می‌شود.  زندگی مجازی، زندگی قهرمان شدن در عین ناتوانی و فلج بودن مانند جیک سالی فیلم آوارتار است.

زندگی مجازی، علاوه بر اینكه شخص را از قید و بند جسم می‌رهاند، این امكان را نیز ایجاد می‌كند كه دو بار (و شاید چندین بار) در این جهان زیست كند و این شاید راز جذابیت فضای مجازی است.

البته از حق نگذریم دسترسی عموم به منابع علمی و تسریع روند ارتباطات اجتماعی و... از جذابیت های خوب آن محسوب می شود هر چند عامیانه‌شدن اطلاعاتی كه تا پیش از این در انحصار عده‌ای خاص بود تبعاتی از جمله هم‌سطحی و بی‌ارزشی و بی‌تعهدی دارد. همگان در محیط مجازی به تبادل آرا مشغول‌اند بدون اینكه مسئولیتی قبول كنند. این شكل از ارتباطات دچار نوعی توهم دموكراتیك و در واقع تشویق به بی‌عملی و بی‌تعهدی است. بی‌تعهدی مجازی از این جهت خطرناك است كه توهمی از عمل‌گرایی را نیز با خود به همراه دارد. فضای سایبر اساساً فضایی برای فرار از دنیای واقعی است. دنیای واقعی با همه‌ی خوبی‌ها و بدی‌هایش و با همه‌ی آلام و خوشی‌هایش از آن حیث كه واقعی است و مستلزم حضور فیزیكی، مستلزم تعهد است. در عالم واقع نمی‌توان هر لحظه كه اختیار می‌كنیم فرار كنیم و از تعهدات سر باز زنیم. اما در زندگی ‌مجازی، فراركردن و رهایی، تنها با یک كلیك ممکن می شود.

از سویی دنیای مجازی، دنیای شتاب و عجله است و این شتاب سرسام آور دلهره و اضطراب ایجاد می کند. در حالی که انسان نیاز به سکون، آرامش، تأمل درک کردن خود و دیگران دارد. تکنولوژی قرار را از انسان ربوده است و فرصت تأمل به او نمی‌دهد که بداند زندگی واقعی چیست، زندگی مجازی چیست؟

تکنولوژی مدام به انسان نویدهای تازه برای راحت‌تر شدن، سریع‌تر و بهتر انجام دادن کار می‌دهد و این عطش سیری ناپذیر انسان را بی قرار کرده است.

زندگی مجازی سخت در تلاش است تا خود را جایگزین زندگی واقعی كند. کنار آمدن با ویژگی های خوب در مقال بدی های یک تکنولوژی شاید برای خیلی ها میسر باشد اما واقعیت این است که خیلی از آدم ها در جمع اضداد دچار سردرگمی می شوند و وحشتناکترین اتفاق ممکن برای زندگی انسان به وجود می آید و دچار رفاه زدگی در دنیای تکنولوژی می شود.

تکنولوژی به وجود آمده، تا در خدمت انسان باشد. فضاهای مجازی جدا از اهداف پشت پرده، جذابیت هایی را در جذب مخاطب برنامه ریزی کرده اند که اگر جانبدارانه در دفاع یا رد فضای مجازی به این موضوع نگاه نکنیم به این مطلب دست خواهیم یافت برای آسایش انسان به وجود آمده اند البته اگر درست استفاده شود.

لیلا شهبازی

بخش ارتباطات تبیان


مطالب مرتبط:

زندگی دوم در فضای مجازی

شخصیت هایی که شبکه های اجتماعی می سازند