گروهی که گرفتار وسوسه های شیطانی اند!
وقتی میگوید: به دلم نمیچسبد، یعنی پیغمبر و خدا شما دروغ میگویید، پاك نشد.. قرآن راجع به وسواسی حرفهای زیادی زده است.
بحث صرفه جویی بر اساس یك عقایدی است كه قرآن میفرماید: «بَعْضُكُمْ مِنْ بَعْضٍ» (آلعمران/195) یعنی من از شما هستم و شما از من هستید. اگر به این آیه عمل كنیم حاضر نیستیم، هرچه دلمان میخواهد از چاه آب بكشیم و بگوییم: زمین خودم است.
جلوگیری از اسراف، وظیفه همگانی
ما باید همگی یک شهردار باشیم، اگر یك پوست خیار دیدیم، كنار بزنیم كه یك نفر زمین نخورد. نگوییم وظیفه من نیست، به من ابلاغ نشده! ابلاغ نشده معنی ندارد. مومن ابلاغ نمیخواهد. مومن یك چیزی را كه دید، خودش احساس وظیفه میكند. «بَعْضُكُمْ مِنْ بَعْضٍ»
اگر دیدیم كسی کار خطایی می کند، بیت المالی را از بین می برد باید تذکر دهیم، و او هم حق ندارد بگوید به شما ربطی ندارد چرا که به فرمایش قرآن هر کدام از ما بر یکدیگر ولایت داریم: «وَ الْمُوْمِنُونَ وَ الْمُوْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیاءُ بَعْض» (توبه/71) من بر شما ولایت دارم، شما هم بر من ولایت دارید.
فضولی نکن، این فضولی هاش به شما نیامده در دین نداریم: «یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوف» فضولی نكن معنی ندارد. آب برای همه است. هوای تاكسی برای همه است. مگر كسی میتواند در تاكسی سیگار بكشد؟ اینجا بحث اكثریت هم نیست، مثل انتخابات نیست. اگر در یك اتاقی نه نفر سیگار بكشند، یك نفر سیگار نكشد، نه نفر باید بیرون بروند. نباید بگویند: تو یك نفر هستی و ما نه نفر. من یك نفر هستم ولی حق با من است. من حق دارم هوای سالم بخورم. شما نه نفر حق ندارید هوای مرا دودی كنید.
قرآن میگوید: «بَعْضُكُمْ مِنْ بَعْضٍ» همه از همدیگر هستیم. وقتی آب كم میشود باید كشاورز هم فكر كند من چه بكارم مصرف آب كم شود.
بیش از نود درصد آبها برای كشاورزی است. در كشاورزی چه كشتی بكارم كه آب كمتری مصرف كنم؟ اگر كشاورز یك چنین دغدغه ای داشته باشد، خدا به كشاورزیاش بركت میدهد.
مقدم داشتن مصلحت جامعه بر منافع فردی
خدا به موسی گفت: میدانی چرا تو را پیغمبر كردم؟ در تو سوزی بود كه در دیگران نبود. ممكن است یك كشاورزی سود بیشتری داشته باشد. بگوید: من اگر این كار را كنم، سود من بیشتر است. اما چون مصرف آب زیادتر است و امسال هم ممكن است آب كم باشد، من كشاورزیام را عوض می كنم. اگر خدا این نیت پاك را از این كشاورز ببیند، ببینید امدادهای خدا چه می كند.
در هر صنف و کاری این قانون برقرار است، این ها را دست کم نگیریم. جدی روی این ها فکر کنیم.
باور قلبی به دستورات الهی
ما در قرآن دو دخول داریم. یك دخول داریم كه مردم داخل دین میشوند. «یَدْخُلُونَ فی دینِ اللَّهِ أَفْواجاً» (نصر/2) فوج فوج میآیند.
یك آیه داریم میگوید: شما هنوز باورتان نشده است. «وَ لَمَّا یَدْخُلِ الْإیمانُ فی قُلُوبِكُم» (حجرات/14) نزد پیغمبر آمدند گفتند: ما مومن هستیم. فرمود: نگویید: مومن هستیم، بگویید: مسلمان هستیم. هنوز اسلام در دل شما نرفته که مومن شوید. شما داغ شدید، اما پخته نشدید. هر داغی سرد میشود، ولی هیچ پختهای خام نمیشود.
باورمان شود كه این برق برای همه است. باورمان شود ایران برای همه است. آب و برق و آسفالت و وسایل نقلیه عمومی، شهر، هوا و ... برای همه است.
وسواسی، گرفتار وسوسههای شیطانی
بیشترین آبی كه مصرف میشود توسط وسواسیها هم هست.
