تغذیه قبل و بعد از زایمان
در روزهای آخر بارداری، حجم رحم و اندازه جنین به حداکثر میزان خود می‌‌رسد و فشار موضعی روی رودهها نیز افزایش می‌‌یابد و یبوست یکی از عمده ترین مشکلاتی است که خانمهای باردار در ماه آخر، به ویژه در روزهای پایانی بارداری، با آن مواجه میشوند؛ به همین دلیل توصیه می‌‌شود که خانمهای باردار در وعدههای مختلف از سبزی ها و میوه‌های تازه و متنوع به میزان زیاد مصرف کنند و روزانه بیشتر از 8 لیوان آب بنوشند تا هم کمتر دچار یبوست شوند و هم فشار به کف لگن به حداقل برسد.
کابینت‌ها را پر کنید
بعد از زایمان شما نیاز به مواد غذایی خاصی دارید که تقویت‌کننده، ملین و شیرافزا باشند. بهتر است از قبل کمدهای‌تان را از خشکبار و مغزها پر کنید. بهتر است انجیر خشک، قیسی و برگه زردآلو، خاکشیر، عرق نعنا، ترنجبین، عسل، شیر و آبمیوه‌های مدت‌دار و... چیزهایی مثل این را بخرید و نگه دارید تا در صورت نیاز فوری در دسترس‌تان باشد. روش تغذیه کردن بعد از زایمان همچنان چیز خاص و پیچیده ای نیست که موجب نگرانی شما شود. در واقع درست مانند دوران بارداری باید به یک رژیم غذایی با کیفیت خوب ادامه دهید و اگر قصد شیردهی ندارید، نیازمندی مواد مغذی و کالری شما مانند زمان قبل از باردار شدنتان است. اما اگر درحال شیردهی هستید یا مبتلا به آنمی شده‌اید یا در مرحله بهبودی بعد از انجام عمل سزارین به سر می‌‌برید، بنابراین نیازمند مدیریت تغذیه‌ای خاص هستید که باید از متخصص تغذیه کمک بگیرید.
غذا خوردن را آسان کنید
یک روش خلاقانه برای تغذیه به‌کار ببرید. در واقع شما باید مواد غذایی را انتخاب کنید که نیاز زیادی به آماده سازی نداشته باشند. بعضی غذاهای مغذی و در عین حال سریع و آسان شامل میوه‌های تازه، سبزیجات خام، انواع پنیرها، ماست و کشمش، دانه آفتابگردان، غلات صبحانه، گوشت و ماهی کبابی هستند.
از خانواده و دوستان خود در روزها و ماه‌‌های اول بعد از تولد نوزاد برای تهیه وعدههای مغذی کمک بگیرید.
غذاهایی که قابلیت فریز کردن داشته باشند، بسیار به درد بخورند زیرا در بعضی موقعیت‌ها و روزهای سخت به آسانی میتوانید از آن ها استفاده کنید.
موقع صرف غذا حتمأ در جایی با آرامش بنشینید و غذا بخورید زیرا ایستاده غذا خوردن علاوه بر اینکه باعث می‌‌شود احساس کنید یک وعده غذایی دریافت نکرده اید، باعث خستگی شما شده و یا حتی ممکن است باعث بیش‌خوری شود. علاوه براین سبب می‌‌شود مواد غذایی به خوبی هضم نشوند. بنابراین نوزاد را در جای مخصوص کنار خودتان قرار دهید یا هنگامی که خواب است غذا بخورید و به طور کلی همانطور که تغذیه صحیح حین دوره بارداری بسیار پراهمیت است، روش صحیح غذا خوردن بعد از زایمان هم به همان نسبت دارای اهمیت است. به طوری که روزانه به مقدار کافی باید از هر 5 گروه مواد غذایی موجود در هرم غذایی دریافت شود.
بعضی ملاحظات که بعد از زایمان باید مورد توجه قرار بگیرند
محصولات لبنی کم چرب
چه ماست، چه شیر و یا هر محصول لبنی که ترجیح بدهید، نقش بسزایی در کیفیت شیر شما دارد. این محصولات دارای پروتئین و ویتامین‌های B و D هستند. از طرفی منبع غنی کلسیم نیز می‌باشند که برای اسکلت بندی نوزاد شما ضروری است. از طرفی کلسیم مورد نیاز خودِ مادر شیرده نیز هست. حداقل 3 سهم از لبنیات به صورتِ روزانه، برای مادر شیرده ضروری است.
غلات کامل
بعد از یک شب بی‌خوابی برای مادر شیرده، یک صبحانه تهیه شده از غلات کامل تمام انرژی از دست رفته در شب قبل را به او بر می‌گرداند. غلات را با شیر گرم و تمشک مخلوط کنید تا برای خود یک صبحانه ایده آل تهیه کنید.
با خستگی مقابله کنید
غذای خاصی برای رفع خستگی وجود ندارد. اما یک رژیم غذایی با کیفیت خوب به شما احساس راحتی و آرامش می‌‌دهد با این وجود هیچ چیزی جای استراحت و خواب را نخواهد گرفت. مادران تازه زایمان کرده، اکثر اوقات احساس خستگی می‌‌کنند در حالی‌که استراحت کافی به منظور بهبودی بعد از تولد نوزاد، تولید شیر یا حتی لذت بردن از نوزاد بسیار پر اهمیت است. بنابراین در زمان‌‌هایی که نوزاد خواب است، شما هم استراحت کنید و از اعضای خانواده بخواهید به شما کمک کنند. بعلاوه از مصرف کافئین، چای و قهوه هم خود‌داری کنید. منابع آهن هم در رفع خستگی کمک کننده هستند زیرا کم خونی که اکثر اوقات بعد از زایمان وجود دارد، سبب کاهش گلبول‌‌های قرمز و در نتیجه کمبود اکسیژن شده و منجر به خستگی می‌‌شود. در این راستا زرده تخم مرغ منبع بسیار خوبی از آهن است و شما میتوانید حتی تا 4 عدد در هفته مصرف کنید. علاوه بر این گوشت‌‌ها، حبوبات و کشمش سیاه هم منابع بسیار خوبی هستند. در ضمن اگر پزشک به شما مکمل آهن تجویز کرده است، شما باید به جذب بیشتر آن کمک کنید. به این منظور هنگام مصرف مکمل آهن وعده‌ای تشکیل شده از غذاهای غنی از ویتامین C شامل مرکبات، گوجه، سیب زمینی کبابی و بروکلی بخارپز شده دریافت کنید و از مصرف همزمان غذاهای غنی از کلسیم خوداری کنید.
آب
کمبود آب یکی از بزرگ‌ترین علل کمبود انرژی است و مادران شیرده بیشتر در معرض این خطر قرار می‌گیرند. برای تأمین سطح انرژی و تولید شیر مناسب، به میزان کافی آب مصرف کنید. میتوانید نیازِ خود به آب را با یک لیوان آب میوه یا شیر نیز تأمین کنید. اما در مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار مثل چای و قهوه احتیاط کنید و بیشتر از 2-3 فنجان مصرف نداشته باشید. زیرا این کافئین وارد شیر شما می شود و کودک را بی قرار و بدخواب می کند.
فولیک اسید
خوردن غذاهایی که حاوی اسیدفولیک هستند، در هر روز الزامی است زیرا به منظور اینکه کودک سالمی داشته باشید روزانه باید 400 میکروگرم از این ویتامین را دریافت کنید. منابع غذایی اسید فولیک شامل آب پرتقال، توت فرنگی، اسفناج، بروکلی، لوبیاها و غلات صبحانه و نان‌‌های غنی شده هستند.
یبوست بعد از زایمان را از بین ببرید
یبوست عارضه شایع ناخوشایندی است که معمولأ بعد از زایمان وجود دارد. توصیههای زیر تا حد زیادی به برطرف کردن آن کمک می‌‌کنند:
1- انجام بعضی ورزش‌‌ها از جمله پیاده‌روی
2- دریافت کافی فیبر: مافین‌‌های سبوس‌دار، غلات آماده پر فیبر، میوه‌‌ها و سبزیجات انتخابهای خوبی برای دریافت فیبر هستند.
3- دریافت کافی مایعات خصوصأ اگر مصرف فیبر بالا باشد و خصوصأ اگر قصد شیردهی دارید.
4- مصرف 1 فنجان آب آلو با معده خالی و بعد از آن چند فنجان آب داغ یا چای توصیه شده است.
5- از مصرف ملین‌‌های دارویی بپرهیزید.
بهبودی بعد از عمل سزارین
عمل سزارین موجب می‌‌شود عبور غذا از دستگاه گوارش به طور موقت با مشکل مواجه شود که نتیجه آن تولید گاز و یبوست است. البته هر دوی این ناراحتی‌‌ها را می‌‌توان با راه رفتن که باعث افزایش حرکات رودهها و در نتیجه عبور بهتر گاز می‌‌شود، درمان کرد. بعلاوه غذا خوردن هم کمک کننده است. اگرچه میل به غذا خوردن به علت ایجاد نفخ کاهش می‌‌یابد، اما غذا خوردن با نرمال کردن حرکات روده به رفع یبوست و گاز کمک می‌‌کند. اگر بعد از عمل سزارین به علت دفع خون یا هر علت دیگری دچار آنمی شده‌اید، به سرعت آن را درمان کنید زیرا درمان آنمی سبب سرعت بخشیدن به بهبودی بعد از عمل جراحی می‌‌شود. به طور کلی مدیریت تغذیه‌ای بعد از هر عمل جراحی شامل افزایش دریافت ویتامین C و پروتئین در رژیم غذایی است. زیرا ویتامین C در بهبودی زخم بسیار موثر است و پروتئین به بدن شما کمک می‌‌کند تا خودش را ترمیم کند.
بخش تغذیه و آشپزی تبیان
منبع: دنیای تغذیه - فاطمه مفیدی
مطالب مرتبط:
انتخابهای غذایی و تأثیر آن بر شیر مادر
شگفتی های شیر مادر (ویژه نامه)
افزایش شیر مادر با تغذیه مناسب
