کتابی برای کسانی که دغدغه خدا جویی دارد!
دغدغه بسیاری از خدا دوستان، راه و روش درست رسیدن به محبوبشان است؛ بر این اساس، جهت طی طریق به کتاب ها و نوشته هایی متمسک می شوند که در این زمینه راه گشایشان باشد.
یکی از کتاب هایی که می توان در زمینه تهذیب نفس و خودسازی معرفی نمود کتاب انوار هدایت است، این کتاب مجموعه روایات اخلاقى جهت پیشرفت در تهذیب نفس و خودسازى است که در درس خارج حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی مطرح و توسط برخى از فضلا جمع آورى شده است. ایشان در مقدمه این کتاب چنین می نویسد:
عالم بى‌عمل به همان اندازه خطرناک است كه عامل بى‌علم، زیرا از نظر اسلام «علم» و «عمل»، هم چنین «عقیده» و «اخلاق»، به‌منزله دو بال نیرومند براى پرواز انسان به‌سوى جوار قرب الهى و وصول دیدار آن محبوب بى‌بدیل است. هیچ‌یك از این دو به‌تنهایى نمى‌تواند انسان را به كمالات برساند. علم بدون عمل مانند عمل كردن بدون آگاهى، مایه انواع انحرافات و به گفته امام صادق علیه السلام در حدیث معروف كه در اصول كافى آمده: «لا تَزیدُهُ سُرعَةُ السِّیرِ إلّا بُعداً» است. به همین دلیل همیشه علماى بزرگوار ما كوشیده‌اند دروس علمى را با نصایح اخلاقى و نكات دقیق و جالب از آیات و روایات اسلامى بیامیزند تا قلب‌هاى دانش‌طلبان هم چون افكارشان روشن و نورانى شود.
این حقیر به حكم احساس وظیفه، سال‌هاست كه سعى مى‌كنم روزهاى چهارشنبه كه روز آخر درسى هفته است، یكى از روایات ناب معصومین علیهم السلام را در زمینه تهذیب نفس و پرورش اخلاق، از منابع معتبر براى طلّاب عزیز درس خارج مطرح كرده و به ذكر حقایق و نكات و محتواى آن بپردازم، تا هم گوینده از آن پند گیرد و هم شنونده راه و رسم اخلاق را بیاموزد.
این روایات گاه مجموعه‌هایى از احادیث را كه در بحارالانوار یا روضه كافى یا نهج‌البلاغه یا تحف‌العقول كه داراى یك تسلسل جالب منطقى است شامل مى‌شود. و چون به زبان ساده مطرح مى‌شد مى‌توانست براى همگان مفید باشد. بارها كسانى از طلّاب فاضل كوشیدند آنها را از نوارها جمع‌آورى و تنظیم كنند و در اختیار عموم بگذارند و چون كار نسبتاً سنگینى بود توفیق به پایان بردن آن نصیبشان نشد تا اینكه فاضل سخت كوش و محترم حجّة‌الاسلام آقاى حاج سیّد میراحمد فقیه نى‌ریزى دامن همّت بر كمر زد و بخش مهمّى از آنها را به صورت مجموعه‌اى گردآورى و تنظیم و آماده نشر كرد و آنچه در این كتاب مى‌بینید بخشى از آن است.
من به سهم خود از تلاش‌هاى خستگى‌ناپذیر و پر از اخلاص ایشان تشكّر مى‌كنم و از خداوند مى‌خواهم كه براى همگان مفید و براى گوینده و نویسنده و خوانندگان مایه نجات شود.
یکی از کتاب هایی که می توان در زمینه تهذیب نفس و خودسازی معرفی نمود کتاب انوار هدایت است، این کتاب مجموعه روایات اخلاقى جهت پیشرفت در تهذیب نفس و خودسازى است که در درس خارج حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی مطرح و توسط برخى از فضلا جمع آورى شده است
موضوعاتی که در این کتاب بدان پرداخته شده بدین عنوان است:
قانون عمومى مرگ، دگرگونی هاى دنیا، شش برنامه سعادت بخش، ترس از گذشته و آینده، قرآن چراغ شب هاى ظلمانى، مراتب كمال ایمان، علامت مسلم، مومن و متّقى، توحید افعالى و آثار اعتقاد به آن، قدرت زبان، استفاده از لحظه‌هاى دنیا، تربیت نفس، جایگاه انسان در دنیا و آخرت، پنج صفت نیك، پنج درس زندگى و ترك شبهات، بهترین بندگان خدا، راه رهایى از شبهات و شهوات، فرار از مرگ، عفو و گذشت، صفات اولیاى الهى، عبرت از سرنوشت گذشتگان، سفر آخرت و یاد مرگ، هشدار و آمادگى، پیوند دین و دنیا، پرخورى و چشم چرانى، تضاد عمل و عقیده، چهار دستور اسلامى، توصیف دنیا، دنیا معدن جواهر، امّت پیامبر بر سه دسته‌اند، مراتب یقین، كسب روزى، راه مستقیم هدایت، بیدارى و آمادگى، راه جلب محبّت خدا و مردم، دنیا و آخرت از دو منظر، تقوا، سفارش‌هاى پیامبر اكرم به ابوذر، آثار روانى دنیاپرستى، دنیا و وظیفه ما در آن، یاد مرگ، بخش دوم، فرو بردن خشم، بدترین مردمان، بداخلاقى، عذرخواهى و قبول عذر، حیات و مرگ دل‌ها، امورى كه امّت طاقت آن را ندارند، برترین مردمان، برترین اعمال...
