روزنامه ها و صفحات اینستاگرامی

با شکل گیری صنعت چاپ شیوه های ارتباطی وارد مرحله ای جدید شد و برای برقراری ارتباط با دیگران دیگر نیاز به حضور فیزیکی در یکجا نبود. به مرور با رونق پیدا کردن چاپ و تکثیر مطالب نوشتاری، ارتباطات مکتوب به عنوان یکی از اصلی ترین ابزارهای ارتباطی درآمد که در هر نقطه ای قابل دسترس بود.

با ظهور چاپ انتشار اولین روزنامه ها در اروپا اتفاق افتاد و با گذشت زمان و پرداختن روزنامه ها به موضوعات مختلف کم کم روزنامه در بین مردم جایگاه ویژه ای پیدا کرد.

اولین روزنامه چاپی که به زبان فارسی در ایران منتشر شد برمی گردد به سال 1253 یعنی زمانی که محمدشاه قاجار سال چهارم سلطنتش را پشت سر می گذاشت. این روزنامه با نام کاغذ اخبار در تهران توسط میرزا محمد صالح شیرازی با استفاده از چاپ سنگی منتشر شد. از آن زمان به بعد روزنامه ها در هر دوره ای با توجه به شرایط و امکاناتی که وجود داشت کار خود را ادامه دادند و کم کم روزنامه ها به عنوان رسانه های نوشتاریِ پرطرفدار، همه گیر شدند.

بازار روزنامه‌ها در آستانه انقلاب مشروطه رونق گرفت و وجود عقاید و گرایش های سیاسی مختلف منجر به چاپ روزنامه هایی شد که هرکدام زبان گویای یک جریان سیاسی بود.

در همه دوره ها غالب مطالبی که روزنامه ها به آن می پرداختند مربوط به اوضاع سیاسی و اجتماعی جامعه بود که طرفداران زیادی را در میان مردم داشت. تنوعی که از لحاظ فکری در روزنامه ها دیده می شد دلیلی بر استفاده مردم از روزنامه به عنوان یک مرجع اطلاع رسانی شد.

زمانی روزنامه ها رسانه هایی مهم و تأثیرگذار محسوب می شدند که مردم برای دریافت اخبار و در جریان بودن اتفاقاتی که اطرافشان میگذشت نقش پررنگی برایش قائل بودند. روزنامه های اولیه سیاه و سفید بود و اگر به کمی قبل تر برویم حجمی به اندازه یک صفحه داشت اما به مرور با گسترش صنعت چاپ شکل جدیدی به خود گرفت. به مرور تغییرات زیادی از نظر ابعاد و گرافیک و حتی از لحاظ محتوایی در روزنا مه ها اتفاق افتاد و تنوع محتوایی و جذابیت های بصری شکلی نو از روزنامه را به نمایش گذاشت.

اما مدتی بعد خبرگزاری ها راه اندازی شد و روزنامه دیگر تنها مرجع خبر رسانی نبود. با رشد شتابان خبرگزاری ها، سایت های خبری و اطلاع رسانی کار به جایی رسید که در سالهای اخیر خیلی از روزنامه ها اخبار خود را به نقل از سایت ها منتشر می کنند و دیگر مثل قبل در پی اخبار و اطلاعات تولیدی نیستند.

دیگر خبری از آن حجم در خواست برای خرید روزنامه از کیوسک روزنامه فروشی نیست؛ با رشد چشمگیری که در استفاده از اینترنت و به دنبال آن سایت های خبری وجود داشت روزنامه داران برای اینکه خیلی از فضای ارتباطی جدید دور نباشند اقدام به راه اندازی صفحه های اینترنی منسوب به روزنامه های خود کردند و به مرور بر تعداد این صفحات اضافه شد و حالا تقریبا تمام روزنامه ها صفحه ای در فضای مجازی دارند. در کنار خبرگزاری ها و سایت ها، راه اندازی این صفحات اینترنتی هم خود دلیلی شد برای کمرنگ شدن خرید روزنامه از طرف مخاطبان. چرا که تعدادی زیادی از مخاطبان ترجیح میدانند به جای خرید روزنامه همان مطالب را از اینترنت دنبال کنند و با این کار خیلی راحت چندین روزنامه را در آن واحد در اختیار داشتند.

