رمزگشایی رفتارهای رئیس اصلاحات

محمدصادق خرازی از چهره های اصلاح طلب و سفیر سابق ایران در گفتگو با روزنامه الحیات درباره رئیس جمهور اسبق ایران نکات قابل توجهی گفته است. وی درباره سید محمد خاتمی گفته آقای خاتمی رئیس بلامنازع جریان اصلاحات است. ارتباط بین خاتمى و رهبرى یک رابطه خوب است. برخى از مسائل وجود دارد که باید حل بشود که آن هم نیاز به زمان دارد.

خرازی در این خصوص که عدم موافقت با عیادت خاتمی استمرار وضعیت منفی موجود را منعکس کرد و عدم موافقت نظام به برگشت او به زندگی سیاسی؟ تاکید کرد: ابدا. اینگونه نیست. من اقدام به نقل نامه های متبادل بین آنها کردم. رابط ارتباط بوده و هستم. ما در تلاش برای زدودن برخی مشکلات هستیم تا آب ها به اسیاب برگردد. آقای خاتمی رهبر جنبش اصلاحات است و در هر شرایطی نیز باقی خواهد ماند.او جایگاه خاصی در جامعه دارد. بخواهیم یا نخواهیم. خاتمی به رهبری، قانون اساسی، ولایت فقیه در نظام سیاسی معتقد است. او بسیاری از حوادث سال 2009 (انتخابات 1388) را تایید نکرد. همچنین او برخورد شدید با اصلاح طلبان را نپذیرفت. او به گفتگو در حل مشکلات اعتقاد دارد.

خرازی در ادامه در پاسخ به این سوال که بسیاری در ایران خواستار اعلام برائت سیدمحمد خاتمی از اتفاقات سال 88 شدند، ابراز داشت: این موضع روزنامه کیهان است.

سخنان خرازی ذکر چند نکته را ضروری می کند که از نظر می گذرد:

1. خاتمی می خواهد برگردد. این را به راحتی می توان از رفتار و برخی گفتارهای وی فهمید. شرکت در انتخابات مجلس در زمستان 1390، حضور فعال در انتخابات ریاست جمهوری 1392 و ارسال نامه هایی به رهبر انقلاب از دلایلی است که می تواند ثابت کند سید محمد خاتمی جزئی از نظام است و اصلا دوست ندارد که وی فردی ضد نظام یا یکی از سران فتنه خوانده شود. سیاست نظام جمهوری اسلامی ایران نیز جذب حداکثری است و قطعا این اتفاق خوبی است که یک فرد که سابقا مرد شماره یک اجرایی کشور بوده بخواهد این را ثابت کند. سید محمد خاتمی در زمستان 1390 با وجود انتقادات فراوان هواداران خود در انتخابات مجلس شرکت کرد و حاضر به تحریم انتخابات نشد. در تابستان 1392 نیز چهره مطرح انتخابات بود و از یکی از کاندیداها حمایت کرد و حتی برای پیروزی کاندیدای مورد نظر خود، کاندیدای اصلاح طلب را مجبور به کناره گیری کرد. او زمانی که رهبر انقلاب برای مداوا در بیمارستان بود با ارسال نامه ای سلامتی ایشان را آرزو کرد. همه اینها نشانه هایی است که نشان می دهد سید محمد خاتمی رئیس جمهور اسبق ایران با وجود انتقادات تند هواداران و بعضا اطرافیان خود دوست دارد در چارچوب های قانونی باقی بماند. قطعا کمتر کسی است که نخواهد سید محمد خاتمی در این چارچوب بماند.

