مصرف انتی بیوتیک در مرز هشدار
متأسفانه کشور ما جزو 20 کشوری است که بیشترین مصرف آنتیبیوتیکی را در دنیا دارد و از این نظر در آسیا بعد از چین مقام دوم را داریم و با روند فعلی در ایران و جهان ممکن است به دوران قبل از کشف آنتی بوتیک برگردیم.
20درصد کل داروهای کشور بهصورت خودسرانه مصرف میشود. کارشناسان اعلام کردند که سالانه بیش از 10هزار نوع عارضه ناشی از مصرف اشتباهی دارو در کشور رخ میدهد و هر ایرانی سالانه به طور متوسط 340 عدد دارو مصرف میکند یعنی 4برابر میانگین جهانی خود درمانی از تجویز بیرویه دارو و آنتی بیوتیک توسط پزشکان خطرناکتر است. ایرانیها علاقه زیادی به مصرف دارو آن هم بدون نسخه پزشک دارند به طوریکه 10 تا 51 درصد مجموع داروهای کشور بدون مشورت با پزشک و خودسرانه مصرف میشود. مسکنها، قطرههای چشمی و آنتی بیوتیکها به ترتیب بیشترین میزان مصرف خودسرانه را به خود اختصاص دادهاند.
متأسفانه کشور ما جزو 20 کشوری است که بیشترین مصرف آنتیبیوتیکی را در دنیا دارد و از این نظر در آسیا بعد از چین مقام دوم را داریم و با روند فعلی در ایران و جهان ممکن است به دوران قبل از کشف آنتی بوتیک برگردیم.
هم اکنون حدود 13 درصد ریالی کل بازار دارویی را داروهای آنتیبیوتیک تشکیل میدهند حجم ریالی مصرف آنتیبیوتیک در کشور در سال به حدود 3 هزار میلیارد ریال میرسد که رقم بالایی است و باید با اتخاذ سیاستهای مناسب این میزان مصرف کنترل شود.
یکی از عمده دلایل مصرف بالای دارو در بین ایرانیان، نحوه تجویز نسخه درمانی از سوی پزشکان است؛ به گونهای که مشاهده میشود هم اکنون بسیاری از پزشکان ایرانی، به تجویز زیاد دارو در نسخههای درمانی راغب هستند و برای اغلب بیماران، داروی زیادی را تجویز میکنند.
یکی دیگر از دلایل بالا بودن مصرف دارو در کشور ما به بحث خوددرمانی و سهولت دسترسی به انواع و اقسام داروهای مختلف برمیگردد.
هم اکنون حدود 13 درصد ریالی کل بازار دارویی را داروهای آنتیبیوتیک تشکیل میدهند حجم ریالی مصرف آنتیبیوتیک در کشور در سال به حدود 3 هزار میلیارد ریال میرسد که رقم بالایی است و باید با اتخاذ سیاستهای مناسب این میزان مصرف کنترل شود
به طور مثال، در هیچ کشور توسعهیافتهای نمیبینید که داروهای حساسی مثل آنتی بیوتیک را بدون نسخه پزشک در اختیار بیمار قرار بدهند، اما متاسفانه در کشور ما برخی داروخانهها، بدون نسخه هم این داروها را در اختیار بیمار قرار میدهند و به عوارض جانبی این داروها فکر نمیکنند.
البته نباید فراموش کرد که در این بین، بالا بودن هزینه ویزیت پزشکان نیز در بحث خوددرمانی بیماران، تاثیر دارد.
یعنی وقتی بیماری توانایی پرداخت حق ویزیت را نداشته باشد، در این صورت ترجیح میدهد که بدون نسخه به داروخانه برود و داروی حساسی مثل آنتیبیوتیک را برای درمان بیماریاش، دریافت کند.
به همین دلایل است که مصرف آنتیبیوتیکها در کشور ما بسیار بالاست و مصرف بالای همین داروها نیز سلامت ایرانیان را مورد تهدید جدی قرار داده است.
