فواید انواع گوشت زیر ذره بین طب سنتی (2)

گوشت شتر در طب سنتی

در طب سنتی تاکیدی بر خوردن گوشت شتر نشده و در مواردی از آن پرهیز داده شده است. مخصوصا از مصرف گوشت شتر در تابستان و نیز از گوشت شتر ماده پرهیز داده شده است. طبع آن رو به گرمی و خشکی است.

هضم گوشت شتر برای اکثر مردم امروز سنگین بوده و به دنبال هضم آن اخلاط (مواد حاصل از غذا که تشکیل دهنده خون هستند) نامناسب در بدن تولید ‌می‌‌شود. در واقع یک مقدار ترکیب و تناسب اجزای خون را تغییر می‌‌دهد لذا هنگام مصرف نیاز به مصلح دارد. به همین دلیل باید به میزان کافی و در مدت زمان نسبتا طولانی پخته شده تا کاملا له و قابل هضم شود. به عنوان یک قاعده کلی، هرچه سن حیوان کمتر باشد، گوشت آن سهل الهضم تر یا اصطلاحا لطیف تر است و به دنبال آن انرژی بیشتر و مواد زائد کمتری تولید می‌‌شود؛ لذا گوشت شتر بچه نیز دارای عوارض کمتری می‌‌باشد. گوشت شتر باید با یک مقدار چربی پخته شود، تا از شدت خشکی آن کاسته شود. هنگام مصرف و به عنوان مصلح بهتر است با شربت انجیر با شکر و یا عسل همراه شود.

به طور کلی خوردن گوشت شتر برای مردم امروز که درصد قابل توجهی از آن‌ها دچار سوء‌هاضمه و ضعف هضم ‌می‌‌باشند، لااقل به طور معمول و عادتی توصیه نمی‌‌شود. ورزشکاران و یا افرادی با فعالیت بدنی سنگین بیشتر مجازند که از این گوشت استفاده کنند. مخصوصا در فصول گرم باید از خوردن گوشت شتر بیشتر پرهیز شده و گرم مزاجان باید کمتر از دیگران گوشت شتر مصرف کنند. بعضی از اقلیم‌ها و مناطق در کشور وجود دارد که به خوردن این گوشت عادت دارند. این‌ها متفاوت از جامعه عمومی ما هستند و عارضه کمتری برایشان به همراه دارد. به همین دلیل است که چه در احادیث طبی و چه در طب سنتی به مسئله عادت غذایی هر منطقه خیلی اهمیت داده شده و شخص باید بیشتر از آن دسته از مواد غذایی استفاده کند که به مصرف آن‌ها عادت داشته، آن‌ها را به خوبی هضم کرده و اصطلاحا به وی می‌‌سازد (یعنی با بدن و گوارشش سازگاری داشته و به دنبال مصرف آن‌ها دچار مشکل نمی‌شود).

گوشت بز کوهی

این گوشت نیز تقریبا شبیه به گوشت شتر است با همان خصوصیاتی که گفته شد منتها به دلیل وحشی و چابک تر بودن این حیوان و این که در مناطق سنگلاخی زندگی می‌‌کند، دارای گوشتی به نسبت سفت تر و خشک تر می‌‌باشد. در اینجا نکاتی در مورد گوشت شکار ارائه می‌‌شود.

