بررسی موجودات ریز موجود در آب جوهای شهر من، جلسه چهارم

اهداف: بررسی میکروارگانیزم های موجود در نمونه ی آب جمع آوری شده - کشت نمونه ی آب برای بررسی باکتری های بیماریزای موجود در آن و شمارش تعداد کل باکتری ها - یادگیری مفهوم رقیق کردن و تعیین درصد رقت

وسائل مورد نیاز: نمونه ی آب جمع آوری شده - لام - لامل - محلول آبی متیلن - میکروسکوپ - آب مقطر استریل به میزان لازم - تعدادی لوله‌ی آزمایش استریل بزرگ و کوچک - تعدادی (پلیت پتری دیش) استریل - محیط نوترینت (آگار مغذی) - قند لاکتوز - ماژیک - چسب نواری - انکوباتور تنظیم شده در دمای37 درجه

3-1 بررسی میکروارگانیزم های نمونه آب:

برای بررسی تک سلولی های موجود در نمونه ی آب های جمع آوری شده، مانند روشی است که در جلسه ی اول توضیح داده شد. یک قطره از نمونه آب را بر روی لام قرار دهید سپس با لامل آن را بپوشانید. در صورت لزوم می توانید از محلول آبی متیلن استفاده کنید.

نمونه ها را در زیر میکروسکوپ مشاهده کرده و شکل موجوداتی که می بینند را با دقت بکشید.

در صورتی که در نمونه، جلبک وجود دارد. مقداری از آن را روی لام قرار دهید، با لامل بپوشانید، زیر میکروسکوپ قرارداده و مشاهده کنید. توجه داشته باشید در هر مرحله آنچه را که در زیر میکروسکوپ مشاهده می کنید، با دقت بکشند تا بتوانید آن را شناسایی کنید. در صورت در دسترس بودن یک دوربین دیجیتال می توان با آن از صفحه ای که در زیر میکروسکوپ دیده می شود عکس و حتی فیلم تهیه کرد. حتی می توان برای بدست آوردن کیفیت مناسب از CCD های قابل نصب بر روی میکروسکوپ استفاده نمود. نتایج حاصله را در جدول شماره 1 ثبت کنید.

3-2 شمارش باکتری های نمونه:

برای شمارش تعداد کمی باکتری ها موجود در نمونه ی آب، می توان آزمایش زیر را انجام داد:

روش کار

- تهیهء سه لوله آزمایش استریل شده.

- به هر یک از لوله ها 9 میلی لیتر آب مقطر استریل بیفزایید.

- یک میلی لیتر ازنمونه ی آب مورد آزمایش را به 9 میلی لیتر آب مقطر استریل لوله اولی بیفزایید. (باید دقت شود قبل از برداشتن نمونه، ظرف به خوبی تکان داده شود تا محلول یکنواخت شود)

- با تکان دادن لوله محتوای آن به خوبی آمیخته و یک نواخت میگردد. این نمونه 10 بار رقیق شده است.

- از لوله اولی یک میلی لیتر به لوله دومی بیفزایید.

- محتوی لوله را بخوبی تکان دهید تا آمیخته شود. این نمونه صد بار رقیق شده است (رقت 100/1).

- از لوله دومی یک میلی لیتر به لوله سومی بیفزایید.

- محتوی لوله را بخوبی تکان دهید تا آمیخته شود. این نمونه هزار بار رقیق شده است (رقت 1000/1).

- از هر یک از آمیزه های تهیه شده یک میلی لیتر برداشته و در پلیت هایی که محتوی محیط نوترینت آگار می باشند، بیفزایید.

- پس از کشت دادن محیط ها، آنها را به مدت 24 ساعت در دمای 37 درجه سانتیگراد نگهداری کنید.

همین کار را با یک نمونه آب لوله کشی انجام دهید . یعنی به جای آب جوی از آب لوله کشی استفاده نمایید. این آزمایش در حقیقت به عنوان آزمایش کنترل محسوب می شود.نکته: تمام مراحل کار باید در محیط استریل یا زیر هود یا در کنار شعله انجام شود.

یک پلیت حاوی محیط آگار مغذی

روش رقیق کردن آب خصوصا" برای نمونه های بسیار غلیظ روش مناسبی است، زیرا در حالت اصلی تعداد کلنی ها به قدری زیاد است که قادر به شمارش نیستند. بنابراین با رقیق شدن نمونه تعداد کلنی ها، به صورت دقیق قابل شمارش هستند. سپس با ضرب آن در ضریب رقت، تعداد باکتری ها در نمونه ی اصلی بدست خواهد آمد. روش انجام این کار در درس بعد بیشتر توضیح داده می شود.

برای تهیه محیط نوترینت آگار می توانید به روشی که در فایل ضمیمه در بخش منابع مطالعه آمده است مراجعه کنید.

آب های مخازن طبیعی در بردارنده مواد غذایی هستند که به زنده ماندن و ازدیاد برخی از باکتری ها کمک می کنند. تعداد بسیار کمی و یا حتی هیچ کدام از این باکتری ها برای انسان بیماری‌زا نیستند. وجود باکتری های بیماری‌زا نشانگر آلوده شدن آب از طریق خاک و یا فاضلاب است. باکتری های بیماری‌ز‌‌ایی که به وسیله ی آب منتقل می شوند، معمولا" از راه مدفوع به آب نفوذ می کنند. این باکتری هاعبارتند از: سالمونلاها، ویبریوکلرا، شیگلادیسانتریه، اشریشیاکلی.