برای کاهش مصرف بالای آنتیبیوتیکها و دیگر داروها در ایران، باید ابتدا روی بیماران فرهنگسازی شود تا آنها از معایب پرشمار خوددرمانی و تهیه بدون نسخه داروها، اجتناب کنند
مصرف آنتی بیوتیک و انتقال بیماریهای عفونی میان پرسنل و بیماران
دکتر داوود یادگاری- رییس مرکز تحقیقات بیماریهای عفونی و گرمسیری دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی گفت: « ایران نیز به دلیل مصرف بالای آنتی بیوتیک، دچار معضل مقاومت دارویی شده است.»
وی ادامه داد: «مواردی از میکروبها هستند که به همه انواع آنتی بیوتیکها مقاوم شدهاند. روند تولید آنتی بیوتیکها نسبت به روند مقاومت کمتر است به این معنی که هر سال حدود 4 تا 5 نوع آنتی بیوتیک توسط شرکتهای بزرگ دارویی تولید میشود اما کفاف مقاومت در برابر بیماریها را ندارد.»
دکتر یادگاری افزود: «از علل مقاومت دارویی مصرف بیرویه دارو در بیمارستانها و در جامعه است. مردم مبادرت به مصرف خودسرانه دارو میکنند که این امر باعث رشد میکروبهای مقاوم میشود. بعضی از مقاومتهای دارویی در عفونتها آنچنان زیاد است که آنتی بیوتیکهای موجود یا کفاف درمان را نمیدهد یا آنتی بیوتیک قوی مناسب هنوز تولید نشده است.»
رییس مرکز تحقیقات بیماریهای عفونی و گرمسیری دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با اشاره به اینکه مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک در بیمارستانها باعث انتقال بیماریهای عفونی میان پرسنل و بیماران میشود، گفت: «این مسئله روند درمان را سخت کرده و زمان بستری بیماران را بیشتر میکند. بنابراین پزشکان باید آموزش لازم را ببینند تا آنتی بیوتیک را برای بیماریهای ویروسی تجویز نکنند. همچنین باید مقاومتهای دارویی در بیمارستانها رصد بشود تا بار سنگینی که به بیماران و جامعه تحمیل میشود کمتر شود.»
تجویز آنتی بیوتیک در 50 درصد از نسخهها
مصرف بیرویه و خودسرانه آنتی بیوتیک در کشور باعث بستری 10 تا 20 درصد از بیماران در بیمارستانها شده است این درحالی است که اگر عفونتهای بیمارستانی کنترل نشوند میتوانند سالانه مرگ و میر زیادی را به دنبال داشته باشند. مرگ سالانه 70 هزار نفر به دلیل عفونتهای بیمارستانی در کشور این مساله را تایید میکند.
مصرف بیرویه آنتی بیوتیک آن چنان بالاست که شاهد هستیم پزشکان آن را در بسیاری از بیماریها از جمله سرماخوردگی که ضرورتی برای آنتیبیوتیک ندارد، تجویز میکنند
براساس آمار وزارت بهداشت در 50 درصد نسخههای کشور، پزشکان عمومی آنتی بیوتیک تجویز میکنند. این آمار نشان میدهد که 50 درصد بیماران برای درمان به آنتی بیوتیک نیاز دارند درحالی که این طور نیست و بسیاری از بیماریهایی که نیاز به آنتی بیوتیک دارند در کشور ریشه کن شده است. تجویز این داروها تنها مقاومت دارویی را بیشتر میکند.
مصرف بیرویه آنتی بیوتیک آن چنان بالاست که شاهد هستیم پزشکان آن را در بسیاری از بیماریها از جمله سرماخوردگی که ضرورتی برای آنتیبیوتیک ندارد، تجویز میکنند.
بنابراین در حال حاضر بسیاری از عفونتهای ساده نیز با آنتی بیوتیک درمان نمیشود و اگر همچنان مقاومت دارویی با تجویز و مصرف غیرمنطقی آنتیبیوتیکها ادامه یابد، دیگر قادر به درمان بیماریهای عفونی نخواهیم بود و کوچکترین بیماری ما را آسیب پذیر خواهد کرد.
به هر ترتیب امید است بابی برای فرهنگ سازی در زمینه مصرف دارو به ویژه آنتی بیوتیک ها باز شود تا دیگر از دارو که تسکین آلام بیماران است به عنوان یک تهدید جهانی یاد نشود.
منابع: سینا نیوز / جام جم . وبلاگ هخامنشیان