2. خاتمی هیچ ابایی ندارد از اینکه در چارچوب نظام جمهوری اسلامی تعریف شود و نظام هم از فعالیتهای قانونی کسانی مثل او حمایت می کند. پس مشکل کجاست؟ چرا خرازی می گوید: "ما در تلاش برای زدودن برخی مشکلات هستیم تا آب ها به اسیاب برگردد." این مشکلات چیستند؟ چه آبی باید به آسیاب بازگردد؟ به نظر می رسد مشکلات آن قدرها هم که خرازی اعتقاد دارد سطحی نیستند. بله آقای خاتمی دوست دارد در مسیر نظام حرکت کند اما آیا او راه را درست انتخاب کرده است؟ آیا او در راهی مستقیم و کوتاه حرکت می کند یا اینکه راه پرپیچ و خمی برای رسیدن به اهداف نظام انتخاب کرده است؟ واقعیت این است که رفتار و گفتار خاتمی نشان می دهد که او دوست دارد بماند اما گویا با خودش یا اطرافیانش رودربایستی دارد!

خاتمی در انتخابات مجلس شرکت می کند و با وجود اصرار خیلی ها حاضر به تحریم انتخابات نمی شود اما این کار را جلوی دوربین عکاس ها و خبرنگاران انجام نمی دهد بلکه در شهری مانند دماوند در انتخابات شرکت می کند تا کسی عکس رای دادن او را هم نداشته باشد! آیا این رفتار مردی است که به نظام و حکومت کشورش ایمان دارد؟ بله خاتمی دوست دارد در چارچوب نظام تعریف شود اما اگر او به این چارچوب ایمان دارد باید آن را به صراحت اعلام کند.

3. شکی نیست که مهمترین رویداد سیاسی دهه اخیر حوادث پس از انتخابات سال 1388 است، اتفاقی که تبعات آن هنوز ادامه دارد. فتنه سال 1388 موجب شد برخی از خواص در آزمونی سخت قرار گیرند. سید محمد خاتمی نیز یکی از آنها که هنوز بعد از 5 سال از آن اتفاق هنوز نتوانسته موضعی در مورد آن بگیرد. رهبر انقلاب در پنجم شهریور امسال در دیدار اعضای هیات دولت با ایشان در این مورد گفتند:"در موضوع جناح بندی های سیاسی همواره تأکید بر رفاقت و اُنس با یکدیگر است اما در برخی موارد هم مسئله متفاوت است و باید حتماً خطوط قرمز و خطوط فاصل رعایت شوند. مسئله فتنه و فتنه گران، از مسائل مهم و از خطوط قرمز است که آقایان وزرا باید همانگونه که در جلسه رأی اعتماد خود بر فاصله گذاری با آن تأکید کردند، همچنان بر آن پایبند باشند." فتنه و فتنه گران از خطوط قرمز نظام هستند و سید محمد خاتمی نیز باید موضع خود را درباره این خطوط قرمز اعلام کند. آیا وی تاکنون این کار را کرده است؟

4. آقای خرازی اعلام می کند که برائت از حوادث سال 1388 را فقط کیهان می خواهد. آیا این تحلیل درست است؟ قطعا خیر. حتی تندروترین هوادار سید محمد خاتمی نیز دوست دارد موضوع خاتمی در این مورد را بداند اما این سید عملا علاقه ای به پاک کردن گرد و غبار اتهامات از چهره خود ندارد. سید محمد خاتمی بارها و بارها مورد اتهام واقع شده و حتی به صراحت وی را یکی از سران فتنه می خوانند اما او حتی در دفاع از خود در این باره چیز واضحی نگفته و حاضر نشده از کسانی که خواهان براندازی نظام در حوادث 1388 بودند اعلام برائت کند. شاید او در محافل خصوصی سخنانی زده باشد و اعلام کرده باشد که خواهان براندازی نظام جمهوری اسلامی نبوده است اما هیچ گاه این موضع گیری ها آشکار نبوده است. به عبارت بهتر عملکرد سید در این 5 سال بیشتر به افزایش ابهام ها کمک کرده تا به برطرف شدن سوءتفاهمات. خاتمی همواره از منتقدان خود با القاب کلیشه ای مانند تندرو و افراطی استفاده کرده است اما هیچ گاه برای زدودن این اتهامات استوار و محکم نبوده است. آیا سید محمد خاتمی راه پرپیچ و خم خود را ادامه می دهد یا می توانند راه های بهتری برای ماندن انتخاب کند؟ باید منتظر ماند و دید.

محسن جندقی

بخش سیاست تبیان