امروز و فردا همه مهمان امام حسین

هرساله با فرارسیدن ایام سوگواری حضرت ابا عبدالله در ماه محرّم، مردم و هیات‌های عزاداری اقدام به تهیه و توزیع غذای نذری به سوگواران سالار شهیدان می‌نمایند.

در این بین بنا به بضاعت هر شخص و هیات و میزان مشارکت محبّان اهل بیت مقدار و نوع غذا متفاوت بوده امّا همچنان تناول مقداری از این غذا که به اعتقاد عزاداران دارای عطر و بوی خاصی است، برای مردم از لحاظ معنوی حائژ اهمیت است. خورشت قیمه، یکی از رایج‌ترین غذاهای نذری شهر تهران و اكثر شهرهای كشور است. با وجودیکه در این روز اغلب کسانی که نذری پخش می‌کنند خورشت قیمه را برای اینکار انتخاب می‌کنند اما برخی هم نذری‌های خاص خود را دارند. در خیابان طرشت، ظهر عاشورا خورشت فسنجان بین عزاداران توزیع می‌شود. بسیاری از مردم برای چشیدن طعم فسنجانی که سال‌هاست در این روز پخش می‌شود، راهی طرشت می‌شوند. علاوه بر تکیه‌های سینه زنی بسیاری از افراد به صورت سنتی و از قدیم در منازل خود در روز و وعده مشخصی نذری می‌دهند.

توزیع پیتزای نذری ‌در شمال تهران

شمال شهر تهران نیز‌نذری ‌پیتزا در یکی از پیتزافروشی‌های شمال شهر تهران نیز‌نذری ‌پیتزا و هات داگ پخش‌می‌شود. امسال نیز مانند همه سال‌های گذشته در تهران به طور معمول در روزهای تاسوعا و عاشورا از اولین ساعت‌های صبح پخش غذای نذری آغاز ‌شد.

حلیم، شیربرنج، شله‌زرد، آش رشته و شله‌قلمکار، صبحانهء روز عزاداری است. در کوچه‌ها و خیابان‌های اكثر قریب به اتفاق محلات مسكونی و در بازار، قدم به قدم به مردم شیر، شیرکاکائو و چای تعارف می‌شود. هر سال لقمه‌های نان و پنیر، سبزی یا نان و پنیر و خرما بین عزاداران پخش می‌شود. در محله سنگلج ظهر عاشورا در بازار آبگوشت نذری می‌دهند. شاید این‌جا تنها جایی در تهران باشد که این غذا را می‌دهند.

پیرزنی که نان و ماست به عزاداران می‌دهد

نارمک هم به عنوان یکی از محلات قدیمی تهران همواره به عزاداری‌های پرشورخود معروف بوده است، بسیاری از مردم برای خوردن نذری‌های متفاوت چون جوجه‌کباب یا چلوکباب ساعت‌ها در صف می‌ایستند. انگار این غذاها در روزی که خورشت قیمه و قورمه‌سبزی عمومیت بیش‌تری دارد پرطرفدارترند.در امام‌زاده قاسم هم هر سال پیرزنی حضور دارد که نان و ماست به عزاداران می‌دهد. گوشه‌ای می‌نشیند و روی نان سنگک ماست و خوشمزه‌ای که خود درست کرده می‌مالد و دست عزاداران می‌دهد.معمولا ناهار روز عاشورا بعد از نماز ظهر پخش می‌شود، غذاهایی مثل کشمش پلو، عدس‌پلو، لوبیا پلو. از غذاهای تکیهء دولت در شمال شهر تهران است که یکی از هیات‌های شلوغ و پر رفت و آمد است.

نذری مشهدی‌ها شله‌مشهدی است

غذای نذری شهر مشهد شله‌مشهدی است. این غذا چیزی شبیه حلیم است که با خورشت قیمه مخلوط می‌شود. در مشهد این غذا را با نوشابه سیاه به عزاداران می‌دهند. حتی هیات‌های خراسانی مقیم تهران هم ایام محرم این غذا را می‌پزند. از دیگر مواد تشکیل‌دهندهء این غذای ویژه گوشت و حبوبات است.خوانسار یکی از شهرهای استان اصفهان محرم‌های شلوغی دارد. غذای نذری این شهر آبگوشت است که تا حدی متفاوت با دیگر آبگوشت‌ها پخته می‌شود. تکه‌های بزرگ گوشت گوسفند داخل دیگ‌های مسی قرار می‌گیرند و در تنور پخته می‌شوند. چاشنی این آبگوشت فقط زعفران است و در کاسه‌های استیل به دست مردم داده می‌شود.

