برقراری ارتباط با نشانه ها
در طول تاریخ از نماد، که نوعی علامت واجد هویت بصری است، به عنوان ابزاری برای ایجاد ارتباط استفاده شده است. تصور بر این است که انسان پیش از تاریخ با خراش دادن و ایجاد نقش بر دیوار غارهای آلتامیرا در اسپانیا و لاسکو در فرانسه تلاش داشته تا از این طریق به دیگران علائم خطر یا آگاهی دهد و یا پیام های دیگری را انتقال دهد. باستان شناسان لوازم و ابزارهایی را از یونان باستان یافته اند که بر آنها نقوش و علائم نمادینی نقش بسته که احتمالاً معرف خالق آنها بوده است.
بر تابوت های مصری نیز نقوش نمادینی حکاکی شده است که احتمالاً نشان از هنرمند خالق آن دارد. در جوامع قرون وسطایی بازرگانان و صنعتگران برای مشخص کردن کالاها یا محصولاتشان از علائم و نمادهای خاصی استفاده می کردند که شناساگر آنها بود. چاپگران آخر سدة نوزدهم میلادی نیز که به مهارت ها و استادی خود فاخر بودند، بر روی تمامی چاپنقش های خود نمادهایی را به صورت حرف نشانه یا امضاء چاپ می کردند که معرف حرفه و صنعتگری آنان بود. در آغاز سدة بیستم نیز گاوچرانان آمریکایی برای مشخص کردن مالکیت دام های خود از علائم انحصاری استفاده می کردند. در واقع آنها از نوعی زبان تصویری استفاده می کردند که سابقة آن به مصریان باستان می رسد. طی دورة رکود اقتصادی در آمریکا، کارگران دوره گرد، یا در واقع پیشه ورانی که بیکار شده بودند، یک نظام ارتباطی تحلیلی و کاربردی را ابداع کردند. آنها علائم و نشانه هایی بودند که بر دیوار خانه و ساختمان ها رسم می کردند و مثلاً گویای خطراتی بود که کارگران دوره گرد را تهدید می کرد یعنی درست شبیه به روشی که انسان غار نشین از تصاویر خطی استفاده می کرد. دو دایره و یک خط رابط بین آنها شناساگر باتوم و معرف این هشدار بود که پلیس خشن و متخاصم است. این نشانه به دیگران هشدار می داد که هر چه زودتر محله را ترک کنید. رسم چهار خط افقی بر خانه، به این معنا بود که اگر در شکستن چوب به مالک خانه کمک کنید یک وعده غذا به عنوان دستمزد دریافت خواهد کرد. نقوش مخطط، علائم و نشانه های روی در و دیوارهای شهر را می توان همگی به عنوان تلاشی برای بیان احساسات، ایجاد ارتباط یا تلاشی جهت ابراز وجود دانست.
طراحی نشانة چهار چوب مشکل و بسیار ظریفی دارد و به ناچار طراحی باید به هنگام طراحی، درک درست و کاملی از چگونگی راه حل مسائل و ریزه کاریهای اجرای فنی داشته باشد و بتواند با تسلط از عهدة اداره و ترکیب جزییات میلیمتری و حساس فرمهای نقش برآید و موفق به بیان تصویری موجود در محدودة تنگ و مختصر نشانه شود؛ و به صورت ساده ای، همة فکرها و مفاهیمش را بنمایاند.
در طراحی نشانه به مانند هر کار هنرمندانة دیگر، کوچکترین تغییر در شکل و فرمها به دلیل خلاصگی و محدودیت آنها، سبب ایجاد ویژگی ها، فضاها و روحیه های جدیدی در نقش می شود و تفاوت های متعدد اجراهای قدیم و جدید را بوجود می آورد. توجه به چنین ظرایفی نه تنها باعث گسترش ارزشها و ابعاد کیفی موضوع می شود. بلکه ظرایف فنی و ریزه کاریهای هنرمندانه را از محدودة اختصاصی حرفه بیرون آورده در سطح فرهنگ عمومی مطرح می کند و باعث تعمق بیشتر عمومی می گردد. سلیقه ها را حساس تر می کند، شناخت را تعالی می بخشد و محدودیت دیدن مو را تا گستردگی پیچش مو بسط می دهد.
نشانه های ماندگار
شرکتها و سازمانهای مختلف از تصاویر و لوگوهای متنوع به عنوان نماد و معرف شرکت، سازمان و حوزه کاری خود استفاده میکنند. گاهی اوقات این لوگوها آنچنان معروف شده که کمتر کسی به معنا و ماهیتشان توجه میکند. ممکن است تیم طراحی لوگو برای یک شرکت، ماهها وقت خود را صرف کند تا بهترین نتیجه را در طراحی لوگو ارائه دهد تا بتواند با یک تصویر کوچک، هدف و مقصود خود را نشان دهد.
در این میان گاهی اوقات لوگوهای موجود، پیغامها و نشانههای خاصی را در بطن خود دارند که از دید بسیاری از افراد مخفی میماند. در ادامه این مطلب به برخی از این لوگوها و نشانهها و پیغامهای مخفی موجود در آنها اشاره میکنیم:
در لوگوی وایو شرکت سونی، حروف V و A نشاندهنده طول موج آنالوگ هستند و حروف I و O هم مانند صفر و یک، نشاندهنده کدهای باینری هستند.
یکی از رقبای سرویس مکاننمای فیسبوک، شرکت Four Square و سرویس موقعیتیابی آن است. حال اگر به لوگوی مکاننمای فیسبوک توجه کنید، متوجه میشوید که فلش قرمز رنگ رو به نقشه روی عدد 4 یعنی کلمه Four در رقیب این سرویس قرار گرفته است.
خط زرد موجود در لوگوی شرکت آمازون مانند یک لبخند است و در عین حال از حرف A تا حرف Z را نشان میدهد که به نوعی میتوان آن را معادل «از شیر مرغ تا جان آدمیزاد» تعبیر کرد.
پیکاسا یکی از ابزارهای عکس از شرکت گوگل است. «کاسا» در اسپانیایی به معنی خانه است و «پیک» نیز به معنی تصویر. حال اگر به لوگوی این سرویس دقت کنید، تصویر خانهای را در داخل شاتر رنگی دوربین میبینید.
لوگوی شرکت کلیمر در نگاه اول مانند یک فلش بزرگ است. اگر کمی دقت کنید میبینید که یک هواپیمای کاغذی نیز هست اما نکته جالب اینجاست که فعالیت این شرکت در حوزه انجام امور دفتری و به اصطلاح کاغذبازیهای لازم برای رسیدگی به شکایات مشتریان از خطوط هوایی است.
طراحی آرم ها و لوگو شاید در نگاه اول کار ساده ای باشد اما برای اینکه یک نشانه، موفق به رساندن پیام مورد نظر ما شود در کنار مهارت های گرافیکی و فنی، دقت نظر و شناخت کافی از مخاطبین لازم است تا با درنظر گرفتن ویژگی های مخاطب طراحی صورت بگیرد. طراحی نشانه ها با وجود ظاهری ساده مهارت های خاص خودشان را نیاز دارند. کم نبوده اند نشانه هایی که خیلی زود در ذهن ها ثبت شدند و گاهی هم خیلی زود فراموش شدند. نکته مهم در این نشانه ها داشتن ویژگی هایی است که بتواند مخاطب مورد نظرش را با خود همراه کند.
فرآوری: زهرا فرآورده
بخش ارتباطات تبیان
منابع: بازار خبر/ ایرانیان گرافیک
مطالب مرتبط: