واژه‌های تعظیم در عرفان تسلیم
کتابشناسی «عید قربان» و معرفت خلیل‌الرحمن
شناخت «عید قربان» تنها از رهگذر معرفت به مناسک آن امکان‌پذیر نیست؛ چرا که قربان یعنی درک عمیق ابراهیم (ع) و مقام بندگی او. در این گزارش ضمن معرفی گزیده آثاری درباره فلسفه و آداب عید قربان، به زندگی ابراهیم (ع) و ماجرایی که سبب‌ساز شکل‌گیری این عید بزرگ شده است خواهیم پرداخت.
انسان عاشق و خداجو که به حکم وقوف در عرفات و مشعر به مقام والای معرفت‌الله کامل رسیده، هوای نفس در نظرش خاک و سنگ می‌آید و غرق در دریای محبت خالق بی همتای خود، باکی از فدا کردن هیچ موجودی در راه قرب الهی ندارد؛ اگرچه آن موجود، فرزند عزیز، جان خود یا خواهش‌های درونش باشد.
قربان، عید ابراهیم و روز اثبات عشق و تسلیمش در برابر امر الهی است. هنگامه آزمایش و امتحان و سربلندی در برابر ابلیس درون و برون. زمانی برای رسیدن به پاداش تقرب از رهگذر بندگی و نیوشیدن: «فَلَمّا اَسْلَما وَتَلَّهُ لِلجَبینِ وَنادَیناهُ اَنْ یا اِبراهیم، قَد صَدَّقتَ الرُّویا اِنّا کَذلِکَ نَجزِی المُحسِنین» هان ای ابراهیم به خوبی انجام وظیفه کردی و ما نیکوکاران را این چنین پاداش خواهیم داد.
در وادی کتاب‌های فارسی، اگرچه پرداخت جانانه‌ای از این عید بزرگ صورت نگرفته است و معرفی آداب و مناسک، بر شناخت فلسفه و هویت این جشن اسلامی، غلبه دارد اما هستند آثاری که به این حادثه تاریخی با پیوند عمیقش به ابراهیم (ع) نگریسته‌اند و در خلال نمایش زندگی آن حضرت، بندگی او را در روزی سرنوشت‌ساز به تصویر کشیده‌اند.
آن چه در این گزارش کوتاه پیش‌روی شماست، کتاب‌هایی هستند که به بعد مناسکی و مذهبی این عید پرداخته‌اند. همچنین در کنار این کتاب‌ها، آثاری که از رهگذر زندگی ابراهیم (ع)، مخاطبان را با فلسفه قربان آشنا می‌سازند، حضور دارد. داده‌های این گزارش برگرفته از وبگاه «خانه کتاب ایران» است و به ترتیب سال انتشار، تقدیم مخاطبان می شود.
عید قربان: از فلسفه تا آداب
• تشریح فلسفی: عید قربان، نماز جمعه، عید فطر، امام زمان
91 صفحه، جیبی، چاپ اول سال 1358، 40 ریال.
• قربانی ارزشمند خدا و عید قربان: خطبه‌های نماز عید قربان
سید علی خامنه‌ای، سازمان صنایع ملی ایران، ارشاد اسلامی، 15 صفحه، چاپ اول سال 1361.
• احكام نماز جمعه و عیدین
سیدجواد موسوی، دانش شرقی، 80 صفحه، رقعی (شومیز)، چاپ اول سال 1388، 3000 نسخه، 10000 ریال.
• روزهای شادی مسلمانان
یدالله نفری، نفری، 112 صفحه، رقعی (شومیز)، چاپ اول سال 1389، 4000 نسخه، 23000 ریال.
• خطبه‌های جمعه و عیدین امام علی (ع)
مهدی مهریزی، حجت ذبیحی‌فر خویی، ویراستار: فاطمه آزادی‌نژاد، خویی، 400 صفحه، وزیری (شومیز)، چاپ اول سال 1390، 72500 ریال.
