بررسی  سلامت و کیفیت آب _ جلسه دوم

بشر: بشر یا لیوان آزمایشگاهی وسیله استوانه ای شكل است كه در اندازه های مختلف از شیشه و یا پلاستیك ساخته می شود.

انواع بشر

كاربرد: بشـر ممكن است ساده یا مدرج باشـد. از بشر مدرج اغلب برای برداشتن حجم معینی از مایع ها استفاده می شود. از بشر مدرج یا ساده، برای برداشتن مایع ها، گرم كردن محلول ها (از جنس شیشه ای) تهیه‌ محلول، حل كردن مواد، انتقال محلول، رسوب گیری، تهیه مواد و غیره استفاده می شود.

طرز كار: پیش از هر كاری باید بشر را شست. برای شستن بشر باید با لوله شوی جداره داخلی و خارجی بشـر را سایید تا مواد چسبنده به آن جدا شود، سپس آن را با آب معمولی شست. بسته به نوع كار می توان بشر را مانند بورت یا پیپت شست و شو داد (یعنی شستن، آب كشیدن با آب معمولی، كُر دادن با آب مقطر، كر دادن با محلول موردنظر كه باید در بشر ریخته شود)

بیرون بشـر را پس از شست و شـو باید با دسـتمال تمیز خشك كرد، برای خشك كردن داخل آن می توان از این روش استفاده كرد:

- بشر را روی سه پایه و توری نسوز گذاشته و شعله چراغ گاز را دور تا دور گرداند تا كاملاً داخل آن خشك شود. (شعله را نباید داخل بشر برد زیرا این عمل سبب شكستگی آن می شود) بشر را تا مدتی به همان حال باید گذاشت تا سرد شود.

استوانه مدرج: استوانه مدرج لوله شیشه ای استوانه ای شكل است، مشابه لوله آزمایش كه در پایه ای از جنس پلاستیك جای می گیرد و یا عموماً دارای پایه پهن شیشه ای است كه می تواند آن را روی میز به طور قائم نگهدارد. لبه آن مانند بشر، برگشتگی شیار مانندی برای خالی كردن محلول دارد. تفاوت درجه بندی آن با بورت و پیپت در این است كه درجه های كوچك تر آن در پایین قرار دارد.

انواع استوانه مدرج

كاربرد: ابزاری است كه در اندازه گیری حجم مایع ها به كار می رود.

طرز استفاده: استوانه مدرج را باید در جای كاملاً صاف و مسطح قرار داد و هنگام ریختن یا برداشتن محلول، پایه آن را با دو انگشت محكم نگهداشت تا از افتادن و شكستن آن جلوگیری شود. چند نكته: چون استوانه مدرج، برخلاف لوله آزمایش جای خاصی ندارد. از این رو باید پس از انجام كار، آن را دور از دسترس، در جای امنی قرار داد. اگر لبه استوانه مدرج پریده باشد، نباید آن را دور انداخت زیرا با استفاده از لوله های پلاستیكی شفاف و مناسب می توان از آنها دوباره استفاده كرد. برای این منظور می توان قسمت شكسته آن را با سوهان صاف كرد و حلقه ای از لوله پلاستیكی مناسب به لبه آن وصل و با باریك كردن یك گوشه لوله پلاستیكی از آن استفاده كرد. از استوانه مدرجی كه ارتفاع آنها در اثر شكسته شدن، خیلی كوتاه شده باشد، برای اندازه گیری چگالی مایع ها (آب،نفت، جیوه…) می توان استفاده كرد.

2-2 انجام آزمایش
حال که با بشر و استوانه مدرج آشنا شدید و کاربرد آنها را می دانید. 8 بشر را آماده کرده و در هر بشر محلول های زیر را بسازید. برای اندازه گیری حجم مایعاتی که در هر بشر استفاده می کنید، از استوانه مدرج استفاده نمایید. سپس با برچسب، نام هر محلول را روی بشر بچسبانید.

بشر 1 ( آسپرین) : قرص آسپرین را در 50 میلی لیتر آب حل کنید.

بشر 2 ( سرکه): 5 میلی لیتر سرکه را در 50 میلی لیتر آب حل کنید.

بشر 3 ( پودر رختشویی): نصف قاشق پودر رختشویی را در 50 میلی لیتر آب حل کنید.

