تولید مثل در انسان
همهی جاندارانی که پیرامون ما هستند یا تک سلولی و یا پر سلولی هستند هر یک از این جانداران توانایی دارند که هم نوع خود را به وجود آورند؛ به عبارت دیگر تولید مثل کنند.
تولید مثل در انسان نیز مانند سایر پستانداران با ایجاد سلول تخم (ترکیب سلول جنسی نر و سلول جنسی ماده یا تخمک) صورت میگیرد. تخم با تقسیمات خود جنین را به وجود میآورد که از طریق جفت با خون مادر ارتباط غذایی پیدا میکنند. الگوی تولید مثل در انسان به آنچه که در جانوران ساکن خشکی مشاهده میشود و به تولید مثل درپستانداران بچه زا شباهت دارد. مواد غذایی از طریق جفت به جنین در حال رشد میرسد.
رحم، جسم زرد و پردههای جنین، در دوران بارداری انسان همان کنش هایی را دارند که در تمام پستانداران جفت دار دیگر از خود ظاهر میسازند. اما با این همه شباهت، رفتار جنسی و تولید مثل در آدمی صاحب چندین ویژگی میباشد. مثلا طول دورهای که در آن توانایی باروری وجود دارد در مقایسه با استانداردهای جانوری، در انسان بیشتر است؛ از آن گذشته فقط انسان ها هستند که میتوانند کنترلی قابل توجه بر تکثیر نسل خود داشته باشند.
لقاح
لقاح به جریانی گفته میشود که طی آن اسپرم باید از غشای اووسیت عبور کرده و داخل تخمک نفوذ کند. عبور اسپرم با خروج آنزیمهای آکروزومی و حرکات دم اسپرم عمل میگردد. به نظر میرسد که غشای سیتوپلاسمی اسپرم و اووسیت به یکدیگر میچسبند و سپس در محل چسبندگی غشا از بین رفته و معبری برای ورود اسپرم فراهم میشود لذا غشاء پلاسمای اسپرم در خارج از اووسیت باقی مانده و فقط سر و دم آن وارد تخمک میشود.
امروزه به خوبی شناخته شده که طبقه شفاف اطراف اووسیت دارای رسپتورهایی برای اسپرم میباشد که این رسپتورها برای هر گونه اختصاصی میباشند و به همین دلیل ترکیب اسپرم و اوول دو گونه مختلف در شرایط طبیعی عملی نیست.
نتایج لقاح
1. سلول های هاپلوئیدی که قادر به ادامه حیات نمیباشند (تخمک اسپرم) در اثر لقاح سلول دیپلوئیدی را بوجود میآورند که دارای قدرت تکثیر و ادمه حیات میباشد.
2. جنسیت جنین از نظر ژنتیکی در همین مرحله تعیین میگردد و به طوری که اگر اسپرم حاوی کروموزوم Y با اووسیت ترکیب شود تخم حاصله جنین مذکر به وجود خواهد آورد و اگر اسپرم حاوی کروموزوم X با اووسیت ترکیب شود جنین حاصله مونث خواهد بود.
مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه: مرتضی عرفانیان
تنظیم: مریم فروزان کیا