رشد اقتصادی، افسانه یا واقعیت؟

 بانک مرکزی در مقابل سخنان مصباحی مقدم که از آمار این بانک انتقاد کرده بود، واکنش نشان داد.

مصباحی مقدم عضو کمیسیون برنامه و بودجه چهارشنبه هفته گذشته گفته بود: "نرخ رشد 6/4 درصدی اقتصاد کشور که اخیرا از سوی بانک مرکزی اعلام شد، بشدت غلط و غلط انداز است. مگر می‌شود نرخ رشد منفی 8/5 سال گذشته در سه ماه ابتدای سال 93 به مثبت 6/4 رسیده باشد؟ این به افسانه شبیه‌تر است، احتمال دارد در مقایسه سال 93 با سال 92 این نرخ رشد به دست آمده باشد که با کم کردن 6/4 از نرخ منفی 8/5 نتیجه منفی 2/1 می‌شود، یعنی هنوز نرخ رشد زیر صفر است."این بانک با انتشار اطلاعیه ای به اظهارات حجت‌الاسلام والمسلمین مصباحی مقدم نماینده تهراندر نطق میان دستور خود در صحن علنی مجلس در روز چهارشنبه پاسخ داد. در این اطلاعیه آمده است:

حجت‌الاسلام والمسلمین مصباحی مقدم نماینده محترم مردم تهران در نطق میان دستور خود در صحن علنی مجلس در روز چهارشنبه مورخ1393/7/9 مطالبی را در خصوص رقم اعلام شده برای رشد اقتصادی کشور در فصل اول سال جاری بیان و چنین نرخ رشدی برای فصل اول سال جاری را "به شدت غلط و غلط‌ انداز" عنوان نموده و با تشکیک در خصوص چنین رشدی آن را "به افسانه شبیه‌تر" دانسته‌اند. ایشان در ادامه و با مقایسه برخی ارقام و انجام محاسبات ساده، چنین‌ نتیجه‌گیری کرده‌اند که "هنوز رشد اقتصادی زیر صفر است".

در پاسخ به اظهارات ارایه شده، نکاتی به منظور تنویر افکار عمومی ارایه می‌شود. رشد اقتصادی 4.6 درصدی اقتصاد کشور در فصل اول سال جاری بر اساس مقایسه (محاسبه درصد تغییرات) رقم تولید ناخالص داخلی به قیمتهای ثابت سال 1383 در فصول اول سالهای 1393 و 1392 به دست می‌آید. این بانک مطابق روال معمول در انتشار ارقام حسابهای ملی،‌ در روز پنج‌شنبه مورخ 1393/7/3 گزارش مفصلی را در خصوص دلایل این رشد و سهم هر یک از بخش‌های اقتصادی در آن، ارایه نمود. علاوه بر این، طی یک گزارش مکمل دیگر که در همان روز و از طریق درگاه اطلاع‌رسانی بانک مرکزی منتشر گردید، به صراحت بیان شد رقم رشد اعلام شده بر اساس استانداردهای آماری موجود و منابع آماری رسمی محاسبه شده و لذا طرح هرگونه شبهه‌ای در این زمینه بی‌مورد است.

در بخش دیگری از صحبت‌های ایشان اعلام شده که "مگر می‌شود رشد منفی5.8 درصدی سال گذشته در سه ماهه اول سال 1393به 4.6 درصد رسیده باشد؟". در این خصوص نیز لازم به ذکر است که رشد اقتصادی در فصل اول سال 1392 معادل4.1- درصد بوده و ماخذ و دوره رشد 5.8- درصدی اعلام شده از سوی ایشان معلوم نیست، ضمن این که اساساً مقایسه ارقام رشد اقتصادی سالانه و فصلی صحیح نیست و لازم است در مقایسه ارقام اقتصادی به ویژه حسابهای ملی، تشابه دوره‌ زمانی مقایسه رعایت شود.

شاید در بیان رشد 5.8- درصدی توسط ایشان، رقم رشد مقدماتی سال 1391 (که متعاقبا" طبق روال معمول در زمینه تجدید نظر ارقام حسابهای ملی به 6.8- درصد تعدیل یافت ) مد نظر بوده است که باز هم مقایسه رشد اقتصادی در یک فصل با رقم رشد سالانه در دو سال قبل، صحیح نیست.

ایشان در ادامه صحبت های خود ذکر نموده اند:" احتمال دارد در مقایسه سال 93 با 92 این نرخ رشد به دست آمده باشد که با کم کردن 4.6 از نرخ 5.8- نتیجه 1.2- می‌شود. یعنی هنوز نرخ رشد زیر صفر است." در این خصوص نیز باید توجه داشت که اساس" جمع و تفریق کردن نرخهای رشد اقتصادی (آنهم رشد اقتصادی یک فصل و نرخ اقتصادی یک سال در گذشته) از نظر علمی و کارشناسی به هیچ وجه قابل پذیرش نیست.

ایشان در بخشی دیگر از صحبت های خود، رشد اقتصادی 4.6 درصدی فصل اول سال جاری را به « افسانه» تشبیه نموده‌اند. قاعدتاً اگر ایشان گزارشهای تکمیلی بانک مرکزی در این خصوص را ملاحظه می‌فرمودند، به این نکته واقف می‌شدند که با وجود رشد 4.6 درصدی اقتصاد در فصل اول سال 1393، کماکان سطح تولید ناخالص داخلی به قیمتهای ثابت سال 1383 در سطحی کمتر از رقم فصل اول سال 1390 قرار دارد. این امر بدان معنی است که اقتصاد ایران در مرحله بازیابی توان از دست رفته و به عبارت دیگر، بازیابی استفاده از ظرفیتهای خالی خود قرار دارد و هنوز به سطح تولید سال 1390 نرسیده است. لذا، با وجود رشد 4.6 درصدی اقتصاد در فصل اول سال جاری، اتفاق خارق‌العاده و غیرقابل باوری در اقتصاد کشور صورت نپذیرفته است و چنین نرخ رشدی پس از 8 فصل رشد منفی، کاملاً طبیعی است.

در پایان توصیه می‌شود، صاحب‌نظران و کارشناسان محترم در برخورد با آمار رسمی منتشره رویکرد علمی و کارشناسی خود را حفظ کنند و از ایجاد ابهام و خدشه در آمارهای رسمی کشور و وارد نمودن ملاحظات و انگیزه های غیر اقتصادی پرهیز نمایند. واقعیت آن است که اقتصاد ایران پس از 8 فصل نزول مستمر، در نقطه عطفی قرار گرفته است که امید می‌رود با استمرار سیاستهای اقتصادی دولت یازدهم و بهبود شرایط و فضای اقتصاد کلان، ظرفیتهای خالی در بخشهای مختلف اقتصاد به سرعت بازیابی و استفاده شده و با بازیابی توان از دست رفته، نهایتاً در مسیر بسط و گسترش و بالندگی قرار گیرد. ضمن آن که رشد 4.6 درصدی اقتصاد در فصل اول سال جاری مسرت بخش و حاکی از حرکت اقتصاد در مسیر صحیح می‌باشد، انتظار می‌رود با همت و تلاش مسئولین و فعالان اقتصادی کشور، انشاءالله این مسیر در آینده نیز تداوم داشته باشد و شاهد حرکت هر چه بیشتر اقتصاد در مسیر رشد و شکوفایی باشیم.

منابع: ایسنا، تسنیم، سایت بانک مرکزی، مشرق

مطالب مرتبط:

آیا بانک‌ها ورشکسته‌اند؟

بانکهای مرکزی دیگر چگونه اند؟

درباره تحریم بانکِ بانک ها