پاهایتان در خواب بی قرارند؟
بر اساس انجمن بین المللی قلب، ریه و خون، چیزی حدود 5 تا 15 درصد آمریکایی های که به سندرم پای بیقرار یا RLS مبتلا بوده‌اند، سابقه این بیماری را در خانواده خود داشته‌اند. از لحاظ جنسیت، شیوع این بیماری در خانم‌ها بیشتر از آقایان است و بیشتر در سنین میانسالی بروز می‌کند.
البته تست خونی و آزمایش خاصی برای تشخیص بیماری وجود نداشته و تشخیص بیماری از روی علائم خواهد بود. از لحاظ شیوع بیماری در کشورهای مختلف، کشورهای اروپایی بیشترین شیوع این بیماری را گزارش کرده‌اند.
علت اولیه ابتلا به این بیماری چیست؟
اعتقاد بر آن است که علت اصلی و شروع کننده این بیماری کاهش سطح یک انتقال دهنده عصبی به نام دوپامین در بدن است. کاهش سطح دوپامین می‌تواند علل متعددی داشته باشد، از جمله مصرف برخی داروها و یا ابتلا به بیماری‌هایی مانند پارکینسون و دیابت. اما به هر حال علت اولیه هرچه باشد، کاهش سطح دوپامین به احساس ناراحتی و بی‌قراری در پاها و گاهی بازوها منجر خواهد شد.
چه کسانی به سندرم پای بیقرار مبتلا می‌شوند و چرا؟
RLS درکودکان
سندرم پای بیقرار بیماری مخصوص بزرگسالان نیست، بلکه شمار بالایی از مبتلایان را کودکان تشکیل می دهند. چیزی حدود یک و نیم میلیون کودک در ایالت متحده آمریکا به این بیماری مبتلا هستند. در بیشتر موارد این کودکان سابقه خانوادگی ابتلا به این بیماری را داشته‌اند. طبق بررسی‌های ژنتیکی، مادر و پدر مبتلا به سندرم پای بیقرار به احتمال 50 درصد فرزند مبتلا به RLS خواهند داشت.
علائم در کودکان مانند بزرگسالان است. اختلالات خواب و بی‌قراری ناشی از این مشکل معمولا باعث ناراحتی و گریه‌های کودک می‌شود.
در بسیاری از موارد اولین مراجعه کودک به پزشک با هدف پی بردن به علت گریه های مکرر و شبانه او بوده است که در این زمان پزشک به بیماری کودک پی می‌برد.
ماساژ پاها هر روز عصر در بیشتر موارد به کاهش علائم سندرم پای بیقرار کمک خواهد کرد. استفاده از کمپرس آب گرم و یا کمپرس سرد هم خیلی وقت ها موثر است
RLS در دوران بارداری
متاسفانه آمار دقیق و به روز کشور خودمان را در حال حاضر در دسترس نداریم، اما طی بررسی‌ها و آمارهای موجود، چیزی حدود 26 درصد از خانم‌های باردار در ایالت متحده آمریکا به سندرم پای بیقرار مبتلا می‌شوند.
علائم معمولا طی سه ماهه سوم بارداری آغاز می‌شود و علت واقعی آن هنوز به طور کامل مشخص نیست. اما ممکن است تغییرات هورمونی، کمبود برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی و یا عدم تعادل دوپامین علت این وضعیت در خانم‌های باردار باشد. اما خبر خوب آنکه بیشتر علائم RLS مربوط به دوران بارداری، طی چند هفته بعد از زایمان از بین خواهد رفت.
کم خونی فقر آهن
بررسی‌ها نشان داده‌اند کمبود آهن خود می‌تواند به عنوان عامل شروع کننده اصلی سندرم پای بیقرار در نظر گرفته شود. مغز ما برای تولید دوپامین به آهن نیاز دارد.
برخی بیماری‌ها نیز بر نحوه استفاده بدن از آهن تاثیر گذاشته و آن را مختل می‌کنند، برای مثال بیماری پارکینسون، دیابت، آرتریت روماتوئید و نارسایی های کلیوی.
کم خونی فقر آهن یکی از عوارض شایع بارداری برای خانم‌هاست. پس زنان باردار نیز مستعد این بیماری خواهند بود.