سه صفت مهم، صفات مذموم (حسد، حرص، كبر)، سرمایه دینى مردم آخرالزمان، حقایق ایمان، قساوت قلب، بیمارى وسواس، احترام به پدر و مادر، اذان شعار بزرگ اسلام، عُجب و خودپسندى، سوگند یاد كردن، دروغ گویى، رزق و روزى، یقین و مراحل آن، برخى فضائل امام على علیه السلام، یتیم‌نوازى، عاقّ والدین، حقّ پدر بر فرزند، صله رحم، ترك نماز، ترك حج، فریضه زكات، رباخوارى، آثار نكبت‌بار زنا، ترس از خدا، تكالیفى كه از زنان برداشته شده، مزاح، تنبلی و سستى، آثار غیبت و سخن‌چینى، وصیّت، دوست و هم نشین، صدقه، بخش سوم، برداشت واقعى از دعا، نظم در زندگى، برنامه‌اى براى دنیا و آخرت، عواقب سخن بدون علم، عالم بى‌عمل، شانه‌هاى علم حقیقى و عالم حقیقى، تعدیل آرزوها، سه دستور سرنوشت ساز؛ تأثیر متقابل آگاهى و تقوا، دوست و آیین دوستى، پرحرفى، رمز پیروزى در كارها(نماز)، دوگانگى شخصیّت، محاسبه و مراقبه نفس، معیار ظاهر و باطن، مقایسه غیبت و زنا، برترى‌جویى، انواع تكبّر، اشرار امّت، خطر تصوّف.
کتاب انوار هدایت به دست آقایان بوذر دیلمی‌معزی، میراحمد فقیه‌نی‌ریزی تهیه و تنظیم و توسط مدرسه الامام علی بن ابی‌طالب(علیه السلام) چاپ و نشر شده است
برگی از کتاب
حضرت آیت الله العظمی در این کتاب در باب حق پدر بر فرزند چنین می نویسد:
یا عَلِىُّ، حَقُّ الوَلَدِ عَلى والِدِهِ اَن یُحسِنَ اِسمَهُ وَ أدَبَهُ وَ یَضَعَهُ مَوضِعاً صالِحاً وَ حَقُّ الوالِدِ عَلى وَلَدِهِ أن لا یُسَمّیهِ بِإسمِهِ وَ لا یَمشی بَینَ یَدَیهِ وَلا یَجلِسَ أمامَهُ وَ لا یَدخُلَ مَعَهُ الحَمّامَ.
اى على، حقّ اولاد بر پدر آن است كه اسم نیكویى بر وى نهد و او را مودّب و با كمال تربیت كند و به كسب و شغل خوبى وى را وادارد و حقّ پدر بر اولاد آن است كه او را به اسم با صداى بلند نخوانَد (یعنى او را به اسم صدا نزند) پیشاپیش او راه نرود و مقدّم بر او ننشیند و با او حمام نرود. (بحارالانوار، ج 77، ص 60)
نور هدایت
در اینجا مناسب است كه خاطره‌اى را از آیة‌اللّه‌العظمى مرعشى نجفى؛ نقل كنیم. ایشان مى‌گفت: در نجف كه بودیم یك روز مادرم گفت: پدرت را صدا بزن تا بیاید براى صرف ناهار، من رفتم طبقه بالا و دیدم پدرم در حال مطالعه خوابش برده است، نمى‌دانستم چه كنم، با خودم گفتم خدایا امر مادر را اطاعت كنم؟ مى‌ترسیدم با بیدار كردن ایشان از خواب باعث رنجش خاطر مباركشان شوم، خم شدم و چند بوسه بر كف پاى پدر زدم تا از خواب بیدار شد. پدرم سیّد محمود مرعشى وقتى این علاقه و ادب و احترام را از من دید فرمود: شهاب‌الدّین تو هستى؟ عرض كردم: آرى آقا. پدرم دو دستش را به آسمان بلند كرد و فرمود: پسرم، خداوند عزّتت را بالا ببَرد و تو را از خادمان اهل‌بیت، قرار دهد. آقاى مرعشى مى‌گفت: هر چه دارم از بركت دعاى پدر است.
کتاب انوار هدایت به دست آقایان بوذر دیلمی‌معزی، میراحمد فقیه‌نی‌ریزی تهیه و تنظیم و توسط مدرسه الامام علی بن ابی‌طالب(علیه السلام) چاپ و نشر شده است.
مریم پناهنده
بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
مطالب مرتبط:
