تبیان، دستیار زندگی
مناسبت های ملی،مذهبی فرصت هایی است که هرسال وجود دارد و زمان و ویژگی هایش مشخص است اما بازهم به وقتش که میرسیم یا شتابزدگی در ساخت برنامه ها را می بینیم یا اینکه بازهم با همان برنامه های تکراری سال های قبل مواجه هستیم.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

دست خالی صدا و سیما در مناسبت ها


مناسبت های ملی،مذهبی فرصت هایی است که هرسال وجود دارد و زمان و ویژگی هایش مشخص است اما بازهم به وقتش که میرسیم یا شتابزدگی در ساخت برنامه ها را می بینیم یا اینکه بازهم با همان برنامه های تکراری سال های قبل مواجه هستیم.

دست خالی صدا و سیما در مناسبت ها

مناسبت های مختلفی وجود دارد که بعضی از آنها مذهبی و بعضی ها ملی هستند و هردو این ویژگی را دارند که زمانشان از قبل مشخص است و هر سال می دانیم که مثلا دهه فجر چه تاریخی است، محرم کی شروع می شود و ..... اما بازهم نزدیک به این ایام که می شویم شتابزدگی برای ساخت برنامه های این ایام وجود دارد.

هر کدام از مناسبت ها ویژگی ای دارد که می تواند آن را با سایر اوقات متمایز کند. صدا و سیما به عنوان رسانه ای عمومی و دولتی که در اختیار همگان قرار دارد نیاز به برنامه ریزی ای دارد تا در موقعیت های مختلف بتواند مخاطب خود را با خود همراه کند و به نیازهای او پاسخگو باشد. اگر رسانه ها به ویژه تلویزیون نتوانند در ایام خاص خوراک فکری مناسب را به مخاطب خود ارائه کنند قطعا به مرور مخاطب خود را از دست خواهند داد؛ به ویژه در حال حاضر که انبوه رسانه ها در اختیار همه قرار دارد و تبادل اطلاعات دیگر کار سختی نیست. امروزه فضای مجازی انبوهی از اطلاعات و اخبار را به راحتی در اختیار کاربرانش قرار می دهد که دیگر مخاطب با وجود این اطلاعات به راحتی جذب برنامه هایی که به سادگی و بدسلیقه گی تهیه شده باشند نمی شود.

ظاهرا این به یک سنت تبدیل شده است که در جشن ها و عیدها فیلم های تکراری و غالبا کمدی که هیچ ربطی هم به آن مناسبت ندارد پخش می شود و در ایام عزاداری هم فیلم هایی که محتوایی غمگین و غصه دار دارد. البته پخش فیلم های شاد و غمگین می تواند گوشه ای از کار رسانه باشد اما اینکه در تمام مناسبت ها به یک اصل تبدیل شود کار حرفه ای رسانه ی ملی را زیر سوال می برد.

شاید تنها مناسبتی که در آن فیلم های سینمایی جدید پخش می شود عید نوروز است که در بقیه سال همان ها چندین بار تکرار می شود. با وجود اینکه تلویزیون در مناسبت های دینی با موضوعات و سوژه های بسیاری روبه رو است که هر کدام می تواند منبع مناسبی برای کار رسانه ای و تولید برنامه باشد اما بازهم در اکثر مناسبت ها تلویزیون دست خالی به استقبال این ایام می رود و حرف تازه ای برای گفتن ندارد.

در اکثر مناسبت های مذهبی اصل برنامه هایی که از تلویزیون پخش می شود خلاصه می شود در سخنرانی های مذهبی، برنامه های گفتگو محور مناسبتی و در خور آن مناسبت پخش مداحی و مولودی از تلویزیون.

مناسبت های مذهبی به خصوص ایام محرم، زمانی است که تقریبا همه مردم با هر نگرش و تفکری که داشته باشند این ایام را دنبال می کنند و تلویزیون اگر بتواند با برنامه ریزی و راهکار های هنرمندانه برنامه هایی را متناسب با این ایام تولید کند که شکل کلیشه ای برنامه های چند سال اخیر را نداشته باشد قطعا مخاطبان بسیاری را با خود همراه خواهد کرد

