ابتدا یک نسخه از جدولی را که در جلسه ی قبل به کمک دانش آموزان طراحی کرده اید، در اختیار هر گروه بگذارید (نسخه ی pdf این جدول را می توانید از بخش منابع مطالعه بردارید و به تعداد گروه ها پرینت بگیرید)

حال به هر گروه یك بشر محتوی مقدار معینی آب داغ ( مثلاً 300 سی سی آب 70 درجه سانتی گراد ) و 50 دانه لوبیا بدهید. علاوه بر این چراغ گاز، ‌دماسنج و كرونومتر را در اختیار گروه ها قرار دهید. می خواهیم لوبیاها را بپزیم و تغییرات آب و دانه های لوبیا را در اثر پختن در هر 5 دقیقه ثبت كنیم. به دانش آموزان تذكر دهید كه آب داغ است و ممكن است دستشان بسوزد، مواظب باشند.

هر پنج دقیقه یك بار، ‌پنج دانه لوبیا را به شكل اتفاقی از ظرف دربیاورید. برای پر كردن جدول، لازم است این پنچ دانه لوبیا را اندازه گیری کنیم. در هر مرحله ی اندازه گیری، آزمایش را متوقف نكنید. خوب است یكی از اعضای گروه مسئول نگه داشتن زمان باشد و بقیه ی اعضا،‌ بعد از اعلام او، ‌نمونه ها را دربیاورند و حجم و جرم آن ها را اندازه گیری و ثبت كنند. نمونه ها را با ذكر زمان پخت، ‌نگه دارید. دقت كنید كه آن ها را دوباره به بشر برنگردانید.

2-2 اندازه گیری جرم

بهتر است به جای این که جرم یك دانه لوبیا را اندازه بگیرید، جرم 5 دانه را اندازه گرفته و تقسیم بر 5 كنید. به این ترتیب خطای اندازه گیری تقسیم بر 5 می شود و در اندازه گیری ها به جرم متوسط دانه های لوبیا نزدیك تر می شویم. همانطور که در تصاویر زیر مشاهده می کنید، جرم 5 دانه لوبیا را با ترازوی دقیق اندازه گرفته و نتیجه آن را در جدول ثبت نمایید.

اندازه گیری جرم دانه های لوبیا

2-3 اندازه گیری حجم

حجم دانه های لوبیا را می توانید با انداختن آنها در استوانه مدرج پر از آب یا روغن مایع و اندازه گیری تغییر حجم مایع درون استوانه مدرج به دست آورید. این بار نیز به جای یك دانه،‌ هر پنج دانه را در استوانه مدرج بیندازید و تغییر حجم مایع را تقسیم بر تعداد لوبیاها كنید تا حجم متوسط لوبیاها به دست بیاید.

اندازه گیری حجم دانه های لوبیا

هنگام انجام آزمایش به كار همه ی گروه ها نظارت كنید. اشتباهات و بی دقتی های احتمالی را یادآوری و بر طرف كنید.

نكات مهم:

_ هنگام خواندن حجم مایع در استوانه مدرج و بشر، دقیقاً از روبه رو به ظرف نگاه كنید نه بالاتر یا پایین تر تا عدد بدست آمده دقیق باشد.

_ با توجه به نوع ترازوی مورد استفاده، روش كار ترازو را قبل از اندازه گیری بیاموزید.

برای آنکه آزمایش و اندازه گیری ها را راحت تر انجام دهید، می توانید مطابق شکل زیر هر 5 دانه لوبیا که جرم و حجم شان اندازه گیری و در جدول ثبت شده را داخل قوطی کبریت ریخته و مدت زمان پخته شدن آنها را با برچسب روی آنها بچسبانیم.

اندازه گیری جرم و حجم لوبیا ها با در نظر گرفتن زمان پختن

در جلسه ی دوم، همین آزمایش را با لوبیا و نخود انجام دهید. و دو جدول نتیجه را پر کنید.

در جلسه ی سوم، می خواهیم آزمایش را با رشته ی آش و سیب زمینی خرد شده تکرار کرده و جدول ها را پر کنیم.

نکته:

رشته ی آش وقتی می پزد نرم و چسبناک می شود. برای خارج کردن رشته ها از ظرف آب جوش، از وسیله ی مناسبی مثل قاشقک استفاده کنید تا رشته ها تکه تکه نشوند.

رشته ها را قبل از ریختن در آب، به دقت به طول های مساوی مثلاً 15 سانتی متر تقسیم کنید و آزمایش را با 50 قطعه رشته ی هم اندازه آغاز کنید.

هنگام خرد کردن سیب زمینی ها، سعی کنید آن ها را به قطعات تقریباً یک اندازه و ترجیحاً مکعب شکل تقسیم کنید تا قطعه ها مشابه باشند.

رشته و سیب زمینی به سرعت آب جذب می کنند بنا بر این برای اندازه گیری حجم سیب زمینی و رشته در هر 5 دقیقه، نمونه ها را به جای انداختن در استوانه مدرج پر از آب، آن ها را در استوانه مدرج پر از روغن بیندازید.

تکلیف 1: جدول های مربوط به پخت مواد مختلف را با دقت پر کرده و برای ما ارسال نمایید.

تکلیف 2: از مراحل کار خود درآزمایشگاه تصویر برداری کرده و به صورت یک گزارش تصویری برای ما ارسال نمایید.

محل بازدید/ اردو/ خرید:

برای این جلسه به دلیل آنکه دانش آموزان مدت زیادی در آزمایشگاه به سر می برند، بهتر است قبل از شروع آزمایش با نحوه عملکرد ترازو و فنون اندازه گیری بهتر با این دستگاه آشنا شوند. می توانید فایل " روش کار با ترازو ی آزمایشگاهی" از بخش منابع مطالعه درس 5 دانلود نمایید.

منابع مطالعه: می توانید نسخه PDF جدول ثبت اندازه گیری ها را از فایل زیر دانلود کنید.

نسخه pdf