بررسی موجودات ریز موجود در آب جوی‌ها- جلسه سوم

روند کار (زمان تخمینی 30 دقیقه):

اهداف: تبیین روش کار - بررسی ویژگی های یک روش نمونه برداری مناسب - طراحی یک روش نمونه برداری

وسائل مورد نیاز: یک نقشه ی شهر

2-1 طراحی یک روش نمونه برداری:

داستان های جلسه ی پیش را به خاطر آورید. آیا تا به حال مواردی از این مشكلات را شنیده اید؟ آیا عواملی که باعث ایجاد این گونه مشکلات می شوند را می شناسید؟ وجود کارخانه ها و عوامل انسانی را تا چه حد در این مشکلات دخیل می دانید؟ با دید یک مأمور ادارهء محیط زیست به موضوع بنگرید تا علت این اتفاق ها را کشف کنید. آیا می توانید روشی برای بررسی علت ایجاد این بیماری ها ارائه دهید؟ حال به نمونه برداری از آب و بررسی موجودات ذره بینی درون آن و شناسایی و مطالعه در مورد آنها می پردازیم.

2-2 طراحی روش نمونه برداری:

ویژگی های یک روش نمونه برداری مناسب به شرح زیر می باشد

2-2-1 نمونه برداری باید جامع و کامل باشد.

2-2-2 از قسمت های مختلف یك شهر یا منطقه باشد تا بتوان وضعیت زیست محیطی محل مورد نظر را به خوبی بررسی کرد.

2-2-3 از قسمت های مختلف یک رود، دریاچه یا مرداب باشد (كناره ها ، محل عبور آب، سطح آب، عمق آب و ....).

2-2-4 از همه ی موجودات ذره بینی نمونه برداری انجام شود ( جلبک ها و یا موجودات دیگری که به تناسب آن منطقه وجود دارند، فراموش نشوند).

2-2-5 از وسایل ساده اما مطمئن برای نمونه برداری استفاده شود (مثل شیشه ی سس، دستكش یكبار مصرف، كارد و قاشق).

2-2-6 وسایل مورد نظر باید استریل باشند (باید در نظر داشت روش استریل کردن متناسب نوع کار و جنس وسیله باشد، به عنوان مثال: برای ظروف شیشه ای پیرکس میتوان از اتوکلاو و برای ظروف پلاستیکی که در دمای بالا تغییر حالت می دهند از اشعهء UV استفاده نمود.

نمونه ای از یک اتوکلاو که برای استریل ظروف شیشه ای استفاده می شود

2-2-7 میزان نمونه مورد نیاز برای آزمایش مشخص باشد (حدود 200 میلی لیتر آب برای انجام آزمایش ها لازم است).

2-2-8 شرایط نگهداری نمونه ها پس از برداشتن باید بررسی شود (بهتر است نمونه ها یک روز قبل از آزمایش برداشته شوند. اگر در نمونه ها جلبک وجود دارد باید در معرض نور خورشید قرار گیرد و راه عبور هوا نیز برای آن ایجاد شود تا نمونه ها از بین نروند). سایر شرایط مورد نیاز برای نمونه از جمله دما نیز باید بررسی شود.

2-2-9 در تمام مراحل کار، مسائل ایمنی باید رعایت شود (بهتر است نمونه برداری ها با دستکش انجام شود). پس از آن برای نمونه برداری از اعماق آب و ثبت عمق آب مورد نمونه برداری می توان یك ظرف پلاستیكی را سوراخ كرد و به طناب وصل نمود و داخل آب فرستاد. روی طناب علامت زده و پس از نمونه برداری عمق آب را هم تعیین نمود.

2-3 نمونه برداری:

چند منطقه که دارای ویژگی های خاص زیست محیطی هستند را انتخاب کنید، سعی كنید این مناطق از نظر زیست محیطی با هم متفاوت باشند. از این مناطق حداكثر 4 یا 5 نمونه جمع آوری كنید. از فاضلاب ها هم با رعایت موارد ایمنی می توانید نمونه برداری كنید. دقت کنید ظروف نمونه برداری که مورد استفاده قرار می گیرد حتماً استریل باشد. تنها زمان نمونه برداری درب ظروف را باز کنید و بلافاصله بعد از نمونه برداری درب ظروف را ببندید تا میکروارگانیزمی خارج از نمونه وارد آن نشود.

تکلیف: ------------------

محل بازدید/اردو/خرید: برای این جلسه می توانید از مراکز تصفیه آب شرب شهر و مراکز تصفیه فاظلاب شهر بازدید نمایید.

منبع مطالعه:

1. الناگه،محمد ، انگیك،كراستن ، گروئن،جان. 1380. جمع آوری نمونه و انتقال برای بررسی میكروب شناسی. ترجمه محمدرضانهائی. ناهید قندچیلر. انتشارات دانشگاه علوم پزشكی و خدمات بهداشتی درمانی تبریز.

2. جستجوی اینترنتی با استفاده از کلیدواژه ی Water sampling