آیین های سوگواری محرم درکشورهای جهان

با فرا رسیدن ماه محرم و شهادت مظلومانه امام حسین (ع) شیعیان جهان از گوشه و کنار با برپایی مراسم عزاداری امام حسین یاد رشادت های امام حسین و یارانش را گرامی می دارند.

در برخی کشورها با وجودی که تعداد شیعیان به اندازه تعداد انگشت های دست هم نمی رسد اما عزاداری امام حسین با همان تعداد کم نیز برگزار می شود.در ادامه به بررسی عزاداری در بعضی از این کشورها میپردازیم:

لبنان

مسلمانان لبنان ازگذشته‌های دور با‌ وجود حاکمیت مسیحیان و کنترل عزاداری از طرف حاکمان وقت، با‌ تأثیرپذیری از ایران و عراق همواره به عزاداری می‌پردازند؛ تداوم این عزاداری‌ها باعث ‌شد تا دولت مسیحی لبنان در سال 1973 میلادی روز عاشورا را برای اولین‌ بار در تمامی نقاط لبنان و نهاد های دولتی، موسسه ‌های ملی و بازار، تعطیل رسمی اعلام‌ نماید.

در بخش شیعه نشین این كشور در جنوب، شیعیان به تشكیل دسته‌های عزاداری حسینی می‌پردازند و از كوچه‌ها و خیابان‌ها به سوی میادین اصلی مناطق به راه افتاده، سینه‌زنی و زنجیر زنی می‌كنند. همچنین مساجد مناطق آزاد شده‌ی این كشور، با پخش نوحه‌های حسینی، برای مسلمانان مبارز این منطقه، الهام بخش مقاومت و ایستادگی در برابر ظلم و ستم رژیم صهیونیستی هستند. در شب های محرم مردان و زنان لبنانی، با خواندن زیارت عاشورا آغاز به عزاداری كرده و همراه با پرچم‌های سبز و سیاه، با شكوه تمام به عزاداری می‌پردازند.

ترکیه

همه ساله در ترکیه به مناسبت سالگرد شهادت امام حسین (ع) مراسمی از سوی شیعیان جعفری این کشور برگزار می گردد. در ساعات اولیه صبح هزاران نفر از شیعیان گردهم می‌آیند و به عزاداری و زنجیر زنی می‌پردازند و سپس نمایش تمثیلی حادثه كربلا را به صورت تئاتر اجرا می‌كنند و طی مراسمی كه در دیگر ادیان معمول نیست یاد و خاطره‌ی شهادت امام حسین( ع) را در اذهان زنده می‌كنند. در این کشور شیعیان از اول تا دهم محرم لباس سیاه بر تن نموده و در هیات های عزاداری با لباس‌های سیاه مقابل همدیگر می‌ایستند و شروع به سینه‌زنی و زنجیرزنی می‌كنند. همچنین در برخی مناطق این کشور بسیاری از شیعیان پیراهن سفیدی به روی لباس مشكی خود می‌پوشند كه به معنی كفن است و نیز نوارهای پارچه‌ای سبز و قرمز رنگی بر پیشانی می‌بندند.همچنین شیعیان ترکیه در این ایام غذایی به نام «افشون» درست، و بین مردم تقسیم می‌کنند. در عزاداری شهر استانبول، گروه‌هایی از اهل سنت، به ویژه رجال دولتی برای هم دردی با شیعیان شرکت می‌کنند.

سنگال

نحوه‌ی برگزاری مراسم عاشورا بین فرقه‌های مذهبی با یكدیگر تفاوت چندانی ندارند و تا اندازه‌ای با خرافات آمیخته شده‌است. مراسم عاشورا در سنگال به شكل سنتی است. برای مثال در شب عاشورا مردم سنگال غذایی به نام "كوس كوس" كه غذایی است عربی به همراه گوشت گاو، صرف می‌كنند. بعضی‌ها عقیده‌دارند كه بعد از غذا باید بشقاب‌ها را روی سرگذاشت، سپس مراسمی مثل قاشق‌زنی كه در زمان قدیم در ایران مرسوم بوده‌ است برپا می‌كنند. زنان لباس مردان را می‌پوشند و كودكان روی صورت خود پودر می‌پاشند و در روز عاشورا كه در زبان محلی به "تنخریب" معروف است به رقص و آواز می‌پردازند و از مردم كوچه و بازار تقاضای عیدی می‌‌كنند چون این روز را روز اول سال و عید می‌نامند. مرثیه‌خوانی نیز در بین فرقه‌های تیجانیه و قادریه تا اندازه‌ای رواج دارد و واقعه عاشورا را از طریق نوارهای صوتی برای مردم تشریح می‌كنند و مرثیه‌خوانان معروفی كه واقعه كربلا را به صورت نوار صوتی درآوردند می‌توان از این افراد نام برد. روز عاشورا در سنگال تعطیل رسمی است. در سنگال حسینیه، هیئت و یا فاطمیه وجود ندارد و مجالس سخنرانی‌های روز عاشورا در مساجد انجام می‌شود.

کانادا

مراسم مختلف مذهبی مربوط به محرم در كانادا و در شهرهای مختلف هر ساله در روزهای دهه‌ی آغازین ماه محرم و سوگواری حضرت سیدالشهداء(ع)  برگزار می‌گردد. هر گروه شیعه براساس آداب و سنن مرسوم مناسبت‌های مذهبی در كشور خویش به برگزاری مراسم مذهبی در كانادا نیز مبادرت می‌ورزد. البته شكل كلی و عمومی مراسمی كه به شیوه‌ی مشترك میان شیعیان با ملیت‌های مختلف انجام می‌گردد با توجه به مقتضیات محیط برخی ویژگی‌های خود را نیز دارند. برجسته‌ترین ویژگی مراسم عزاداری مشترك در میان جامعه‌ی شیعیان كانادا برگزاری مجالس سخنرانی است. محتوای این سخنرانی‌ها سعی بر این دارد كه در این محافل بیشتر به وجه تاریخی و علمی مسئله عاشورا و درس‌های تاریخی آن پرداخته‌شود. مراسم عاشورا در كانادا شیوه‌ی مرسوم عزاداری شیعیان یعنی سینه‌زنی و نوحه‌خوانی نیز انجام می‌گیرد. البته اغلب این مراسم سوگواری در مكان‌های سرپوشیده و مراكز تجمع شیعیان مانند حسینیه‌های مختلف برگزار می‌شود. در پایان مراسم نیز پرچمی را به یاد امام حسین (ع) در برابر شهرداری تورنتو به اهتزاز در می‌آورند. یكی دیگر از ابتكارات این كشور تهیه و نصب پوسترهایی در معرفی امام حسین (ع) و قیام عاشورا در وسایط نقلیه‌ی عمومی شهر تورنتو است.

انگلیس

در انگلستان حسینیه ای به نام امام حسین(ع) زیر نظر یکی از سادات احداث شده است که در آن عزاداران ایرانی، عربی و انگلیسی به عزاداری می پردازند. همه ساله هم زمان با عاشورای حسینی مسلمانان مقیم انگلیس همراه با دیگر عاشقان اهل بیت(ع) در قالب دسته های سینه زنی مشغول سوگواری می شوند. در شهر لندن مرکز حکومت این کشور اروپایی عاشقان سالار شهیدان در قالب دسته ای بزرگ مسافت سه کیلومتری میدان ماربل آرچ واقع در شمال شرق هاید پارک تا محل مجمع اسلامی جهانی لندن را طی مسیر می کنند.

حضور چشمگیر جوانان مسلمان در حالی که مشکی پوش و اشکبار به یاد مظلومیت اسوه ایثار بر سر و سینه می زدند در این مراسم برجسته و قابل توجه می باشد. عزاداران حسینی در ادامه این مراسم با تجمع در مرکز اسلامی انگلیس و مجمع جهانی اسلامی و دیگر اماکن مذهبی ویژه مسلمانان در لندن آیین های سوگواری عصر عاشورا را برپا می کنند مراسم شام غریبان نیز با جلوه ای جالب برگزار می شود.

هلند

در هلند مسلمانان بزرگترین اقلیت مذهبی هستند، آنان برنامه های ویژه اعتقادی خود را به زبان های عربی، ترکی، کردی، اردو،فارسی و انگلیسی در مساجد برگزار می کنند، برخی از این اماکن، ساختمان هایی است که از شهرداری اجاره شده است. گاهی نیز مسلمان ها برخی از کلیساها را برای این مراسم اجاره می نمایند چنانچه یک طلبه عراقی در حوالی آمستردام کلیسایی را برای دهه محرم اجاره و مراسم روضه خوانی و سینه زنی را آنجا برپا کرده بود. مجلس ذکر مصائب اهل بیت و روضه خوانی چنان گسترده است که در فرودگاه فرانکفورت آلمان یک تاجر بحرینی برای دوست عرب خود روضه می خواند و دو نفری عزاداری و گریه می کردند. کردهای ایران، عراق و ترکیه که غالباً اهل سنت هستند جلسات عزاداری مفصل و گاه با شرکت بیش از هزار نفر شرکت کننده برای سید الشهداء منعقد می نمایند و در منازل خود جلسات روضه خوانی دارند.

در این روز شیعیان و مسلمانان علاقه مند با اهتزاز پرچم های سرخ و سیاه یا ثارالله و یا حسین و علامت های سنتی و راه اندازی کاروان اباعبدالله الحسین(ع) به ذکر و یاد مصیبت های قیام حسین می پردازند.

منابع: باشگاه خبرنگاران / مشرق نیوز