کنکاشی در نظریه ها و اقدامات شهرسازی

شهر کتاب ، شهر روشنی (7)

در این مسیر هفتمین چراغ را با کتاب " کنکاشی در نظریه های ، تئوری ها و اقدامات شهرسازی و معرفی برنامه ریزی فازی شهری " تالیف : دکتر حسین ذبیحی از انتشارات جهاد دانشگاهی واحد تربیت معلم چاپ اول سال 1390 به پیش میبریم.این کتاب شامل 201 صفحه که در 1000نسخه و به قیمت 65000 ریال به چاپ رسیده است.

ساختار کتاب با فهرست عناوین ،مندرجات ، نمودارها و تصاویر ، دیباچه شروع می گردد.کتاب در پنج فصل طبقه بندی شده است.فصل اول با عنوان مطالعات نظری درباره نظریه ها و روش های برنامه ریزی شهری ، فصل دوم : اندیشه ها و اقدامات شهرسازی معاصر ، فصل سوم : اقدامات شهرسازی و تطور برنامه ها و طرح های شهری در ایران ، فصل چهارم :دگرگونی در خصوصیات زمان و تاثیر آن در شهرسازی و در انتها فصل پنجم : چه باید کرد ؟

معرفی و ارائه برنامه ریزی شهری فازی بعنوان عصاره و هسته اصلی این نوشتار مطرح گردیده و در پایان منابع و ماخذ معرفی شده است.بدون شک این اثر در روند شکل گیری خود با ذکر این نکته که مولف توانایی بالقوه خود را در هر دو زمینه دانشگاه در مقام استادی ، آموزش و پرورش اصول آکادمیک به دانشجویان و همچنین در حوزه عمل در سمت های رئیس طرح تفصیلی و معاون مدیر کل شهرسازی و طرح های شهری در شهرداری به اثبات رسانده است اثری ارزشمند و ماندگار میباشد.این کتاب در طول 20 سال پژوهش و استواری در هدف مولف به رشته تحریر درآمده است.

دیباچه

زمان ما زمان تحول و دگرگونی است ، تحولی که اثرات آن در کلیه ابعاد زندگی بشر ، به سرعت نمود می یابد.در جستجوی راه خود از میان انبوه تحولات ، می بایستی موقعیت مکانی و زمانی موضوع مورد مطالعه را به طور نسبی درک کنیم.ما در روی کره زمین ، در میان کهکشان های عظیم و در فضایی پر از ابهام فازی و در عمر تحول زندگی می کنیم.دورانی که به سرعت در حال دگرگونی رو به تزاید است و این تغییرات در کلیه ابعاد زندگی و نیز در شهرسازی به صورتی تصاعدی و خارج از تصور بشر ، رخ می نماید و این سرعت دگرگونی و حرکت در کلیه پارامترهای متشکله جهان اعم از فن آوری ، فلسفه و مقوله های اجتماعی ، اقتصادی و فرهنگی و در نهایت کالبدی مشهود است و هر یک از پارامترهای زمان و فضا ، هم بصورت انفرادی و هم ترکیبی و البته به طور نسبی و غیر مطلق و پر ابهام بر شهرسازی اثر می گذارد.شهر در ماهیت خود همانند مفهوم زندگی و به مثابه موجودی زنده و پویا ، در حال حرکت و دگرگونی است و خصوصیات درونی و ظاهری و کالبدی آن همواره در حال تغییر و تحول است و این پویایی با دگرگونی های عملی و فن آوری ، همچنان با سرعت و شتاب روزافزون استمرار می یابد.

در کتاب حاضر پس از بررسی مبانی تئوری و مطالعاتی ، نظریاتی مطرح شده در خصوص برنامه ریزی شهری را مورد تجزیه و تحلیل قرارداده و نکات مثبت و منفی آنان را نقد می کنیم و همراه با آن گرایشات و اندیشه های شهرسازی معاصر را بررسی نموده و به بحث پیرامون نظریات مدرنیسم ، پست مدرنیسم و گرایشات پس از آن ( از جمله واسازی ) می پردازیم . پس از آن اقدامات شهرسازی و تطور برنامه ریزی در ایران را مورد مطالعه قرار داده و به کالبد شکافی طرح های جامع شهری ( به عنوان نمود شاخص طرح های شهرسازی در ایران ) مبادرت می نماییم.همراه با این مباحث ، نظریات مختلف علمی و فلسفی مطرح شده در زمان معاصر را مورد بررسی قرار داده و چگونگی تاثیر زمان و پارامترهای آن در طرح ها و برنامه های شهری را تحلیل می نماییم و سرانجام به بیان نتیجه گیری و پیشنهادات پرداخته و برای نخستین بارنظریه فازی در شهرسازی را تحت عنوان برنامه ریزی شهری فازی معرفی می نمائیم.

کلام آخر مولف در انتهای کتاب:

با توجه به مطالعاتی که در فصول مختلف کتاب بیان گردید و به ویژه برنامه ریزی پیشنهادی تحت عنوان " برنامه ریزی شهری فازی " که حاصل تجارب و مطالعاتی است که در تز دکتری شهرسازی خویش در سال 1379 بیان گردید.

در هنگام تدوین رساله دکتری اولین جرقه های برنامه ریزی پیشنهادی فازی زده شد و لیکن در پروسه تجربی پس از سالها و طی 10 سال مطالعه مستمر و آزمون آن ، برنامه ریزی مذکور به شکل متکامل تری در کتاب حاضر ارائه گردید و اساسا ً یکی از مشخصه های مهم برنامه ریزی شهری فازی ، تغییرات آن در طول زمان و قابلیت انعطاف آن است و لذا برنامه ریزی پیشنهادی ارائه شده بسیار کامل تر از پیشنهادات مطروحه در رساله دکتری اینجانب است و چه بسا اگر طی سال های آتی ، عمری باقی باشد مجددا ً به اصلاح و تکمیل آن خواهم پرداخت.بدون شک نظریات صاحب نظران عرصه شهرسازی و اندیشمندان این مرزوبوم ، میتواند نگارنده را در راستای تکمیل مباحث مطروحه یاری رساند.

علی طهرانچی

کارشناس ارشد شهرسازی

بخش شهر تبیان