زنان کارگردان از کجا شروع کردند
رخشان بنی اعتماد
رخشان بنی اعتماد كه در دانشگاه سینما خوانده، بعد از هشت سال فعالیت در تلویزیون ، سال 60 كارش در سینما را با منشی صحنه «آفتاب نشین ها» شروع كرد. این در حالی بود كه پیش از آن تجربه ساخت چند مستند كوتاه را در كارنامه اش می دید.
سال 66 نخستین فیلم بلندش را كارگردانی كرد و بعد از ساخت «خارج از محدوده»،»زرد قناری» و «پول خارجی» سال 70 به «نرگس» رسید. بنی اعتماد با این فیلم و پس از آن«روسری آبی» به مخاطبان عادی هم معرفی شد و استعداش در فیلمسازی بیش از پیش به چشم آمد. این كارگردان گزیده كار در لابلای فیلم های بلند سینمایی گریزی هم به مستندهای اجتماعی می زند. «قصه ها» تازه ترین فیلم او است كه چندی پیش شیر طلایی بهترین فیلمنامه را از جشنواره ونیز دریافت كرد.
تهمینه میلانی
تهمینه میلانی معماری خوانده اما به خاطر زمینه علاقمندی اش به سینما به این حرفه كشیده شد. او كارش در سینما را با فیلم توقیفی «خط قرمز» مسعود كیمیایی به عنوان منشی صحنه شروع كرد . همزمان هم طراحی صحنه و دستیاری كارگردانی را به تجربیاتش افزود تا با یك پشتوانه مناسب كارش را شروع كند.
میلانی سال 68 با كارگردانی«بچه های طلاق» نامش را سر زبان ها انداخت و با «افسانه آه» توانایی خود را اثبات كرد. با فاصله ای یك ساله «كاكادو» را ساخت و بعد از آن میان دو فیلم دیگرش یعنی «دو زن» و« نیمه پنهان»فاصله افتاد. او در دهه هشتاد هفت فیلم ساخت فیلمسازی فعال لقب گرفت. جنس سینمای او عموما مرد ستیز و زن محور است.میلانی این روزها «آتش بس 2» را بر اكران دارد و همزمان به فكر ادامه ساخت فصل های بعدی آن است.
منیژه حكمت
منیژه حكمت با طراحی لباس فیلم «گرند سینما» كارش را شروع كرد. فعالیتش را با منشی صحنه سه فیلم ادامه داد و بعد از آن فعالیتش را در سمت برنامه ریز و دستیار كارگردان پی گرفت.
حكمت از جمله كارگردان هایی است كه سر حوصله پشت دوربین آمد. سال 79 «زندان زنان» را ساخت كه تبدیل به یكی از پر سر و صداترین فیلم های ایران شد. او با فاصله ای شش ساله «سه زن» را كارگردانی كرد و بعد از آن سراغ مستند «لالایی» رفت. حكمت علاقمندی اش در سینما را در كارگردانی نمی بیند؛او تمركزش را بر تهیه كنندگی قرار داده كه «ورود آقایان ممنوع» ،«صداها» « پوپك و مش ماشءالله» از جمله فیلم هایی است كه نام او به عنوان تهیه كننده در تیتراژشان دیده می شود.«شهر موش ها 2 » و «شكاف» تازه ترین فیلم هایی است كه او همراه علی سرتیپی تهیه كرده؛ اولی بر اكران است و دومی در دست تولید.
بنی اعتماد سال 70 به «نرگس» رسید. او با این فیلم و پس از آن«روسری آبی» به مخاطبان عادی هم معرفی شد و استعدادش در فیلمسازی بیش از پیش به چشم آمد. این كارگردان گزیده كار در لابلای فیلم های بلند سینمایی گریزی هم به مستندهای اجتماعی می زند.
آزیتا موگویی
اولین بار به عنوان منشی صحنه فیلم سینمایی «مرگ پلنگ» فریبرز صالحی فعالیت كرد.
او از سال 68 تا 74 به عنوان منشی صحنه در پروژه‌های مختلفی مثل «مریم و میتیل»، «چشمهایم برای تو»، «هبوط»، «چهره» و ... فعالیت داشت. از اواسط دهه هفتاد تا اواسط دهه هشتاد، در فیلم‌هایی مثل «عشق +2»، «هزاران زن مثل من»، «شكلات»، «رازها»، «عاشق»، «زن دوم» و... در سمت دستیار كارگردان و برنامه‌ریز حضور داشت. اواخر دهه هشتاد تا اوایل دهه نود، فعالیت‌اش را در عرصه مجری طرح و مدیر تولید ادامه داد .او سال گذشته اولین فیلم سینمایی‌اش را با نام «تراژدی» كارگردانی كرد؛ فیلمی با بازی مهدی هاشمی، بهرام رادان، رویا نونهالی، پانته‌آ بهرام و ... كه هنوز نوبت به اكران آن نرسیده است.
شالیزه عارف پور
شالیزه عارف پورفعالیتش در سینما را با یك نقش كوتاه در «روز باشكوه» آغاز كرد. بعد از آن همكاری اش با كیانوش عیاری را در قامت منشی صحنه «دو نیمه سیب» ادامه داد.
عارف پور در ادامه به عنوان منشی صحنه در كنار كارگردان هایی مطرح مثل داریوش مهرجویی ، مهدی فخیم زاده ،ابراهیم حاتمی كیا و رخشان بنی اعتماد فعالیت كرد. بعد از آن دستیار محمد رضا هنرمند در «مرد عوضی» شد. این تجربه دو بار دیگر تكرار شد تا این كه عارف پور كسوت كارگردانی بر تن كرد. او «حیران» را به تهیه كنندگی رخشان بنی اعتماد ساخت و سال 87 برای نخستین بار در جشنواره فیلم فجر به نمایش در آمد. فیلم به تاسی از نگاه بنی اعتماد مضمونی اجتماعی دارد.
عارف پور قصد دارد به زودی پشت دوربین یك فیلم معمایی قرار بگیرد.
تینا پاكروان
در سن 18 سالگی به عنوان منشی صحنه در فیلم «یاس‌های وحشی» به كارگردانی محسن محسنی نسب كارش را شروع كرد البته پیش از این با مجله‌های سینمایی از جمله «گزارش فیلم»، «ابرار سینمایی» و ... فعالیت داشت.
او در اوایل ورودش به سینما در فیلم «سگ كشی» بیضایی، دستیار كارگردان شد. بعد از آن به تلویزیون آمد و در چند سریال به عنوان برنامه‌ریز و جانشین تولید فعالیت كرد. او در ادامه چند فیلم مستند و كوتاه ساخت. فعالیت در سمت مدیر تولید فیلم های «سنتوری» داریوش مهرجویی و «وقتی همه خوابیم» بیضایی و ... از دیگر فعالیت‌های او بود. پاكروان همچنین در سریال «سالهای مشروطه» محمدرضا ورزی به عنوان بازیگر، مدیر تولید، طراح دكور و مشاور فیلمنامه حضور داشت و علاوه بر اینها در این 12 سال، در پروژه‌های مختلفی فعالیت داشت.
او در «متروپل» مسعود كیمیایی به عنوان بازیگر، مدیر تولید و مجری طرح فعالیت داشت و این روزها اولین فیلم سینمایی‌اش (خانوم) را در اكران سینماها دارد. در «خواب زده ها» هم که اخیرا روی پرده رفته ، مدیر تولید است.
مانلی شجاعی فرد
«بیست» آغاز رسمی فعالیت مانلی شجاعی فرد در سینما است. او در این فیلم دستیار فیلمبردار بود. پیش از این هم در فیلم دیگر عبدالرضا كاهانی یعنی «آن جا» در گروه فیلمبرداری فعالیت داشت.
شجاعی فرد سال 82 در فیلم «ساكنین سرزمین سكوت» كنار سامان سالور قرار گرفت و تجربه دستیاری كارگردان را هم به داشته هایش افزود. او بالاخره سال 90 روی صندلی كارگردانی نشست و «میگرن» را ساخت. او از جشنواره فجر موفق به دریافت دیپلم افتخار بهترین كارگردان اول شد ولی منتقدان نظری واحد درباره ساخته اش نداشتند. شجاعی فرد هم به سیاق خیلی از فیلمسازان زن، دغدغه زنانه را سوژه فیلمش كرد و با با بهره گیری از چند بازیگر مطرح این گونه استعدادش را نشان داد.شجاعی فرد بعد از «میگرن» فعالیت سینمایی نداشته است.
مونا زندی حقیقی
مونا زندی حقیقی سال 73 كارش در سینما را با منشی صحنه فیلم «اشك و لبخند» شروع كرد. همزمان هم تجربه عكاسی داشت و جمع این علاقمندی ها باعث شد آرام آرام كارش در سینما را پیش بگیرد.
حقیقی كارش در سینما را با منشی صحنه چند فیلم ادامه داد و سال 77 دستیار كیانوش عیاری در «بودن یا نبودن» شد. بعد از تجربه ساخت چند فیلم كوتاه ، سال 84 پشت دوربین «عصر جمعه» قرار گرفت ؛ فیلمی گزنده كه چند سال در محاق بود و بعد از اكران تحسین برخی منتقدان را به همراه داشت.حقیقی كارگردان مستعدی است اما بعد از «عصر جمعه» به تلویزیون آمد و دو فیلم تلویزیونی ساخت. مستند «شور زندگی» دیگر تجربه تازه او در تلویزیون است.
فرآوری: منیژه خسروی
بخش سینما و تلویزیون تبیان
منابع: هفت صبح / سوره سینما
مطالب مرتبط:
انتقاد تند یک منتقد به سینمای میلانی