بشر 4 ( مایع سفید کننده): 5 میلی لیتر مایع سفید کننده را در 50 میلی لیتر آب حل کنید.

بشر 5 ( جوش شیرین): نصف قاشق جوش شیرین را در 50 میلی لیتر آب حل کنید.

بشر 6 ( نوشابه): 5 میلی لیتر نوشابه را در 50 میلی لیتر آب حل کنید.

بشر شماره 7 ( آب لیمو): 3 میلی لیتر آب لیمو را در 50 میلی لیتر حل کنید.

بشر شماره 8 ( آب خالص): 50 میلی لیتر آب خالص را در بشر بریزید.

بشرها را کنار هم بچینید. حال، در هربشر چند قطره از آب کلم قرمز اضافه کنید. با تغییر رنگ های مشاهده شده، محلول ها را شناسایی کنید و با توجه به این نکته که "آب کلم قرمز محیط اسیدی را سبز می کند و محیط بازی راقرمز"، قسمت اول جدول زیر را پر کنید.

سپس دو محلول در آزمایشگاه بسازید (محلول سود و استیک اسید) و با رعایت احتیاط لازم، نوع این دو محلول را (اسیدی، بازی یا خنثی) تعیین کنید. پس از ثبت نتایج، به خود اجازه دهید تا کمی با محلول های بازی کنید. مثلاً محلول اسیدی را آهسته آهسته به محلول بازی اضافه کنید و تغییر رنگ ها را مشاهده کنید.

فعالیت: نوع محلول چند ماده که در منزل موجود است را با کمک این محلول، تعیین کنید. برای نمونه: شربت معده، خاک، شیر، صابون .... اسیدی و بازی بودن این مواد را ثبت کنید.

حال می توانید پرسش جلسه قبل را "چگونه می توان بدون مزه کردن، نوع محلول را تشخیص داد؟" پاسخ دهید.

2-3 ساخت کاغذ شناساگر
یک تکه مقوای یا ورق سفید را به شکل مستطیل های کوچک ببرید و در آب کلم قرمز بیاندازید تا آب آن را جذب کند.

پس از نیم ساعت مقواها را در آورده و پهن کنید تا خشک شوند. می توان از سشوار برای خشک کردن سریع مقواها استفاده کرد.

مقواها را به نوارهای کوچک تر ببرید. اکنون کاغذهایPH متری آماده اند.

می توان کاغذهای شناساگر را برای مدت طولانی (چند ماه) و موارد مصرف بعدی نگهداری کرد. برای آنکه عمر نگهداری آنها طولانی تر شود،کاغذها را در یک پاکت بگذارید و در آن را ببندید تا اکسید نشوند.

تکلیف1: فعالیت درس را انجام داده و جدول ثبت داده ها را برای ما ارسال نمایید.

تکلیف2: از مراحل ساخت  کاغذ شناساگر خود تصویر برداری کنید و به صورت یک گزارش تصویری برای ما ارسال نمایید.

محل بازدید/ اردو / خرید: فعالیت این جلسه در آزمایشگاه انجام می شود، سعی کنید علاوه بر بشر و استوانه مدرج با لوازم دیگر آزمایشگاه نیز آشنا شوید.

منابع مطالعه : برای آشنایی بیشتر با وسایل آزمایشگاهی، منابع معرفی شده را مطالعه نمایید.

http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=بشر

http://www.drazimirc.com/?page=6000&Ln=fa&id=lab-3

_ برای اطلاع بیشتر در زمینه اسید ها و بازها و همچنین شناساگر ها به منابع زیر مراجعه نمایید.

فایل word

http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=معرف‌ها++تشخیص+دادن+اسیدها+و+بازها

بخش پژوهش های دانش آموزی سایت تبیان

تنظیم: یگانه داودی

بررسی  سلامت و کیفیت آب _ جلسه اول
بررسی  سلامت و کیفیت آب _ جلسه دوم
بررسی  سلامت و کیفیت آب _ جلسه سوم
بررسی  سلامت و کیفیت آب _ جلسه چهارم
بررسی  سلامت و کیفیت آب _ جلسه پنجم
بررسی  سلامت و کیفیت آب _ جلسه ششم
بررسی  سلامت و کیفیت آب _ جلسه هفتم
بررسی  سلامت و کیفیت آب _ جلسه هشتم