چند سالی است برنامه های گفتگو محور در قالب های مختلف، در مناسبت ها به ویژه مناسبت های دینی سهم ویژه ای از برنامه های تلویزیون را در اختیار دارند. در سالهای اخیر برنامه های گفتگویی موفقی بودند که توانستند با حفظ ساختارهای یک برنامه حرفه ای پیام خود را به مخاطب منتقل کنند. اما همین برنامه ها از آنجایی که در ظاهر  با ساختاری ساده قابل تولید هستند هر ساله بر تعدادشان اضافه شده و حالا با تعدادی از برنامه هایی روبه رو هستیم که توجه چندانی به درست یا غلط بودن مطالبی که ارائه می دهند نمی کنند. در حال حاضر حتی در مواقعی مطالبی که توسط مجری ها در برنامه های مذهبی خوانده می شود برگرفته از همین مطالبی است که در شبکه های اجتماعی ردو بدل می شود. اینکه از ظرفیت های شبکه های اجتماعی برای ارسال پیام های دینی و دادن اطلاعات مذهبی استفاده شود چیز خوبی است و بحثی جدا، اما آیا برای یک سازنده برنامه تلویزیونی این کافی نیست که اطلاعاتش را تنها از این شبکه ها بگیرد؟

تقریبا چند سالی است که غالب برنامه های مذهبی در مناسبت ها به طور ثابت مشخص شده است و هرساله همان برنامه ها با تغییراتی اندک روی آنتن می رود. به طور مثال چند سالی است در ایام محرم شبکه های تلویزیون به پخش مراسم های سایر استان ها می پردازند و مواقعی هم این اتفاق به طور همزمان در چند شبکه می افتد در حالیکه با یک نظارت دقیق تر می شود از این موازی کاری ها و پر شدن آنتن تلویزیون با یک برنامه تکراری جلوگیری کرد و یا پخش مداحی هایی از مجالس عزاداری که هر سال در اختیار یکی دو مجلس خاص است.

دست خالی صدا و سیما در مناسبت ها

ایام محرم و به طور مشخص واقعه عاشورا گنجینه ای است که فرصت های بسیاری را در خود جای داده است. فرصت هایی که هرکس به فراخور جایگاهی که در آن قرار دارد می تواند از آن استفاده کند. تلویزیون یکی از موقعیت هایی است که می تواند در این فرصت هم رسالت آگاهی بخشی و نقش رسانه ای اش را به نمایش بگذارد، هم اینکه با تولید برنامه هایی مناسب با موضوع مخاطب خود را در این ایام خاص حفظ کند.

مناسبت های مذهبی برای تلویزیون ما که یک رسانه دولتی است و عنوان رسانه ملی را دارد بستر مناسبی است تا گردانندگان آن از این فرصت برای برنامه سازی استفاده کنند و نه تنها مخاطب خود را از دست ندهند بلکه با تولید برنامه هایی که از لحاظ ساختار و محتوا قوی هستند ذهن پرسشگر مخاطبان را در رابطه با موضوعات مذهبی پاسخگو باشند؛ به ویژه در ایام محرم که بحث های زیادی در مورد تحریفات واقعه عاشورا مطرح می شود. اینکه سخنرانی های مذهبی از رسانه پخش شود خوب است اما اینکه جای تولید برنامه را بگیرد نکته ای است که مخاطب را دور می کند.

ایام خاص دینی و مذهبی یکی از موقعیت هایی است که تلویزیون می تواند از ویژگی های آن به نفع خودش هم استفاده کند. مناسبت های مذهبی به خصوص ایام محرم زمانی است که تقریبا همه مردم با هر نگرش و تفکری که داشته باشند این ایام را دنبال می کنند و تلویزیون اگر بتواند با برنامه ریزی و راهکار های هنرمندانه برنامه هایی را متناسب با این ایام تولید کند که شکل کلیشه ای برنامه های چند سال اخیر را نداشته باشد قطعا مخاطبان بسیاری را با خود همراه خواهد کرد. تلویزیون در محرم امسال هم تقریبا عملکردی شبیه به چند سال اخیر داشت و جدای از برنامه هایی که در این ایام همیشه مخاطب خود را دارد مانند برنامه های گفتگویی و ارتباط های زنده ای که با کربلا برقرار می شد حرف تازه ای برای گفتن نداشت. از میان سریال ها هم مختارنامه بود که تقریبا از پنج شبکه پخش میشد و سریال های تکراری دیگری که شاهد بازپخش آنها بودیم. آنطور که گفته شده در باقیمانده ماه محرم قرار است سریال "پرده نشین" از شبکه یک سیما پخش شود که باید دید "پرده نشین" به محرم امسال می رسد یا اینکه محرم با همین سریال های تکراری به پایان می رسد.

زهرا فرآورده

بخش ارتباطات تبیان


مطالب مرتبط:

محرم رسانه ملی چگونه بود؟

عیدهای غم دار سیما