• سیری در خطبه اعیاد فطر و قربان
رضاقلی داودی، دارالفكر، 160 صفحه، رقعی (شومیز)، چاپ اول سال 1391، 2000 نسخه، 32000 ریال.
عرفان ابراهیم
• تفسیر سوره ابراهیم (ع)
ابوالفضل بهرام‌پور، اسلامی، 117 صفحه، چاپ اول سال 1359.
• شرم خنجر (مجلس ذبح اسماعیل)
گردآورنده: محمدعلی رجبی كیاسری، سوره مهر، 104 صفحه، رقعی (شومیز)، چاپ اول سال 1376، 3300 نسخه، 2600 ریال.
• تاریخ پیامبران: حضرت ابراهیم (ع)
محمدباقر بن محمدتقی مجلسی، ویراستار: محمدرضا علیدوست، پیام محراب، 128 صفحه، (در 10 جلد)، جلد 2، خشتی (شومیز)، چاپ اول سال 1378، 5000 نسخه، 4000 ریال.
• روش خلیل الرحمان، یا، زندگی حضرت ابراهیم (ع)
مهدی حجازی، ویراستار: علی حجازی، دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی، 288 صفحه، رقعی (شومیز)، چاپ اول سال 1378، 5700 نسخه.
• ابراهیم (قصص‌الانبیاء)
به اهتمام محمدقاسم صالح رامسری، موسسه انتشارات امیركبیر، 88 صفحه، رقعی (شومیز)، چاپ سوم سال 1379، 2000 نسخه، 3000 ریال.
• محطم الاصنام: قصه سیدنا ابراهیم (ع)
كمال سید، انصاریان، 72 صفحه، وزیری (شومیز)، چاپ دوم سال 1379، 2000 نسخه.
• مله ابیكم: ابراهیم
موسسه البلاغ، البلاغ، 164 صفحه، جیبی (شومیز)، چاپ دوم سال 1379، 10000 نسخه.
• اسماعیل و اسحاق
موسسه البلاغ، البلاغ، 104 صفحه، جیبی (شومیز)، چاپ 2 سال 1379، 10000 نسخه.
• روایت زندگانی حضرت ابراهیم (ع)
ابراهیم سلطانی‌نسب، نصایح، 176 صفحه، رقعی (شومیز)، چاپ اول سال 1380، 3000 نسخه، 6000 ریال.
• معارج (تئوری تطبیق مواقف حیات حضرت ابراهیم (ع) با مناسك حج)
علیرضا شیخی، علوم طبیعی پدیده گرگان، 274 صفحه، وزیری (شومیز)، چاپ اول سال 1380، 2000 نسخه، 10000 ریال.
• سیمای پیامبران در قرآن كریم: حضرت ابراهیم (ع)
عین‌الله ارشادی، فردابه، 240 صفحه، رقعی (شومیز)، چاپ اول سال 1381، 3000 نسخه، 14000 ریال.
• داستان پیامبران در قرآن: حضرت ابراهیم (ع)، حضرت اسماعیل (ع)، حضرت لوط (ع)
سمیح عاطف زین، مترجم: علی چراغی، ویراستار: فروزنده سعادتمند، موسسه نشر و تحقیقات ذكر، 128 صفحه، (در 5 جلد)، جلد 2، رقعی (شومیز)، چاپ دوم سال 1382، 3000 نسخه، 8500 ریال.
• حضرت ابراهیم (ع) در منابع تفسیر و حدیث: مطالعه‌ای تطبیقی در روایات دو مكتب
ملیحةالسادات سیدرضا، نبا، 240 صفحه، رقعی (شومیز)، چاپ اول سال 1383، 5000 نسخه، 12000 ریال.
• ابراهیم (ع) در آینه قرآن و حدیث
رحمان جابری، یاقوت، 160 صفحه، رقعی (شومیز)، چاپ اول سال 1384، 3000 نسخه، 8000 ریال.
