چگونه ساعت خواب دانش آموز را تنظیم كنیم؟

«این بچه دیگه خیلی لجباز شده هر وقت می گم برو بخواب تا صبح زود بیدارشی و از سرویس عقب نمونی گوش نمی ده. حتی یه بار که به زور فرستادمش تا بخوابه متوجه شدم توی تخت داره با تبلتش بازی می کنه. دیگه یازده سالشه ولی هنوز نمی فهمه که باید زود بیدار شه... از فردا دیگه بیدارش نمی‌کنم ساعت رو می‌زارم بالای سرش تا خودش پاشه ...» این‌ها حرف‌هایی بود که مادر نوید به پدرش می‌گفت؛ نوید هم بی خیال همین حرف‌ها روبه روی تلویزیون نشسته بود و چنان محو تماشای فیلم آخر شب شده بود که گویی چیزی نمی‌شنید...

آری، در بسیاری از خانواده‌ها، الزام وقت خواب به بچه‌ها دیوانه کننده است. کودکان سعی می‌کنند تا آنجا که ممکن است در کنار والدین بیدار بمانند، در حالی که مادر از آن‌ها می‌خواهد هر چه زودتر بخوابند. مواقع خواب، زمان عمده‌ی ایرادگیری مادران و زمان بهانه‌گیری و طفره رفتن تاکتیکی فرزندان می‌شود.

به نظر می‌رسد وقت خواب بچه‌ها باید از همان طفولیت که هنوز مدرسه نمی‌روند اصلاح شود، تا به مرور زمان بدین موضوع عادت کنند و با بازگشایی مدارس نیز رأس ساعت معینی خود به تختخواب بروند. اما به دلایل مختلفی اعم از دیر آمدن پدر یا صرف شام در ساعات آخر شب و... چنین کاری عملی نمی‌شود. بالاخره عادت بیدار ماندن در اکثر بچه‌ها می‌ماند و این گونه اغلب خانواده‌ها نیز در بیدار كردن فرزندانشان برای رفتن به مدرسه با مشكل مواجه می‌شوند.

كارشناسان معتقدند وقتی کودکی صبح‌ها زودتر بیدار شود به تدریج شب‌ها هم زودتر می‌خوابد. البته هیچ‌گاه نباید برای زود خوابیدن کودکان از اعمال زور استفاده كرد؛ چون این امر موجب تنش و استرس می‌شود. هیچ گاه كودكی كه به آسانی از خواب بر نمی‌خیزد و شاداب نیست را مورد تمسخر قرار ندهید.

راهکار

• از وقت خواب می‌توان برای ایجاد گفتگویی صمیمانه و خودمانی با فرزند استفاده کرد. در نتیجه، کودک تدریجاً به وقت خواب علاقه‌مند می‌شوند. بچه‌ها از اینکه «زمانی را تنها با» مادر یا پدر خود بگذراند، خوشحال می‌شوند.
• اگر والدین ناراحتی و سختی گوش دادن به حرف‌های کودک را بر خود هموار سازند، او یاد خواهد گرفت که ترس‌ها، امیدها و آرزوهایش را با آنان در میان بگذارد. این تماس‌های صمیمانه، کودک را از اضطراب رها می‌سازد و او را به خواب خوش فرو می‌برد.
  

• حتی بعضی از بچه‌های بزرگتر نیز دوست دارند که پدر یا مادر آنان را بخوابانند. بنابراین به این خواسته‌ی آن‌ها احترام بگذارید و آن را واقعیت بخشید. فرزندان نباید به خاطر خواستن چیزهایی که از نظر والدین «افکار کودکانه» است، مورد تمسخر و سرزنش قرار گیرند.
• وقت خواب در مورد دانش آموزان بایستی تغییر پذیر باشد؛ وقت خواب بهتر است بین ساعت هشت و نه [یا بین نه و ده] باشد. شما به فرزندتان بگویید: «خودت تصمیم بگیر که دقیقاً چه ساعتی می‌خوابی.» و از او تعهد بگیرید که رأس ساعتی که خودش انتخاب می‌کند بخوابد.
• حتی گاهی هدیه‌ای کوچک مثلاً لوازم و تحریر مورد علاقه‌اش را بابت این که به قولش عمل کرده برایش تهیه کنید.
• کودک از این كه وقت رفتن به مدرسه، مادر به اتاق وی بیاید و پتو را از روی او بردارد و بگوید: «بلند شو، دیر شده!!» وحشت دارد. بنابراین اگر فرزندتان با صدای ساعت زنگ دار بیدار شود بهتر است تا این که با صدای زنگ دار مادر مضطرب شود! به جای این كه کودکتان را با فریاد و به زور بیدار كنید، بهتر است بگذارید که ده دقیقه طلایی را به خواب و خیال‌بافی اختصاص دهد و از آن لذت ببرد؛ سپس از تختخواب بیرون بیاید.

والدین، با رعایت نکات ذکر شده و با کمی تأمل می‌توانند ساعت خواب فرزندانشان را تنظیم كنند؛ آن وقت نتیجه را در شادابی فرزندان و موفقیت تحصیلی آنان خواهند دید.

مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه: مریم عرفانیان

تنظیم: علی سرمدی