فلج بل یک بیماری عصبی است که به طور ناگهانی باعث می‌شود نیمی از عضلات صورت دچار ضعف و فلج شده و افتادگی پیدا کند.

این بیماری، یک بیماری جدید نیست، اما مساله آنجاست که طی ماه های اخیر شیوع این بیماری در کشور ایران نیز زیاد شده و این امر افزایش سطح آگاهی مردم را می طلبد تا در صورت مواجهه با این بیماری، بهترین روش را در پیش بگیرند.

فلج بل که به آن فلج صورت نیز گفته می‌شود، می‌تواند در هر سنی اتفاق بیفتد.

علت اصلی این بیماری معلوم نیست، اما اعتقاد بر آن است که تورم و التهاب برخی اعصاب کنترل کننده عضلات صورت در آن نقش داشته باشند و البته خیلی از محققان، یک عفونت ویروسی را علت اصلی این بیماری می‌دانند.

خوشبختانه در بیشتر افراد، فلج بل یک بیماری موقتی است. علائم معمولا طی چند هفته گسترش پیدا کرده و معمولا طی شش ماه از بین می روند. اما در درصد کمی از افراد هم بیماری در سراسر عمر ادامه خواهد داشت و در مواردی نادر، فلج بل به یک بیماری برگشت پذیر تبدیل می‌شود.

علائم فلج بل

همانطور که گفتیم علامت های فلج بل به طور ناگهانی شروع می‌شوند و شامل موارد زیر هستند:

- شروع سریع احساس یک ضعف خفیف تا یک فلج کامل در بخشی از صورت که در چند ساعت تا چند روز آغاز می‌شود و حرکاتی مانند لبخند زدن و یا بستن چشم ها را برای فرد مشکل می‌کند.

- پژمرده شدن صورت و عدم توانایی در بیان احساسات توسط صورت

- احساس درد در ناحیه فک و یا در پشت گوش منطقه فلج شده

- افزایش حساسیت و تحریک پذیری به صداها در منطقه ی درگیر فلج

- سردرد

- کاهش قدرت چشایی

- تغییر در میزان تولید اشک و ترشح بزاق

البته ناگفته نماند که در موارد نادر، فلج بل می‌تواند هر دو طرف صورت را درگیر کند که در این شرایط شدت علائم هم بیشتر خواهد بود.

علل ابتلا به فلج بل

همانطور که گفتیم علت اصلی ابتلا به این بیماری هنوز مورد تردید است، اما به نظر می رسد پای یک عفونت ویروسی در میان باشد. ویروس هایی که ممکن است با فلج بل ارتباط داشته باشند از قرار زیر اند:

- تبخال و تبخال تناسلی (ویروس هرپس)

- آبله مرغان و زونا (هرپس زوستر)

- مونونوکلئوز

- عفونت‌های سیتومگالوویروس

- بیماری های تنفسی (آدنو ویروس)

- سرخک آلمانی (سرخجه)

- اوریون (ویروس اوریون)

- آنفلوانزا (آنفلوانزای ب)

- بیماری دست، پا و دهان (ویروس کوکس ساکی)

در طی بیماری فلج بل، اعصابی که مسئولیت کنترل حرکات و عضلات صورت را بر عهده دارند و از دهلیزهای باریک استخوانی صورت عبور می‌کنند، متورم و ملتهب می‌شوند. علت اصلی این التهاب و تورم، همان عفونت ویروسی خواهد بود.

در این بیماری علاوه بر عضلات صورت، اعصاب موثر بر غدد اشکی، بزاقی و البته چشایی و بویایی و شنوایی نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرند.

درمان ها و داروها

در حال حاضر راهکارهای درمانی متعددی برای مبتلایان به فلج بل وجود دارد. درمان‌های دارویی، فیزیوتراپی و در صورت لزوم راهکارهای جراحی. مهم ترین داروهای مصرفی در درمان فلج بل از قرار زیرند:

1- کورتیکواستروئید ها مانند پردنیزون، که یک داروی کورتونی قوی است و با کاهش تورم اعصاب صورت، به بهبود علائم بیماری کمک خواهد کرد.