شبکه های اجتماعی در خدمت سایر رسانه ها

حالا با شکل گیری شبکه های اجتماعی بازهم شاهد شیوه ای جدید در اطلاع رسانی هستیم که شاید باز هم نحوه اطلاع رسانی را با تحول روبه رو کنند. تغییراتی که روزنامه ها را وادار می کند برای اینکه بتوانند جایگاه خود را حفظ کنند، قدم در عرصه ای جدید بگذارند. این روزها که فعالیت همه رسانه ها به نوعی با شبکه های اجتماعی گره خورده است مطبوعات هم با این شبکه ها مواجه هستند، اپلیکیشن هایی که با قابلیت هایی خود خیلی راحت در هر نقطه ای مخاطب را با خود همراه می کنند. مطبوعات با راه اندازی صفحاتی با عنوان و لوگوی روزنامه خود در صفحات اجتماعی به راحتی انبوهی از مخاطب را با خود همراه می کنند که در عالم واقع همراهی این اندازه از مخاطب خیلی راحت به دست نمی آید. اینستاگرام یکی از اپلیکیشنی هایی است که چند وقتی است مورد توجه روزنامه ها و مجلات مختلف قرار گرفته است.

حالا اینستاگرام به عنوان یک شبکه اجتماعی محبوب که روزانه به تعداد کاربرانش اضافه می شود به رسانه ای تبدیل شده است که خودش را در خدمت سایر رسانه ها قرار می دهد و با کمک گرفتن از قابلیتی که برای به اشتراک گذاشتن عکس دارد با تصاویری جذاب به استقبال کاربرانش می رود. در این صفحات بخاطر دسترسی آسانی که برای کاربران وجود دارد اخبار در ابتدای وقوع خیلی زودتر از سایر رسانه ها در دسترس قرار می گیرد.

مدتی است تعدادی از روزنامه ها هم مانند: « وطن امروز، کیهان، هفت صبح، بانی فیلم، همشهری و...» اقدام به راه اندازی صفحاتی در اپلیکیشن اینستاگرام کرده اند که می تواند به جذب مخاطب کمک می کند. اغلب این صفحات شب قبل از انتشار، عکسی از صفحه اول خود را به اشتراک می گذارند و خیلی راحت چند ساعتی قبل از انتشار روزنامه شان، مخاطبین خود را در جریان محتوایی که در جدیدترین شماره روزنامه به آن پرداخته اند می گذارند. در این بین بعضی از روزنامه ها مثل هفت صبح کمی هوشیارانه تر وارد کار شده اند و علاوه بر انتشار صفحات اول، برخی از مطالب منتخب خود و در مواردی هم مطالب برگزیده شبکه های اجتماعی را به اشتراک می گذارند.

روزنامه با همین ظاهر تعریف شده ی کاغذی و قدیمی اش هنوز هم برای خیلی ها محبوبیت های خودش را دارد. حس خواندن روزنامه هنوز هم دوست داشتنی است؛ اما با تغییراتی که از زمان پیدایش روزنامه های اولیه تا به امروز در شیوه های ارتباطی اتفاق افتاده بعید نیست که در آینده ای نه چندان دور بازهم شاهد شیوه هایی جدید در ارائه مطالب روزنامه ها باشیم و کم کم این شبکه های موبایلی به بستری برای جذب مخاطب تبدیل شوند و چه بسا مخاطبی بیشتر از خود روزنامه ها پیدا کنند.

زهرا فرآورده

بخش ارتباطات تبیان

مطالب مرتبط:

اولین خبرگزاری متحول!

تاریخ روزنامه ها در جهان