ازشله‌زرد کرمانشاهی تا «شیربرنج» شمال کشور

در کرمانشاه هم شربت و شله‌زرد، نذری رایج کرمانشاه است. شام غریبان هم بعضی از هیات‌ها آبگوشت می‌دهند اما مردم کرمانشاه بیش‌تر گوسفند قربانی می‌کنند و گوشت آن را میان عزاداران پخش می‌کنند.در استان‌های شمالی کشور «شیربرنج» نذری مرسوم است. صبح‌ها شیربرنج را که آش می‌نامند بین مردم پخش می‌کنند و برای ناهار هم غذاهای ویژهء نذری مثل خورشت قیمه یا عدس‌پلو توزیع می‌شود.در چهارمحال و بختیاری نذری‌ها با فصل تغییر می‌کنند. زمستان‌ها آش پخته می‌شود و تابستان‌ها غذاهای دیگر

رعایت بهداشت در توزیع غذای نذری

در شهرهای پرجمعیتی چون تهران که اطلاع رسانی در مورد رعایت بهداشت در تهیه و توزیع غذاهای نذری بیشتر است، کمتر شاهد نارسایی های بهداشتی هستیم، اما در مناطق دورافتاده یا برخی از مکان ها به دلیل نبود آگاهی، اصول بهداشتی کمتر رعایت می شود و این خود عاملی است که می تواند تهدیدکننده سلامت عزاداران باشد.

ظروف نذری را خوب بشویید

در برخی مجالس عزاداری بخصوص در روستاها و البته برخی مناطق شهری برای نذری چای، شربت، شیر و غذا به جای ظروف یک بار مصرف از ظروف دائم استفاده می شود که شست وشوی نامناسب آن می تواند موجب انتقال انواع آلودگی های انگلی، عفونی یا ویروسی به عزاداران حسینی شود.

متاسفانه در این مجالس بسیار دیده می شود که استکان های چای را داخل ظروفی بزرگ قرار داده و با ریختن مقداری آب روی آن به محض پاک شدن رنگ چای بدون آبکشی از آن استفاده می شود.

بر سطح بیشتر قاشق و چنگال ها نیز لکه هایی از چربی یا باقیمانده غذا وجود دارد و بشقاب ها اغلب ملامین های بی رنگ و لعاب و ترک خورده است. پارچ های آب نیز پلاستیکی بوده و اغلب آثاری از آلودگی بر سطح آنها دیده می شود. اما به توصیه کارشناسان بهداشت، ظروفی که به صورت عمومی استفاده می شود لزوما باید با آب، مواد شوینده و ضدعفونی کننده شسته و در نهایت خشک شود.

ظروف باید از جنس استیل باشد تا علاوه بر قابلیت پاک شوندگی در اثر قرارگیری روی هم یا در تماس با ضربه دچار ترک خوردگی نشود.

بهتر است عزاداران قاشق، چنگال و لیوان شخصی به همراه داشته باشند تا از خطرات احتمالی آلودگی ها در امان بمانند.

مخازنی با یخ های آلوده

در برخی تکایا که لوله کشی مستقیم آب آشامیدنی وجود دارد، آب در ظروف بزرگی ریخته و برای برداشت آن از پارچ، ملاقه یا کاسه های فلزی مشترکی که به بدنه این مخزن ها متصل است و بهداشت چندانی ندارد، استفاده می شود.

برای خنک کردن آب این مخازن نیز از قالب های یخی که مدتی با زمین آلوده در تماس بوده است استفاده می شود که به گفته کارشناسان مصرف این آشامیدنی می تواند موجب ایجاد اختلالات گوارشی بخصوص اسهال های حاد خونی در مصرف کننده شود.

داخل سفره نشوید

در بیشتر مجالس برای پذیرایی از عزاداران از سفره های باریکی استفاده می شود تا راه برای عبور و مرور توزیع کنندگان غذا در هر دو طرف سفره باز باشد. یکی از اتفاق های غیربهداشتی در زمان پخش غذا، ورود افراد توزیع کننده با جوراب و حتی پای برهنه به داخل سفره است!

با چنین کاری تعداد زیادی میکروب و آلودگی وارد سفره غذا می شود و در تماس با نان یا سبزی خوردنی که مستقیم روی سفره گذاشته می شود به بدن انتقال یافته و موجب بیماری می شود.

منابع: روزنامه ابتکار – جام جم