2- داروهای ضد ویروسی مانند آسیکوویر یا والاسیکلوویر که از داروهای ضدویروسی بسیار قوی هستند و تنها در موادی که شدت بیماری زیاد باشد، توسط پزشک توصیه می‌شوند.

چه کسانی بیشتر در معرض خطر این بیماری قرار دارند؟

فلج بل معمولا در خانم‌ها شایعتر از آقایان است و متاسفانه خطر و شیوع آن در خانم‌های باردار 3.3 برابر خانم‌های غیر باردار است.

پس هدف اول این بیماری دو گروه زیر هستند:

1- خانم‌های باردار، مخصوصا خانم‌هایی که در سه ماهه سوم بارداری هستند و یا در خانم‌ها طی هفته اول بعد از زایمان

2- در افراد دارای سابقه ابتلا به بیماری های عفونی ریوی یا مبتلایان به بیماری هایی مانند آنفلوانزا و سرماخوردگی

همانطور که گفتیم برگشت پذیر بودن این بیماری امری نادر است، اما در درصد کمی از افراد که بیماری حالت برگشت پذیر و چرخشی پیدا می‌کند، معمولا زمینه ژنتیکی و سابقه خانوادگی آن دیده می‌شود.

اما با فلج بل در دوران بارداری چه کنیم؟

برای خانم‌های بارداری که به بیماری فلج بل دچار می‌شوند، راهکارهای درمانی حمایتی خواهند بود. به این معنی که علائم آزاردهنده ای مانند درد درمان می‌شوند، اما استروئیدها و درمان های ضدویروسی که راهکارهای اصلی در درمان فلج بل اند، برای خانم باردار استفاده نمی‌شوند.

پیگیری بیماری در خانم‌های باردار معمولا فرایندی موثر و بی ضرر است. از شدت آسیب باقی مانده در اعصاب می‌توان به میزان بهبود و عدم بهبود بیماری پی برد.

بهبود بیماری بل معمولا تدریجی بوده و از فردی به فرد دیگر متفاوت است، اما معمولا چیزی حدود شش ماه طول می کشد. البته در برخی خانم‌ها نیز مدت زمان ابتلا به بیماری طولانی تر بوده و حتی ممکن است علائم هرگز به طور کامل از بین نروند. این اتفاق معمولا در افرادی شایع است که کل صورت فلج شده باشد.

اما خبر خوب آنکه، به نظر نمی رسد فلج بل خطری برای سلامت جنین ایجاد کند.

فلج بل در دوران بارداری و پره اکلامپسی

خانم‌هایی که در دوران بارداری به فلج بل مبتلا می‌شوند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به پره آکلامپسی قرار خواهند داشت.

پره اکلامپسی یکی از عوارض شایع بارداری است که با فشار خون بالا، وجود پروتئین در ادرار، افزایش ناگهانی وزن (بیش از 2.5 کیلوگرم در هفته) و ورم دست و صورت ظاهر می‌شود.

چه زمانی لازم است به پزشک مراجعه شود؟

طبیعتا برای تشخیص و درمان هر چه سریع تر بیماری لازم است، در صورت مشاهده هر نوع فلجی به پزشک مراجعه کنید.

فراموش نکنید خطر ابتلا به فلج بعد از سکته مغزی بیشتر است. اما فلج بل در اثر سکته مغزی ایجاد نمی‌شود.

پس در صورت مواجهه با هر گونه علامتی از ضعف و افتادگی عضلات صورت، برای پی بردن به علت اصلی و تشخیص هرچه سریع تر، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.

مطالب مرتبط:

وقتی عضلات صورت فلج می‌شوند

فلج صورت موقتی است

فلج بل با کودک چه می‌کند؟