• حضرت ابراهیم (ع) به روایت كتب آسمانی و قرآن
خدیجه امیری، سبحان، 200 صفحه، رقعی (شومیز)، چاپ اول سال 1384، 1000 نسخه، 15000 ریال.
• طلوع جاودان: پژوهشی درباره زندگانی حضرت ابراهیم (ع)
محمد صالحی‌منش، بوستان كتاب قم، 396 صفحه، وزیری (شومیز)، چاپ اول سال 1385، 1500 نسخه، 42000 ریال.
• قصه حضرت ابراهیم (ع): پسر آزر (از ترجمه تفسیر طبری)
مصحح: حبیب یغمایی، ویراستار: اسماعیل همتی، آبرخ، 74 صفحه، رقعی (شومیز)، چاپ اول سال 1386، 1100 نسخه، 10000 ریال.
• واپس‌گرایی بشریت: سرگذشت بشر در زمان حضرت ابراهیم خلیل علیه‌السلام
عبدالمهدی یادگاری، ژرف، 364 صفحه، وزیری (شومیز)، چاپ اول سال 1386، 1000 نسخه، 85000 ریال.
• ابراهیم (ع) در قرآن
مجید فلاح‌پور، هستی‌نما، 216 صفحه، رقعی (شومیز)، چاپ اول سال 1387، 1500 نسخه، 25000 ریال.
• عرفان ابراهیم خلیل
غلامرضا مدبر عزیزی، سخن گستر، 424 صفحه، وزیری (شومیز)، چاپ اول سال 1387، 1000 نسخه، 52000 ریال.
• قهرمان توحید: شرح و تفسیر آیات مربوط به حضرت ابراهیم (ع)
ابوالقاسم علیان‌نژادی دامغانی، علی ابن ابی طالب (ع)، 224 صفحه، وزیری (سلفون)، چاپ اول سال 1388، 5000 نسخه، 20000 ریال.
• حجر اسماعیل: در نگاه قرآن، روایات، فقه و تاریخ
محمدامین پورامینی، مشعر، 148 صفحه، رقعی (شومیز)، چاپ اول سال 1389، 3000 نسخه، 10000 ریال.
• تفسیرسوره ابراهیم
سید محمد ضیاءآبادی، موسسه بنیاد خیریه الزهرا (ع)، 508 صفحه، وزیری (گالینگور)، چاپ اول سال 1390، 2000 نسخه، 38000 ریال.
• میعاد با ابراهیم
علی شریعتی، بنیاد فرهنگی دكترعلی شریعتی، 148 صفحه، پالتویی (شومیز)، چاپ اول سال 1390، 3100 نسخه، 30000 ریال.
• حج، فرهنگ ابراهیم (ع)
علیرضا شیخی، نوروزی، 138 صفحه، وزیری (شومیز)، چاپ 3 سال 1391، 2000 نسخه، 70000 ریال.
• تحلیل دعوت حضرت ابراهیم (ع) در قرآن كریم «با رویكرد تربیتی»
سید محمد دلبری، مقدمه: عباس مصلایی پور‌یزدی، دانشگاه امام صادق (ع)، 244 صفحه، رقعی (شومیز)، چاپ اول سال 1392، 700 نسخه، 65000 ریال.
• زندگینامه ابراهیم خلیل‌الله (ع): برگزیده‌ای از قصص الانبیاء
نعمت‌اله نظم‌آرا، جاجرمی، 146 صفحه، رقعی (شومیز)، چاپ اول سال 1392، 1000 نسخه، 60000 ریال.
• ابراهیم (ع) سیری در سیره قرآنی
مسعود حاجی‌ربیع، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، 248 صفحه، وزیری (شومیز)، چاپ اول سال 1393، 1000 نسخه، 80000 ریال.
• پدر پیامبران در قرآن (خوانش دینی، تاریخی، فلسفی، ادبی داستان حضرت ابرهیم (ع))
حبیب‌الله عباسی، سخن، 362 صفحه، وزیری (گالینگور)، چاپ اول سال 1393، 1100 نسخه، 250000 ریال.
منبع: ایبنا