اول میگوییم: خداوند، بعد میگوییم: پیامبران، بعد میگوییم امامان، بعد میگوییم: مراجع تقلید. بعد میگوییم: همه دروغ میگویند، دروغ دروغ دروغ! چرا؟ برای اینكه خدا میگوید: پاك شد، وسواسی میگوید: پاك نشد. یعنی خدایا دروغ میگویی. پیغمبر میگوید: پاك شد، وسواسی میگوید: پاك نشد. یعنی دروغ میگویی. امام و مراجع میگویند: پاك شد، وسواسی میگوید: دروغ میگویی. لازم نیست به زبان بگوید: دروغ میگویی. وقتی میگوید: به دلم نمیچسبد، یعنی پیغمبر و خدا و شما دروغ میگویید، پاك نشد.
اسراف، مصرف نابجای امكانات
حدیث داریم «مَنْ أَعْطَى فِی غَیْرِ حَقٍّ فَقَدْ أَسْرَفَ» (بحارالانوار/ج16/ص261) هر پولی كه در غیر حق مصرف كنید، اسراف است.
حضرت امیر میفرماید: نوك قلمت را تیز كن، كلمات را كنار هم بچسبان كه زیاد كاغذ مصرف نكنی.
اگر كسی با لباس مهمانی در خانه زندگی كند، این اسراف است. حدیث داریم «إِنَّمَا السَّرَفُ أَنْ تَجْعَلَ ثَوْبَ صَوْنِكَ ثَوْبَ بِذْلَتِكَ» (كافی/ج6/ص441)
راحت ترین اسرافها این است كه آب را دور بریزیم.
اسراف این است كه هرچه دوست داری بخوری. اگر چیزی برای بدن مفید است، اسراف نیست. «لَیْسَ فِیمَا أَصْلَحَ الْبَدَنَ إِسْرَاف» (كافی/ج4/ص53) یك نفر گردو میخورد، گران است. مغز پسته میخورد، گران است ولی اگر چیزی صرف بدنت شد، كه برای بدن مصلحت است، این اسراف نیست.
اسراف در مراسم عروسی و عزا
گاهی مردهها اسراف می كنند. تا زنده بود اسراف كرده است، حالا هم كه میمیرد میگوید: مرا كجا خاك كنید. تو عمل صالح انجام بده، هرجا هستی با اهلبیت محشور میشوی.
عمل صالح هم این است كه چهار خانه برای آدم بیخانه بگیری. وام بدهی، برای استخوان پوسیده برای چه وصیت میكنیم؟ خرید مقبره، برای كسی كه دور تا دورش فقیر هستند. در فامیلش ده ها جوان بیمسكن است. این برای استخوانهای پوسیده خودش مقبره گران میخرد. دسته گل هایی که برای مردهها میبریم!
عروسی ها را كه دیگر چه بگوییم؟ در عزاداری كه چه بگوییم؟ در مصرف عمر چه بگوییم؟
امام زین العابدین میگوید: خدایا «وَ حَصِّنْ رِزْقِی مِنَ التَّلَف» (صحیفه/ص98) خدایا رزق مرا از اینكه هدر برود، مراقبت کن، یعنی خدایا یادم بده كجا پول خرج كنم.
«وَ اَصِب بِی» به من اصابت كن «سَبِیلَ الْهِدَایَةِ لِلْبِرِّ فِیمَا أُنْفِقُ مِنْهُ» یادم بده كجا پول خرج كنم.
ضامن بودن اسرافكار در برابر محرومان
قرآن به فرعون مسرف گفته است. «مِنَ الْمُسْرِفین» (دخان/31) كسی كه اسراف كند رگ فرعون در بدنش است. «إِنَّهُ لا یُحِبُّ الْمُسْرِفینَ» (اعراف/31)
مسرف محبوب خدا نیست. «وَ أَهْلَكْنَا الْمُسْرِفینَ» (انبیاء/9)، «وَ أَنَّ الْمُسْرِفینَ هُمْ أَصْحابُ النَّارِ» (غافر/43)
فرآوری: زهرا اجلال
بخش قرآن تبیان
منبع: بیانات حجت الاسلام قرائتی
مطالب مرتبط:
آیا داشتن لباسهای متعدد اسراف است؟
مهمترین عامل نابودی خیر و برکت
آیا برادر شیطان را می شناسید ؟
چگونه از امكاناتمان بهتر استفاده كنیم؟
قرآن، پرچمدار اصلاح الگوی مصرف
مهمترین اقدام در شرایط سخت اقتصادی
دلم می گوید این کار را بکنم یا نکنم!