گفتگو با رئیس اتحادیه املاک در گفتگو با تبیان

400 هزار خانه خالی در تهران

تا کنون در ایران قوه اجرایی کشور دخالتی در معاملات و سرمایه گذاری فعالان نداشته و همین موضوع دست سودجویان و سوداگران را باز گذاشته است. با حسام عقبایی رئیس اتحادیه مشاورین املاک تهران درباره موضوع دریافت مالیات برعایدی مسکن گفتگو کردیم. برخلاف پیش‌بینی‌ها نماینده املاک کشور با طرح اخذ مالیات از عایدی مسکن کاملا موافق است. وی در گفتگوی زیر دلایل این موافقت را تشریح کرده است.

جناب عقبایی دیدگاه شما درباره لایحه دریافت مالیات ازعایدی مسکن که چندی پیش ازسوی دولت به مجلس ارایه و با موافقت نمایندگان همراه نشد چیست وآیا در صورت تصویب این لایحه تاثیری بر بازارخرید وفروش املاک در کشور به جای می گذاشت یا خیر؟

ابتداباید گفت که درکشورما نحوه دریافت و پرداخت مالیات دچار مشکل است و مهمتر از آن فرهنگ مالیات دادن است. ما در فرهنگ مالیات کاملا کشور عقب‌مانده‌ای هستیم واین موضوع مهم هنور بصورت دقیق در کشور نهادینه نشده است. باید قبول کرد اداره امور کشور نیازمند منابع مالی است و مردم باید با سهیم کردن خود در اداره کشور و مشارکت در تامین منابع لازم، دولت را همراهی کرد. ازطرفی چون 40 درصد از بودجه کشور از طریق درآمدهای مالیاتی تامین می شود رویکرد حاکمیت این است که سهم مالیات را در کشور بالا ببرد تا با این شیوه در اقتصاد به سمت و سویی حرکت کنیم که با افزایش درآمدهای مالیاتی منابع درآمدی را ازطریق دریافت مالیات جایگزین درآمدهای نفتی دراقتصاد شود. در چنین شرایطی نقد بسیاری به عملکرد وزارت اقتصاد و دارایی خصوصا سازمان امورمالیاتی در چگونگی دریافت مالیات از مشاغل و اصناف وارد است چراکه خیلی از معاملات وجود دارد که بدون پرداخت مالیات انجام می‌شود. مثلا در همین موضوع می‌توان برای عایدی بسیاری از سرمایه‌ها مالیات وضع کرد اما خیلی‌ها فقط بر اخذ مالیات از عایدی مسکن متمرکز شده‌اند. من جزو افرادی هستیم که موافق تصویب لایحه دریافت عایدی مسکن از سرمایه گذاران این بخش بوده وهستم. به هرحال اگر فردی به عنوان یک شغل به خرید و فروش مسکن نگاه کند و در حوزه خرید و فروش املاک فعالیت کند باید بتواند با وضع قوانینی چون وضع مالیات کنار بیاید اما الان شاهد هستیم که در بحث مسکن رویکرد سرمایه‌گرایی سوداگرانه حاکم است.

آیا با وضع قانون اخذ مالیات از عایدی مسکن، با توجه به کاهش معاملات مسکن مشاوران املاک متضرر نمی‌شوند؟

ما موافق حذف سوداگری و سودجویی با استفاده از اخذ مالیات هستیم. یعنی در قانون باید تصریح شده باشد که ازعایدی مالیات گرفته شود نه کسی که قصد دارد نیاز اولیه خود یعنی مسکن را تهیه کند. باید در بخش هایی که فضای رویکرد مصرفی باشد قاعده و قوانینی که جزو مستثنیات محسوب شود، رعایت شود. این که درصورت تصویب لایحه دریافت مالیات ازعایدی مسکن آیا این قانون تاثیری برعملکرد آژانس های معاملات ملکی می گذاشت باید گفت که این چنین نیست چرا که مشاوران املاک فعالیت مشخصی دارند و تابع قوانین و مقررات فعالیت می کنند.

یعنی حتی با وضع این قانون مشاوران املاک هم متضرر نمی‌شوند؟

خیر. این قانون موجب می‌شود سوداگران و سودجویان ضرر کنند.

موضوع مالیات برخانه های خالی نیز مدتهاست مد نظر دولت بود اما در این زمینه عملا کاری از پیش نرفته است. نظر شما در این مورد چست؟ آیا رویکرد دریافت مالیات ازعایدی مسکن نیز به سرنوشت این سیاست ناکارآمد منجر نمی شود؟