داروها و ترکیبات دیگر
برخی داروها می‌توانند محرک شروع سندرم پای بیقرار باشند، مانند داروهایی که برای کاهش و پیشگیری از تهوع و استفراغ تجویز می‌شوند. داروهای سرماخوردگی و آلرژی که حاوی آنتی هیستامین هستند و داروهایی که مهارکننده کانال کلسیمی هستند مانند برخی داروهای قلبی می‌توانند منجر به RLS شوند، همچنین ضد افسردگی ها و داروهای ضد روان پریشی. در بیشتر موارد علائم سندروم با توقف مصرف دارو پایان می پذیرد اما با این حال از آنجایی که همه این داروها، داروهایی مهم و تحت تجویز پزشک هستند، قطع کردن یکدفعه ای و خودسرانه آنها هرگز توصیه نمی‌شود.
ترکیبات دیگری مانند تنباکو و الکل نیز می‌توانند شروع کننده و محرک سندرم پای بیقرار باشند. پس اگر شما فردی مبتلا به این بیماری هستید، به این دلیل و به صدها دلیل دیگر توصیه می‌کنیم بیش از پیش از آنها دوری کنید.
RLS ثانویه
در برخی از موارد پای بیقرار می‌تواند علامت و عارضه‌ی ابتلا به یک بیماری دیگر باشد. در این موارد به آن پای بیقرار ثانویه گفته می‌شود. برای مثال در شرایطی که علت این بیماری آسیب اعصاب محیطی است، این آسیب عصبی می‌تواند در نتیجه جراحت ها، صدمات بدنی و یا ابتلا به بیماری‌هایی مانند دیابت ایجاد شود. از دیگر بیماری‌های مرتبط با این عارضه می‌توان به مشکلات کلیوی پیشرفته، آرتریت روماتوئید، بیماری پارکینسون و بیش فعالی اشاره کرد.
بدون شک از فواید ورزش در کاهش علائم پای بیقرار هم می‌توان استفاده کرد. ورزش‌هایی را انتخاب کنید که باعث تقویت عضلات پاها شوند
درمانی برای این سندرم وجود دارد؟
اولین و البته بهترین راه درمان، ماساژ است. ماساژ پاها هر روز عصر در بیشتر موارد به کاهش علائم کمک خواهد کرد. استفاده از کمپرس آب گرم و یا کمپرس سرد هم خیلی وقت ها موثر است. ماساژ قبل از خواب هم می‌تواند مفید باشد. برای این منظور شما می‌توانید از ماساژور های برقی و مکانیکی نیز استفاده کنید و جالب است بدانید در بیشتر موارد تاثیر این ماساژ و کمپرس ها از داروها که در مراحل بعد توصیه می‌شود، بسیار بهتر و بیشتر خواهد بود.
مرحله بعد درمان پای بیقرار، محدود کردن و یا تغییر داروهایی است که ممکن است در ابتلا به این بیماری موثر باشند، مانند ضد افسردگی ها و آنتی هیستامین ها. در صورتی که پزشک علت این بیماری را کمبود آهن در بدن شما تشخیص داده باشد، مصرف قرص آهن بهترین راهکار درمانی خواهد بود.
درمان های دارویی خاصی برای این بیماری وجود دارد؟ و آیا این داروها عارضه ای هم دارند؟
درمان دوپامینی می‌تواند کمک کننده باشد. اما از آنجایی که عوارض متعددی به همراه خواهد داشت، معمولا توانایی پزشک در به کار بردن آنها محدود می‌شود.
یکی از داروهایی که در این زمینه کاربرد دارد، گاباپنتین است. دارویی که اولین مورد مصرف آن در درمان تشنج بوده است. به هر حال تمام داروهایی که سطح دوپامین را در بدن بالا می برند می‌توانند توسط پزشک تجویز شوند.
چه رفتارهایی به کاهش علائم بیماری کمک می‌کند؟ آیا ورزش هم توصیه می‌شود؟
همانطور که گفتیم بهترین و مهم ترین اقدام برای کاهش علائم پای بیقرار، ماساژ پاهاست. اگر شما احساس می‌کنید علائم این بیماری برای شما در ساعت های خاصی شدت می گیرد، دقیقا یکی دو ساعت قبل از رسیدن آن زمان، ماساژ پاها و کمپرس آب گرم را انجام دهید.
بدون شک از فواید ورزش در کاهش علائم پای بیقرار هم می‌توان استفاده کرد. ورزش هایی را انتخاب کنید که باعث تقویت عضلات پاها شوند، اما نه ورزش های شدید و قدرتی، مثلا پیاده روی مرتب و نرمش های کششی می‌توانند انتخاب خوبی باشند.
مطالب مرتبط:
16 درمان خانگی برای گزگز پاها در خواب
فیلم مرتبط:
صورت مرتبط:
