آسم و عوامل ابتلا به آن

آسم یک بیماری مزمن است که مجاری تنفسی و ریه‌ها را درگیر می‌کند. دلیل واقعی ابتلا به آسم هنوز مشخص نشده است. با این حال محققان بر این باورند که ترکیبی از ژنتیک و عوامل محیطی (مانند ابتلا به عفوت‌های ویروسی و مواجهه با آلرژن‌ها) می‌تواند به آسم منجر شود و یا حداقل حساسیت به محرک‌های ابتلا به آسم را افزایش دهد.

عکس نویسنده

نویسنده : الهه گودرزی

بازدید :

تاریخ : شنبه 1393/09/01

آلرژی‌ها معمولا با بیماری آسم در ارتباط هستند، اما این طور نیست که تمام افراد مبتلا به آلرژی حتما دچار آسم شوند.

علت‌ها

پزشکان بر این باور اند که دو عامل اصلی می‌توانند در ابتلا به بیماری آسم نقش تعیین کننده داشته باشند: التهاب و انقباض راه‌های هوایی.

1- التهاب

در بیماری آسم، دیواره‌های درونی مجاری هوایی ملتهب می‌شود. این التهاب باعث می‌شود راه‌های هوایی به محرک‌ها و شروع کننده‌های بیماری آسم شدیدا حساس و تحریک پذیر شوند. التهاب، مجاری هوایی را نیز باریک می‌کند. پس عبور جریان هوا از راه‌های هوایی سخت‌تر خواهد شد. بنابراین نفس کشیدن فرد بیش از پیش با مشکل مواجه خواهد شد.

2- انقباض راه‌های هوایی

زمانی که راه‌های هوایی در مواجهه با برخی شروع کننده‌ها و محرک‌های آسم قرار می‌گیرند، عضلات اطراف راه‌های هوایی سفت و منقبض خواهند شد. این باعث می‌شود که مجاری هوایی باریک‌تر شوند و فرد نیز احساس سنگینی در قفسه سینه را داشته باشد. برخی‌ها می‌گویند این وضعیت مانند این است که طنابی دور قفسه سینه پیچیده شده و تنگ‌تر می‌شود. همچنین ترشحات موکوسی تجمع یافته در مجاری هوایی باریک، تنفس را سخت تر خواهند کرد.

شیوع آسم در کودکان بیشتر از بزرگسالان است و البته قدرت بهبودی بیماران در سنین پایین بیشتر از بالغین خواهد بود

محرک‌های اولیه آسم

منظورمان از محرک‌ها آن دسته از عواملی است که به التهاب مجاری هوایی و انقباض آن ها منجر می‌شوند و این می‌تواند از بیماری به بیمار دیگر متفاوت باشد. شناختن این محرک‌ها برای شناخت و کنترل بیماری آسم ضروری خواهند بود.

از مهم ترین محرک‌های آسم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد که در تصویر بالا به آنها اشاره شده است (روی تصویر کلیک کنید):

- گرده گیاهان

- حشرات موذی

- مایت‌ها و قارچ‌ها

- پوست، مو و شوره سر حیوانات خانگی

- تغییرات آب و هوا (به خصوص سرد شدن هوا)

- عفونت‌های تنفسی (مانند سرماخوردگی)

- دود سیگار و آلودگی هوا

- استرس و تغییرات روحی شدید

- فعالیت بدنی

- واکنش آلرژیک نسبت به غذا و یا سولفیت‌ها (مواد نگهدارنده غذایی)

- سوزش سر دل و ریفلاکس اسید معده به مری

- مصرف برخی از داروها (مانند آسپیرین، مسدود کننده‌های گیرنده بتا)

عوامل خطر

بدیهی است که حساسیت افراد مختلف به عوامل شروع کننده آسم متفاوت خواهد بود. برخی‌ها در خطر بیشتر و برخی‌ها در خطری کمتر برای ابتلا به آسم قرار دارند. بیایید باهم شرایط افراد مستعد به آسم را بررسی کنیم.

- سابقه خانوادگی

در صورتی که یکی از والدین به بیماری آسم مبتلا باشد، خطر ابتلا به آسم در کودک آنها بیشتر خواهد بود. بدون شک ابتلای پدر و مادر به این بیماری، کودک را بیش از پیش مستعد این بیماری خواهد کرد.

- سن و جنس

شیوع آسم در کودکان بیشتر از بزرگسالان است و البته قدرت بهبودی بیماران در سنین پایین بیشتر از بالغین خواهد بود. در بین دو جنس نیز خطر ابتلا به آسم در پسران بیشتر از دختران است.

اما در خصوص ابتلا به آسم در دوران بزرگسالی، مردها و زن ها در خطر یکسانی قرار دارند.

پزشکان بر این باور اند که دو عامل اصلی می‌توانند در ابتلا به بیماری آسم نقش تعیین کننده داشته باشند: التهاب و انقباض راه‌های هوایی

- آلرژی‌ها

حساسیت به آلرژن‌ها (مواد آلرژی‌زا) یک پیش‌بینی کننده دقیق برای زمینه فرد در ابتلا به آسم خواهد بود. این آلرژن‌ها معمولا شامل موارد زیر اند:

گرد و خاک

مو و شوره سر حیوانات خانگی

ترکیبات سمی

همچنین در افراد مبتلا به آسم، آلرژن‌ها نقش مهمی در شروع حملات آسم و تشدید بیماری دارند.

- سیگار کشیدن

دود سیگار مجاری هوایی را تحریک می‌کند و سیگاری‌ها در خطر بیشتری برای ابتلا به آسم قرار دارند.

افرادی که مادران آنها در دوران بارداری سیگار می‌کشیده‌اند، در خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری قرار خواهند داشت و یا مواجهه با دود سیگار افراد دیگر نیز خطر ابتلا به آسم را زیاد می‌کند.

- آلودگی هوا

مواجهه با دودی که این روزها تمام شهرهای صنعتی را فرا گرفته، خطر ابتلا به آسم را افزایش خواهد داد. به همین خاطر است که به بیماران مبتلا به آسم توصیه می‌شود در صورت امکان در مناطق روستایی و دور از شهرها زندگی کنند و یا در روزهایی که سطح آلاینده‌ها بالاست، مخصوصا در پاییز و زمستان، از خانه‌های خود خارج نشوند.

- چاقی

در بین کودکان و نیز در بین بالغین، افراد دارای اضافه وزن در خطر بیشتری برای ابتلا به آسم قرار دارند. اگرچه علت واقعی این ارتباط هنوز به طور کامل مشخص نشده است، اما محققان بر این باور اند که چاقی و اضافه وزن با افزایش التهاب در بدن، استعداد فرد برای ابتلا به اینگونه بیماری‌ها را افزایش خواهد داد.

- عفونت‌های تنفسی ویروسی

ابتلا به مشکلات ریوی در دوران نوزادی و کودکی می‌تواند منجر به خس خس سینه و تنگی نفس شود. برخی کودکانی که عفونت‌های ویروسی ریوی را تجربه می‌کنند به مرور زمان به آسم‌های مزمن مبتلا می‌شوند و مهمتر آنکه، نادیده گرفتن این بیماری‌های ریوی و عدم پیگیری درمان است که فرد را بیش از پیش مستعد آسم خواهد کرد.