گام به گام با امام حسین علیه السلام
حضرت آیت‌‌الله‌‌العظمی حاج آقا مجتبی تهرانی(ره) از مراجع عظام تقلید و از شاگردان مبرّز مکتب فقهی، اصولی، فلسفی، اخلاقی و عرفانی امام خمینی(رضوان‌‌الله‌‌تعالی‌‌علیه) بوده اند....
بیش از 30 سال است که کرسی دروس اسلامی ایشان در حوزه‌‌ی علمیه‌‌ی تهران، طلاب و فضلای اُمّ‌‌القرای جهان اسلام را سیراب می‌‌سازد، از سال 1380 هـ.ش در بیانات ایّام دهه‌‌ی اوّل محرّم‌‌الحرام و دهه‌‌ی آخر ماه صفر خود، به تشریح ابعاد گوناگونی از قیام و انقلاب حضرت سیّدالشّهداء پرداخته‌‌اند که نگاهی چنین عمیق به مقوله‌‌ی عاشوراء، آن هم توسط چنین شخصیّتی، در نوع خود کم‌‌نظیر است.
آن‌‌چه مجموعه‌‌ی مباحث حضرت استاد را از بسیاری جهات ممتاز گردانده، نگاه ریشه‌‌ای ایشان به حرکت تاریخی و تاریخ‌‌ساز امام حسین(علیه‌‌السلام) است؛ نگاهی که این حرکت را به ریشه‌‌های اسلام ناب محمّدی پیوند می‌‌زند و آن را در امتداد بعثت رسول مکرّم اسلام و به‌‌عنوان عامل حفظ و استمرار آن توجیه و تبیین می‌‌کند. بر همین اساس است که حضرت استاد می‌‌فرمایند: «إنّ الإسلام محمّدیّة الحدوث و حسینیّة البقاء».
عظمت قیام انسان‌‌ساز حضرت سیّدالشّهداء سبب شده است که نتوان تنها یک هدف برای آن در نظر گرفت یا تنها از یک بُعد و زاویه به آن نگاه کرد. به فرموده‌‌ی حضرت استاد:
«اگر بخواهیم فقط یک هدف را مطرح کنیم و بگوییم هدف از حرکت حسینی فقط همان بوده، به آن حضرت جفا کرده ایم. نمی شود گفت که این ولیّ بزرگ خدا، با عملی که انجام داد ـ‌که در طول تاریخ بشریّت بی‌نظیر است‌ـ فقط یک هدف داشته است. کوتاهی درک من موجب نمی‌‌شود که هدف‌گیری او محدود شود! لذا از کلمات حضرت در موقعیّت های مختلف در این حرکت، اهداف گوناگونی به دست می‌آید».
بر این مبنا، حضرت استاد تلاش کرده‌‌اند با مروری بر کلمات و جملات امام حسین(علیه‌‌السلام) در طول این حرکت، از مدینه تا کربلا، چارچوبی از اهداف و ابعاد این قیام ارائه کرده و ساختار بحث را با تکیه بر منابع و معارف غنیّ اسلامی، نظیر قرآن کریم و روایات اهلبیت(علیهم‌‌السلام) تکمیل نمایند تا مُراد از هر بُعد و هدفی که حضرت سیّدالشّهداء مطرح کرده‌‌اند، به درستی روشن شود.
در حقیقت، شیوه‌‌ی علمی مباحث حضرت استاد، نوعی «تفسیر روایت به آیات و روایات» است. در این شیوه، جملات کلیدی امام حسین(علیه‌‌السلام) مبنای «تئوری‌‌پردازی علمی» قرار گرفته و سپس به کمک آیاتی از قرآن کریم و سایر روایات اهلبیت(علیهم‌‌السلام) تبیین می‌‌شود. جاذبه و زیبایی این تفسیر در این است که مخاطب، در خلال این مباحث ضمن دست‌‌یابی به فهمی عمیق‌‌تر و دقیق‌‌تر از کلمات و جملات حضرت، متوجه می‌‌شود که هر یک از اهداف قیام عاشوراء را می‌‌توان از ابعاد گوناگونِ فقهی، سیاسی، اجتماعی، اخلاقی و عرفانی مورد بررسی قرار داد.