گوشت شکار از دیدگاه طب سنتی

گوشت شکار در کل خیلی مورد تایید طب سنتی نیست. به دنبال مصرف گوشت شکار مخصوصا حیوانات بزرگتر نظیر گوزن، بز کوهی و یا گاو وحشی و امثالهم، خونی سوداوی در بدن تولید ‌می‌‌شود یعنی خونی که غلظتش زیاد است (دارای مواد و مولکول‌های سنگین وزن است) و برای اعضای بدن چندان مفید نیست. یکی از دلایل تاکید طب سنتی در مورد عدم مصرف گوشت شکار این است که حیوانات وحشی که در طبیعت هستند، به دلیل فعالیت بدنی بیشتر، گوشت سفت تر و با هضم سخت تری نیز دارند. به بیان دقیق‌تر حیواناتی که در کوهستان زندگی ‌می‌‌کنند، از نظر میزان سختی هضم و تولید سودا در رتبه اول هستند. پس از آن حیواناتی که در صحرا زندگی ‌می‌‌کنند، در رتبه دوم گوشت‌های با هضم سخت قرار ‌می‌‌گیرند. بنابراین حیوانات اهلی به نسبت حیوانات وحشی یا گوشت شکار گوشت نرم‌تری دارند، یعنی دارای رطوبت بیشتر و همراه با غذاییت بیشتر است؛ البته فضولات بیشتری را هم در بدن تولید ‌می‌‌کنند. به عنوان یک قاعده کلی هر چه هضم غذایی سخت‌تر باشد، میزان خلط سودایی که در اثر مصرف آن در بدن تولید می‌‌شود (موادی با وزن سنگین و رسوب کننده در خون و بدن) بیشتر است. یکی دیگر از اخلاطی که با مصرف بی‌رویه گوشت شکار در بدن تولید ‌می‌‌شود، خلط صفرا است. این خلط تیز و اصطلاحا گزنده و خورنده است.

بنابراین به طور خلاصه مصرف گوشت شکار مخصوصا اگر بیش از حد باشد باعث افزایش دو خلط سودا و صفرا در بدن ‌می‌‌شود که این دو خلط در حالت طبیعی باید کم باشند (به نسبت دو خلط بلغم و دم). انسان معمولا از غذاهایی استفاده می‌‌کند که بیشتر خلط دم و بلغم طبیعی و کمتر خلط سودا و صفرا تولید کند و این‌ها غذاهای اصلی و مطلق برای بشر هستند. همانگونه که بارها تاکید شد، یکی از قوانین طب که در احادیث هم به آن اشاره شده و موکد است این است که انسان آن خوردنی‌ها و نوشیدنی‌هایی که به آنها عادت دارد و با بدنش سازگار است را مصرف کند؛ لذا چون بدن انسان به گوشت شکار و حیوانات وحشی عادت ندارد، پس به این دلیل هم مصرف این گوشت‌ها به مقدار زیاد توصیه نمی‌‌شود.

گوشت آهو

در میان گوشت‌های شکار بهترین گوشت، آهو است. گوشت آهو به طبع انسان نزدیکتر و گوشتی لذیذتر نسبت به سایر گوشت‌های شکار ‌می‌‌باشد. البته به عنوان یک قاعده کلی هرچه جثه و سن حیوان کمتر باشد، گوشت آن سبکتر و هضم آن راحت‌تر است. بنابراین گاهی گوشت آهو حتی از گوشت گوسفند هم از نظر هضم، مناسب‌تر خواهد بود. اما طبع آن، مثل اکثر گوشت‌های شکار، گرم و خشک است. بنابراین برای افراد با مزاج سرد و تر و بویژه برای فصل زمستان خیلی مناسب است. لذا افراد لاغر با مزاج گرم نباید از این گوشت زیاد از حد مصرف کنند. چون منجر به لاغری و خشکی بیشتر در بدنشان ‌می‌‌شود. همچنین توصیه شده برای اصلاح گوشت آهو آن را همراه با کمی روغن و گشنیز مصرف کنند و یا بعد از پخت، با روغن کمی سرخ کنند. نباید گوشت آهو را در سرکه خواباند، چون خشکی گوشت را افزایش ‌می‌‌دهد و دفعش از بدن به تاخیر ‌می‌‌افتد و خاصیت غذایی آن کاهش ‌می‌‌یابد.

گوشت خرگوش

خرگوش حرام گوشت بوده، به دنبال مصرف آن هم سودای زیادی در بدن تولید شده و مصرفش مضر است.

ادامه دارذ...

در مطالب بعدی به بیان احادیث و تدابیر خوردن گوشت و نکاتی پیرامون گوشت پرندگان و آبزیان خواهیم پرداخت.

بخش تغذیه و آشپزی تبیان

منبع: دنیای تغذیه - دکتر سید مهدی میرغضنفری

مطالب مرتبط:

توصیه طب سنتی درباره مصرف شلغم

انجیر از نگاه طب سنتی

خواص نخود از منظر طب سنتی

طب سنتی درباره ماهی چه می‌گوید؟

زنجبیل از دیدگاه طب سنتی

خواص انگور از منظر طب اسلامی ایرانی

نوشیدن آب در طب سنتی