همانطور که اشاره شد ما اساسا از نظر فرهنگ مالیاتی نسبت به دنیا عقب هستیم، چرا که اولا زیرساخت‌های لازم برای ایجاد این شاخص مهم اقتصادی را به خوبی در کشورمهیا نکرده‌ایم. نمونه آن را می توان در فرارمالیاتی فراوان و ا قتصاد زیرزمینی گسترده در کشور ملاحظه کرد. از سوی دیگر اکثر مردم نیز پرداخت مالیات برای اداره امور کشور را به عنوان یک وظیفه شرعی و ضروری نگاه نمی‌کنند. به همین علت این موضوع مهم نیاز به فرهنگ سازی دقیق وعمیق دارد. اما این که چرا دولت در ایجاد محدودیت محتکران مسکن اهمال کرده قابل تامل است. صاحبان این واحدهای مسکونی املاک بسیاری را خریداری می‌کنند و از فروش آن ممانعت به عمل می‌آورند تا نرخ‌ها افزایش یابد. قطعا با این افراد باید مانند سایر محتکران برخورد کرد چراکه این گروه فعالان مسکن که قصد ندارند پس از تولید کامل واحد های مسکونی آنها را به بازارعرضه کنند بی تردید به مسکن به عنوان کالایی سرمایه ای نگاه می‌کند و دولت باید ازآنها مالیات بگیرد.

آیا برای اجرای این قانون با مسوولان جلسه‌ای داشتید؟

بله. با رئیس کل سازمان امورمالیاتی و معاونان این سازمان در خصوص چگونگی دریافت مالیات از خانه های خالی صحبت ها کردیم. اکنون 300 تا 400 هزارواحد مسکونی خالی در تهران و کل کشور وجود دارد، اما دولت به خصوص سازمان امورمالیاتی معتقد است هزینه و یا حقوقی که قراراست برای شناسایی خانه‌های خالی درکشورتعیین و کارکنان پرداخت شود بسیار بالاتر از درآمد مالیاتی آن خواهد بود. آنها اعتقاد دارند هزینه دریافت مالیات از خود مالیات بیشتر خواهد بود بنابراین اجرای این قانون توجیه اقتصادی ندارد. اما بحث این است که توازنی بین عرضه، تقاضا،تولید و مصرف باشد و در این مسیر درهیچ کدام دچارافزایش نشویم البته رویکرد دولت در اخذ مالیات از خانه های خالی باید به گونه ای باشد تا انگیزه تولید کنندگان را نیز کور نکند چرا که اکنون با توجه به نیاز به تولید مسکن باید در مسیری حرکت کنیم که تولیدکننده و سرمایه‌گذار و عرضه‌کننده را تشویق کنیم. به هرحال دراقتصاد پیشگیری بهتراز درمان است. یعنی این که شیوه کار به گونه ای باشد تا  فرصت سوداگری و سوءاستفاده و سودجویی را از سودجویان بگیریم. مانند اینکه اگر نحوه عملکرد و فعالیت بانک‌ها کنترل شوند فساد بانکی رخ نمی دهد.

آیا گران‌فروشان مسکن را می توان شناسایی کرد تا از آنها مالیات گرفت؟

البته با توجه به وجود کد رهگیری و سیستم کارآمد آن شناسایی گران فروشان مسکن اکنون به راحتی قابل رصد است. همانطور که بناست با دریافت مالیات بیشتر از گران‌فروشان ملک، بازار مسکن به سطح مطلوب و واقعی خود نزدیک‌تر شود چرا که مدت زیادی است که افکارعمومی درانتظار شنیدن خبر رونق بازار مسکن است، بسیاری از افرادی که با خرید خانه به عنوان یک کالای سرمایه‌ای وارد عرصه سرمایه‌گذاری شده اند قطعا با تصویب این قانون به عرضه سرمایه خود اقدام خواهند کرد تا تعدل بین عرضه و تقاضا برقرار شود. همین موضوع که مطرح شده بسیاری از متخلفان را برای ادامه کار خود دچار تردید کرده است. به ویژه اینکه بناست با دریافت مالیات بیشتر از گران‌فروشان ملک، بازار مسکن به سطح مطلوب و واقعی خود نزدیک‌تر شود. به هر حال در صورتیکه این کار به درستی در آینده اجرا شود کمک قابل توجهی به کنترل قیمت مسکن می شود. همانطور که گفته شد اجرای این طرح موجب می شود مسکن از کالای سرمایه‌‌ای در دراز مدت خارج شود و فقط مصرف کننده واقعی در بازار مسکن نقش آفرینی کند؛ ضمن اینکه بازار اجاره بها نیز به سرعت کنترل خواهد شد البته اجرای درست و موثر این طرح نیاز به آیین نامه هایی با ضمانت اجرایی دارد. درقالب این طرح مقرر شده دولت به ازای خرید و فروش مجدد ملک به قیمت بالاتر از مالک (فروشنده) مالیات اخذ کند. از طرفی مالیات بر گران شدن مسکن می تواند رونق معاملات را بیشتر کند و به عنوان ابزاری برای افزایش عرضه مسکن به بازار اجاره به شمار رود و به تثبیت قیمت‌ها کمک کند.

بخش اقتصاد تبیان

مطالب مرتبط:

مسکن مهر در کُما

درباره مسکن مهر

در حاشیه بازار مسکن چه خبر است؟