کتاب دارای یک مقدمه و ده فصل است که هر فصل در واقع خلاصه ی یکی از ده کتابی ست که به طور جداگانه به چاپ رسیده است. مقدمه کتاب نیز مقدمه ای خواندنی و جالب توجه است که در دو بخش، ابتدا اجمالا به شناساندن زندگی حضرت آیت الله حاج آقا مجتبی تهرانی می پردازد و گوشه هایی از عمر درخشان معلم اخلاقِ تهران را بیان می کند از جمله در این بخش می خوانیم:
«حال که امر خطیر مرجعیت متوجه حضرت امام شده بود، ایشان شاگرد فاضل خود، یعنی حاج آقا مجتبی تهرانی را مأمور به جمع آوری فتاوا و تنظیم اولین نسخه از رساله عملیه و مناسک حج خویش گردانید که در همان ایام به چاپ رسید و در دسترس مقلدان قرار گرفت. حضرت استاد برای انجام این امر مهم ضمن بهره گیری از دست نوشته های متعدد استاد خویش، با ایشان هم بحث شد و رساله ای دقیق و علمی آماده کرد که بعدها جزو دقیق ترین رساله های منسوب به امام خمینی مطرح گردید. همه ی این امور در زمانی اتفاق افتاد که هنوز کمتر از بیست و پنج سال از عمر شریف ایشان نمی گذشت…»
بعد از مقدمه، کتاب دارای این فصول است که عناوین همان کتاب های مفصل است:
1- تعاون و همیاری 2- امر به معروف و نهی از منکر 3- هجرت و مجاهدت 4- دین و دین داری 5- استقامت و پایداری 6- حق و باطل 7- عزت و ذلت 8- غیرت دینی 9- بینش و نگرش 10- شرح خطبه منا.
آن طور که در خود مقدمه نیز آمده است علاوه بر مخاطبان عام، به جهت خلاصه بودن و دارا نبودن جزییات و ظرایف بحث که باید آن ها را در مجلدات اصلی این مجموعه جست و یافت، مخاطبان خاص و ویژه ای دارد که سخنرانان و وعاظ مذهبی هستند که به جهت کوچک بودن جلد و خلاصگی آن می توانند برای سخنرانی های دهه ای از آن استفاده کنند.
کتاب «خلاصه مباحث سلوک عاشورایی» کتابی ست که در سیصد و هفتاد صفحه و در قطع پالتویی توسط موسسه فرهنگی پژوهشی مصابیح الهدی به چاپ رسیده است.
مخاطب اصلی این اثر -که اولین مجموعه در نوع خود است- عالمان دینی، خطبا و مبلغانی هستند که در ایام سوگواری محرم و صفر، وظیفه سنگین تبلیغ دین و احیای معارف اهلبیت(علیهم السلام) را بر عهده دارند. لذا مطالب، صرفاً دسته‌بندی شده و از هرگونه تفصیل و تطویل آن خودداری شده است تا با توجه به مختصر بودن، استفاده از آن راحت باشد.
علاقمندان می‌توانند برای دریافت این کتاب با شماره تلفن‌های 5- 77652134 (دفتر حفظ و نشر آیت الله مجتبی تهرانی) تماس بگیرند.
فاطمه محمدی
بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
منابع:
سایت رسمی دفتر حفظ و نشر آثار آیت الله مجتبی تهرانی (ره)
سایت پاتوق کتاب
سایت کتاب بخوانیم
خبرگزاری فارس
سایت کتابستان
مطالب مرتبط:
رهنمودهای عرفانی به زبان ساده و خودمانی(معرفی کتاب)
یکصد و پنجاه درس زندگی/ معرفی کتاب
