تبیان، دستیار زندگی
در محیط زندگی ما گازهای سمی و خطرناکی وجود دارد که هر کدام از آن ها می توانند زندگی طبیعی ما را مختل کنند گاهی بی توجه به محیط زیستمان در تولید این گازها سهیم می شویم
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

یک گاز سمی در محیط زیست ما


در محیط زندگی ما گازهای سمی و خطرناکی وجود دارد که هر کدام از آن ها می توانند زندگی طبیعی ما را مختل کنند گاهی بی توجه به محیط زیستمان در تولید این گازها سهیم می شویم در مقاله گذشته درباره دی اکسید کربن سخن گفتیم و در این مقاله با گاز خطرناک دی اکسید گوگرد (so2) آشنا می شویم که به طور مستقیم در آلوده کردن هوای کلان شهر هایمان موثر است و یک خطر جدی برای ماست.

آلودگی هوا

دی اكسید گوگرد یكی ازگازهای سمی و خطرناك در هوای آلوده كشورهای صنعتی است که در کارخانجات برای تهیه اسیدسولفوریك و مواد صنعتی دیگر استفاده می شود. دی اکسید گوگرد گازی فعال و بدون رنگ با بویی نافذ مانند بوی گوگرد در حال سوختن است و در اغلب مناطق صنعتی به عنوان آلوده کننده هوا شناخته می شود. حد تشخیص بو 3 - 1/0 ppm بوده و احساس سوزش و ناراحتی در غلظت 9/1 ppm بوجود می آید. تحت فشار و در دمای 10- درجه سانتیگراد مایعی بی رنگ می باشد. این ماده در آب حل شده و اسید سولفورو تولید می کند که در این حالت بسیار خطرناک است.

( So2 )زمانی تشکیل می‌شود که سولفور موجود در سوخت هایی از قبیل زغال و نفت سوزانده شوند. منابع عمده( SO2) شامل نیروگاه‌ها و بویلرهای صنعتی است. عموماً بالاترین سطوح دی اکسید گوگرد نزدیک به مجتمع‌های صنعتی است. در طبیعت نیز این گاز در نتیجه فعالیت های آتشفشانی تولید می شود. این گاز در غلظت کم 2/0 ppm موجب ایجاد واکنش هایی در مغز می شود. غلظت کمتر از 1 ppm در مدت 10 دقیقه موجب افزایش ضربان قلب و سرعت حرکات تنفسی می شود. و اگر غلظت  8-1   ppmبرسد ظرفیت تنفسی را کاهش می دهد  و گلو و مجاری تنفسی خشک می شود. واکنش افرادی که بطور روزمره در معرض این گاز هستند بمراتب کمتر از کسانی است که برای بار اول در معرض آن  قرار می گیرند . این گاز سنتز DNA  را مختل می کند و از رشد گلوبول های سفید خصوصا لنفوسیت ها جلوگیری می کند و به حالت دفاعی بدن در مقابل بیماری ها آسیب می رساند. این گاز محرك توسط مجاری بینی گرفته می‌شود و در صورت استنشاق مرگ آور است. به چشم ها و دستگاه تنفسی و ریه ها آسیب شدید وارد می کند. ممکن است عوارض با تأخیر ظاهر شوند. در حالت مایع باعث ایجاد یخ زدگی می شود. آتشگیر نیست. دی اکسید گوگرد بصورت مایع، سبب یخ زدگی و سوختگی پوست می شود. در محیط مرطوب دی اکسید گوگرد تبدیل به اسید سولفورو شده و باعث سوزش و آزردگی پوست می شود. در حالت گاز و در غلظت حدود5 ppm  باعث ناراحتی جزئی در چشم می شود. بالاتر از 8 ppm  آسیب جدی تر می شود. دی اکسید گوگرد مایع باعث سوزش چشم ها شده و تأثیر دائمی بر بینایی می گذارد. بخارات دی اکسید گوگرد باعث آسیب به گلو، غشاء مخاطی و بخش بالایی دستگاه تنفسی می شود. تماس کوتاه مدت با غلظت 1 ppm  آسیب برگشت پذیر به ریه وارد می آورد. غلظت 5  ppm  باعث انقباض لوله های برانشی شده و غلظت بالاتر از این مقدار باعث تورم و آسیب دائم به ریه و نهایتاً مرگ می شود. علائم تورم ریه مانند سرفه و تنگی نفس ممکن است برای چند ساعت تا چند روز به تعویق بیفتد. در صورت تماس طولانی مدت،ناراحتی لثه، پوسیدگی و از بین رفتن سریع دندان ها از عوارض تماس دائم با این ماده است. باعث خوردگی بافت پوست، چشم و ریه ها شده که بدون ایجاد درد بوده و علائم آن با تأخیر ظاهر خواهد شد. در نهایت ایجاد برونشیت همراه با سرفه، خلط و تنگی نفس می نماید. افرادی که بیماری آسم دارند و فعالیت‌های آنها خارج از منزل است بیشتر از دیگران اثراتدی اکسید گوگرد را تجربه می‌كنند.

دی اکسید گوگرد در اغلب مناطق صنعتی به عنوان آلوده کننده هوا شناخته می شود. بسیاری از خطرات ناشی از حضور این گاز در هوا مستقیماً به نحوه واکنش آن با سایر مواد و ترکیبات مربوط می گردد. حضور این گاز در هوا باعث نابودی پوشش گیاهی و ایجاد خطر برای پرندگان و حیوانات می گردد. تشکیل باران های اسیدی به دلیل وجود این گاز در اتمسفر بوده، لذا تا حد امکان باید از ورود این گاز به محیط جلوگیری و در صورت لزوم مقدار آن را کاهش داد

چنانچه دی اکسید گوگرد موجود در محیط(0-50) باشد نیاز به اقدامات احتیاطی خاصی ندارد. اگر( 100-51 )باشد از نظر تاثیر بر سلامت متوسط بوده و نیاز به اقدامات احتیاطی خاصی ندارد. میزان( 150-101)، از نظر تاثیر بر سلامت برای افراد حساس ناسالم بوده و افرادی که آسم دارند باید فعالیتهای بیرون از منزل خود را محدود کنند. مقدار( 200-151)، از نظر تاثیر بر سلامت غیر سالم است. کودکان، افراد مبتلا به آسم و بیماران قلبی، ریوی باید فعالیت های بیرون از منزل خود را کم کنند. میزان( 300-201)، از نظر تاثیر بر سلامت خیلی ناسالم است. کودکان، افراد مبتلا به آسم، بیماران قلبی و ریوی باید از فعالیتهای بیرون از منزل پرهیز کنند. دیگر افراد باید فعالیتهای بیرونی خود را کم کنند. میزان( 500-301) از نظر تأثیر بر سلامت خطرناك است. كودكان، افراد مبتلا به آسم و كسانی كه بیماری قلبی ریوی دارند باید در منزل بمانند، دیگران باید از فعالیت در بیرون از منزل خودداری كنند.

دی اکسید گوگرد در اغلب مناطق صنعتی به عنوان آلوده کننده هوا شناخته می شود. بسیاری از خطرات ناشی از حضور این گاز در هوا مستقیماً به نحوه واکنش آن با سایر مواد و ترکیبات مربوط می گردد. حضور این گاز در هوا باعث نابودی پوشش گیاهی و ایجاد خطر برای پرندگان و حیوانات می گردد.  تشکیل باران های اسیدی به دلیل وجود این گاز در اتمسفر بوده، لذا تا حد امکان باید از ورود این گاز به محیط جلوگیری و در صورت لزوم مقدار آن را کاهش داد. در محیط های آبی و دریایی، دی اکسید گوگرد تشکیل اسید سولفورو داده که برای حیات آبی خطرناک است. دی اکسید گوگرد آئروسل های میکروسکپی اسیدی تشکیل می دهد که تأثیر جدی بر سلامت داشته و همچنین در بروز تغییرات آب و هوایی نقش دارد.

تک تک ما در آلودگی یا سالم سازی هوای محیط زیستمان نقش اساسی داریم گاهی خوب است بی تفاوت از کنار آن ها عبور نکنیم و به عنوان یک مساله جدی به آن نگاه کنیم تا از زندگی کردن لذت ببریم.

عطیه بیرانوند

کارشناس ارشد منابع طبیعی

بخش محیط زیست تبیان


منابع :

1- سلگی،علی، تاثیر دی اکسید گوگرد بر سلامت- بهداشت و درمان دانشگاه تهران.

2-غیاث الدین،منصور،آلودگی هوا و اثرات آن،انتشارات دانشگاه تهران(1378).

3- غیاث الدین منصور، مصداقی نیا علیرضا، شریعت سیدمحمود، نظم آرا شاهرخ. بررسی ضرایب انتشار آلاینده های هوا ناشی از صنایع شیمیایی در محدوده تهران . مجله پژوهشی حكیم، 1380؛ 4، 1: 76-69 .

4-نصراللهی،زهرا،.مرضیه غفاری گولک، آلودگی هوا و عوامل موثر برآن، فصلنامه پژوهش های اقتصادی( پاییز1389).

مطالب مرتبط :

جدی بگیریم