نوجوان و از دست دادن!

در چنین شرایطی ممکن است حالتهای زیر در او مشاهده شود:

پاسخ هیجانی و عاطفی شدید زمانیکه صحبتی از او به میان می آید، بی اشتهایی، کابوسهای شبانه، بی قراری، فقدان تمرکز، تحریک پذیری، گریه و زاری یا کناره گیری اجتماعی، افت شدید نمرات درسی، افزایش پاسخهای خشم گونه او، احساس گناه به دلیل این باور غیرمنطقی که کاری انجام داده و باعث بروز فقدان شده است یا در پیشگیری از بروز آن کوتاهی کرده است، اجتناب از صحبت کردن در زمینه فقدان پیش آمده است.

در چنین شرایطی هدف ما کمک به نوجوان است تا بتواند شروع به سوگواری پیش آمده کند و با حمایت هیجانی اطرافیان به تخلیه هیجان ناشی از فقدان پیش آمده بپردازد. تا با فقدان فرد کنار بیاید و زندگی شادی را از سر بگیرد. مشکل فقدان را برای خود حل کند تا به ارتباط مجدد با دیگران و مشارکت در فعالیتهای متناسب با سن خود بپردازد. احساسات و حالات روحی نا مناسب او از جمله افسردگی، احساس گناه وخشم حل شود.

بهتر است والدین برای کمک به نوجوان و دستیابی به اهداف فوق فعالیتهای زیر را انجام دهند:

*با ایجاد رابطه ی قابل اعتماد و صمیمانه ، به نوجوان کمک کنند تا بتواند احساسات و افکار فقدان پیش آمده را به راحتی با آنان در میان بگذارد. از طریق گوش دادن دوستانه و گرم از نوجوانتان بخواهید تا احساسات، داستان و تجربه فقدان پیش آمده را برای شما دوباره بازگو کند. حتی نامه ای برای فرد از دست رفته بنویسد و احساسات خود را نیز بیان کند و آنرا برای شما هم بخواند. نوجوان می تواند نقاشی هایی پیرامون این تجربه بازگو کند.

*نوجوان را در گروهی که مشکلات شبیه به او دارد، شرکت دهند.

*از نوجوان بخواهند که احساس غم و اندوه خود را روزانه ثبت کند و ببیند چه عاملی موجب شدت یافتن احساسات و عواطفش می شود.

*نوجوان فهرستی از روشهای پیشنهادی خود برای اجتناب از درد و رنج سوگواری تهیه کند و تاثیرات منفی آن بر زندگی خود را مورد بررسی قرار دهد.

*درک نوجوان از فرایند سوگواری و داغدیدگی به او کمک زیادی می کند. این فرایند معمولا در چند مرحله است:

1- ضربه روانی و ناباوری: این دوره که گاهی ممکن است چند هفته طول بکشد و فرد باور نمی کند که مرگی اتفاق افتاد در حالتی از ابهام و گیجی به سر می برد.

2- اشتغال ذهنی با خاطره فرد از دست رفته: این دوره حدودا 6 ماه یا بیشتر طول می کشد و بازماندگان سعی می کنند واقعیت مرگ عزیز خود را بپذیرند. گاهی احساس می کنند، صدا یا تصویر او رامی بینند که به تدریج تخفیف می باید ولی گاهی ممکن است تا ماه ها حتی سالها طول بکشد. چون تخیل در سن نوجوانی  بیشتر است ، ممکن است این دوره در نوجوان طولانی شود.

3- حل و فصل: در این دوره افراد فعالیت روزمره خود را از سر می گیرند و کماکان خاطره فرد از دست رفته آنها را ناراحت می کند ولی از شدت هیجانهای فرد کاسته می شود. بنابراین با دانستن فرایند سوگواری می توان به فرد کمک بیشتری کرد.

*افزایش صراحت بیان والدین در زمینه فقدان پیش آمده و بیان خاطرات زیبایی که با یکدیگر داشته اند. هر کدام از اعضا خانواده، درباره احساس خود درمورد فقدان پیش آمده صحبت کنند و با یکدیگر در فعالیتهای مختلف شرکت داشته باشند.

درنهایت با آموزش دادن به نوجوان درباره مرگ و پیامدهای آن از بار اندوه او کاسته می شود. انجام تشریفات بعد از مرگ و خداحافظی کردن با فرد از دست رفته می تواند به تخلیه هیجانی او کمک کند.

زهرا خسروجردی

بخش خانواده ایرانی تبیان