برای بررسی وجود باکتر های بیماری‌زا نمی توان همه ی آن ها را بررسی کرد. اما اگر باکتری های روده ای گروه کلی فرم در آب دیده شوند، نشانگر ارتباط آن با فاضلاب است. در این صورت موادغذایی کافی به این آب ها وارد می شود و شرایطی پدید می آید که باکتری های کلی فرم رشد و ازدیاد یابند. بنابراین مطالعات بهداشتی بر روی آب برای جستجوی باکتری های روده ای است. زیرا چنین آلودگی هایی خطرات بزرگ پخش بیماری های روده ای به صورت اپیدمی را دارند که باید تشخیص داده شوند. برای تشخیص چنین آلودگی هایی، روش زیر استفاده می شود:

روش کار:

- 9 لوله دربرگیرنده قند لاکتوز تهیه می شود.

- لوله هادر سه گروه سه تایی قرار می گیرند.

- به هر کدام از سه لوله اولی که بزرگتر از بقیه لوله ها هستند 10 میلی لیتر از آب مورد آزمایش افزوده می شود.

- به هر کدام از سه لوله دومی 1 میلی لیتر از آب مورد آزمایش اضافه می شود.

- به هر کدام از سه لوله دومی 0.1 میلی لیتر از آب مورد آزمایش اضافه می شود.

- در هر کدام از لوله ها ، یک لوله ی کوچک قرار می گیرد تا تولید گاز قابل تشخیص باشد.

- لوله ها به مدت 24 ساعت در دمای37 درجه سانتیگراد نگهداری می شوند.

- نتایج را می توان براساس تولید اسید و گاز (در لوله کوچک سطح آب پایین رفته و گاز جمع می شود) بررسی نمود.

در صورتی که نمونه دارای باکتری بیماری‌زا باشد، رنگ محیط تغییر کرده، زرد می شود. همچنین گازی که توسط باکتری ها تولید می شود، در لوله کوچک قابل ملاحظه می باشد.

این لوله حاوی لاکتوز و نمونه آب مورد بررسی است. برای داشتن آزمایش کنترل، باید همین آزمایش را با آبی مانند آب لوله کشی انجام داد.

همین کار را با آب لوله کشی هم انجام دهید تا واکنش کنترل هم داشته باشید.

توجه: در هر دو آزمایش بالا، باید روی هر لوله مشخصات آن (محل جمع آوری نمونه، محتویات لوله، تاریخ انجام آزمایش) به طور کامل نوشته شود.

تکلیف: مشخصات محل نمونه برداری را در فرمی ثبت کرده و برای ما ارسال نمایید.

نام آزمایش: بررسی تک سلولی ها و جلبک های موجود در نمونه آب

نام گروه:

نام اعضای گروه:

محل جمع آوری نمونه:

شکلی که من می بینم	شکل مشابهی که در کتاب یا اینترنت پیدا کرده ام	نام این موجود	ویژگی های آن

روش ساخت محیط نوترینت آگار:

وسائل مورد نیاز: 9/6 گرم آگار مغذی - 300 میلی لیتر آب مقطر - کاغذ روغنی - استوانه مدرج - بشر 600 میلی لیتری - همزن مغناطیسی (magnet) (یا یک همزن شیشه ای) - اجاق برقی همراه با همزن مغناطیسی (یا یک سه پایه - حلقه فلزی ثابت - توری سیمی - چراغ الکلی یا گازی)

روش کار:

با کمک یک استوانه ی مدرج 500 میلی لیتری مقدار 300 میلی لیتر آب مقطر را اندازه بگیرید. به یاد داشته باشید که ته گودی سطح مایع در استوانه مدرج باید بر لبه زیرین خط درجه مورد نظر مماس باشد تا اندازه گیری دقیق باشد. 9/6 گرم آگار مغذی (nutrient agar) خشک را توزین کنید و روی یک کاغذ ( بهتر است کاغذ روغنی باشد) بریزید. آنگاه نزدیک به دو سوم از آب مقطر را در یک بشر 600 میلی لیتری ریخته و یک همزن مغناطیسی در آن قرار دهید.

بشر را بسیار آرام بر روی اجاق قرار دهید. اکنون پیچ کنترل مربوط به همزن را بچرخانید تا آب به گردش در آید. اجاق برقی را نیز روشن کنید و درجه آن را روی 9 تا 5/9 تنظیم کنید. آگار مغذی را که وزن کرده اید به این ظرف بیفزایید. پس از ریختن محیط کشت پودری به بشر دارای آب مقطر، کاغذ روغنی را در بالای ارلن نگه دارید و با استفاده از بقیه آب موجود در استوانه مدرج، باقیمانده محیط کشت روی آن را بشویید. محیط کشت باید تا زمان به جوش آمدن، پیوسته هم زده شود تا از سوختن و چسبیدن به ته بشر جلوگیری شود.

چنانچه اجاق برقی با همزن مغناطیسی در دست نباشد می توان از یک حلقه فلزی ثابت، یک سه پایه و توری سیمی بر روی شعله استفاده کرد. برای جلوگیری از لبریز شدن محیط باید آن را با یک میله همزن شیشه ای پیوسته هم بزنید

تکلیف: -----------------------------------

محل بازدید/اردو/خرید:-----------------------------------

منابع مطالعه: