یک رذیله برای پسران جوان !
هر چیزی که انسان را از مقصد و مسیر منحرف کند و از توجه به خدای متعال دور کند، رذیلت اخلاقی به حساب می آید.
امری رذیلت و فعلی غیر اخلاقی شمرده می شود که مانع از رسیدن به کمال لایق و واقعی انسان باشد و موجب انحطاط روحی و اخلاقی بشود و انسان را از مسیر انسانیت دور کند؛ به گونه ای که انسان، به فرمایش قرآن کریم «کالانعام بل هم اضل سبیلا»،شود. اعراف/179
یکی از رذائل اخلاقی که در بین آقایون مطرح است و از آن برای مردان یک رذیله به حساب می آید بی غیرتی است.
در تعریف غیرت این گونه آورده اند:
«غیرت، حس درونی است که آفرینش برای محافظت و نگاهبانی از حریم خانواده و پاسداری از نسل، در وجود مرد نهاده است. در حقیقت، این حس در مرد وجود دارد که می خواهد ناموس خود را از دسترس کامجویی دیگران دور کند.
«غیرت دینی» صفتی الهی است که شخص صاحب آن نسبت به زشتی های شرعی و عقلی حساسیت نشان می دهد و آنها را به خاطر غیرت فطری خود حرام می گرداند و به آنها ارتکاب نمی ورزد. از این رو زنان و مردان الهی غیورند و نسبت به امور شرعی و عقلی غیرت دارند.»
علمای اخلاق نیز غیرت را چنین تعریف كرده اند:
غیرت و حمیّت، یعنی تلاش در نگهداری آنچه كه حفظش ضروری است، این صفت در قالب مطلوبش از شجاعت، بزرگ منشی و قوت نفس انسان سرچشمه می گیرد و یكی از ملكه های نفسانی انسان و سبب مردانگی است و مردِ بی غیرت از زمره مردان خارج است. جامع السعادات، ج 1، ص 266.
آگاه باشید كه خداوند، محرمات را حرام و حدود را وضع كرد و هیچ كس غیورتر از خدا نیست كه از روی غیرت، زشتی ها را حرام كرده است. بحار الانوار، ج 76، ص 332.
حمایت و حفاظت از ناموس، ارتباطی تنگاتنگ با شرف و مردانگی شخص مسلمان دارد و اسلام با تأكید از او خواسته كه از ناموس خود و هم كیشانش در برابر هر گونه گزند داخلی و خارجی به شدت دفاع كند و كمترین مسامحه ای از خود بروز ندهد، درحالی که غیرت جزء خصوصیات لاینفک مردان مومن می باشد اما متأسفانه امروزه با بی غیرتی عده ای از جوانان روبرو هستیم که نسبت به نوع پوشش و روابط محارمشان بی تفاوت هستند.
اهمیّت بحث غیرت در خانواده گفتنى است كه امام صادق(علیه السلام) در این زمینه مى‌فرمایند: «مرد براى اداره منزل و خانواده خود به سه خصلت نیاز دارد كه اگر هم به طور طبیعى آنها را نداشته باشد، باید خود را به تكلّف در آنها وا دارد: خوش رفتارى، گشاده دستىِ سنجیده، و غیرت بر حفاظت از آنها» .(میزان الحكمه،ج 5 ،ص97 )
كلمه‌اى كه در تعریف غیرت مرد در خانواده مناسب به نظر مى‌رسد حساسیت است. به این معنا كه غیرت نوعى حساسیت است حساسیتى كه از مسئولیت برخاسته است زیرا هر كس كه نسبت به چیزى مسئولیت دارد باید نسبت به آن حساسیت هم داشته باشد. در نظام خانواده نیز مسئولیت مرد نسبت به همسرش، غیرتى است كه مرد نسبت به همسر خود دارد و زمانى این نوع غیرت ممدوح است كه با اعتدال همراه گردد. توضیح اینكه غیرت مرد نسبت به همسر و فرزندانش امرى فطرى، ضرورى و در واقع برخاسته از ایمان و تعهد او بوده و مادامی كه حالت افراطى نداشته باشد جزء شاكله مسئولیت مرد است.
خانم ها نیز طالب غیرت مرد خویشند و مى‌خواهند همسرانشان نسبت به وضع آنها حساس باشند. اصولاً خانم ها از مردى كه نسبت به وضع لباس و پوشش آنها بى تفاوت باشد، ناراضى‌اند. ناگفته نماند این حساسیت مرد تا زمانى از جانب بانوان نوعى دوست داشتن، محبّت و حمایت تلقى مى گردد كه در حد معقول باشد . اگر از راه اعتدال خارج شده و به سوى افراط و تفریط گرایش یابد، مذموم خواهد بود و به بدگمانی منفی تبدیل می‌شود، به گونه‌اى كه مى‌توان چنین گفت:
حد و حدود غیرت تا جایى است كه 1 - از روى بدگمانى، 2 - همراه با سخت‌گیرى و 3 - براى كسانى كه خود اهل مراقبت‌اند، نباشد است مگر آن كه به قراینى خلاف آن ثابت شود. بسیارى از بانوان خود حریم خویش را رعایت مى كنند و در این صورت حساسیت نشان دادن بیشتر آثار منفى به دنبال خواهد داشت.
امام علی(علیه السلام) در سفارش به فرزند خود امام حسن(علیه السلام) فرمود: «از غیرت نا به جا [نسبت به زنان] بپرهیز که آن، زن سالم را به بیماری و پاکدامن را به بدگمانی (اندیشه گنهکاری)، می‌کشاند. (نهج البلاغه، نامه 31)
حال اگر غیرت مرد زیادتر از حد معمول شد چگونه با آن برخورد کنیم حجت الاسلام شهاب مرادی به زیبایی به بیان این امور پرداخته است:
1- زن می‌تواند یک بار وقتی حال هر دوشون خوب بود و بیرون از منزل با او در این باره گفتگو کند و محترمانه و به دور از هیجان از خودش دفاع کند در «هفت هشت کلمه یا نهایت دو سه جمله! نه یک سخنرانی انقلابی» در آن چند کلمه با ادبیات خودش شبیه به این را بگوید: «من پاک و مومن و عفیفم. غیرت تو را می‌پسندم و برخی کنترل ها را -اگر بدبینی اش غیرمستقیم است- و یا سوءظن های تو را -اگر واضح تهمت زده- را اهانت بزرگی به خودم تلقی می‌کنم. اما بروز خشم فقط حال ما را بدتر می‌کند و گره را پیچیده تر و محکم تر. تو را دوست دارم -این جمله حکمِ یک ترجیع بند را دارد. فراموشش نکنید- تو حق داری و می‌توانی از من در مورد برنامه هایم سوال کنی. اما انتظار دارم دقت کنی این پرسش ها، چک کردن و پلیس بازی نشود. من و تو هر دو محترمیم و همدیگر را دوست داریم و باید مراقب تصویرِ محبوب خود، در ذهن یکدیگر باشیم.»
2- مهم ترین عملکرد زن در این روند ایجاد حس حمایت، اطمینان و امنیت در همسرش است. عبادت هایش را مخفی نکند بگذارد شوهر او را مکرر در حال نماز و دعا ببیند. این ریاء نیست، او غریبه نیست.
3- زن مراعات رفتار با نامحرم را بیش از پیش در دستور کار قرار دهد. ارتقاء نوع پوشش و حجاب و کنترل برخی از عادات و آداب و رسوم خانوادگی در هر حالی موثر است. پوشش ظاهری و طریقه ی آداب و معاشرتش با دیگران به ویژه آقایان را با دقت و بدون هیچ گونه سوء تعبیری انجام دهد.
4- بدون اعلام وصول پیام بدبینیِ مرد، زن مخفی کاری نکند و در مسیر اطمینان سازی، شفاف سازی حرکت کند. او را در جریان کارهای عادی روزانه بگذارد، نه به عنوان گزارش دادن بلکه به عناوین مختلف از اینکه "چون میدونم نگرانم می‌شی" و "راستی میدونی که امروز باید برم دکتر..." و یا هماهنگی "من ظهر با مامان می‌خواهم بروم خونه خاله معصومه... شما می‌تونی عصر بیایی اونجا دنبالم؟" و مهم ترینش" اجازه گرفتن از شوهر".
فرآوری: زهرا اجلال
بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
منابع:
اسک دین
سایت شهاب مرادی
حوزه
مطالب مرتبط:
مراقب باش بیخود غیرت خرج نکنی!
