تبیان، دستیار زندگی
سلول های بنیادی به سلول های چند پتانسیلی مغز استخوان گفته می شود که توانایی تبدیل به انواع سلول های خونی ...
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

ایده ی برگزیده زیست
نهمین دوره ی پروژه های دانش آموزی تبیان

نهمین دوره از پروژه های دانش آموزی تبیان نیز با یاری خداوند و حضور پر شور شما دوستان و علاقمندان به پایان رسید اما کار ما هنوز تمام نشده است! این دوره نیز همچون سال های گذشته دوستان بسیاری با ثبت طرح ها و ایده های خلاقانه خود در منوی "پیشنهاد موضوع" ما را در ارتقای تنوع پروژه ها یاری نموده اند. همچون گذشته بر آن شدیم تا با گردآوری این ایده های جالب، علاوه بر قدر دانی از این دوستان نوآور، زمینه ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقمند فراهم آوریم. فراموش نکنید که ما همیشه منتظر طرح های جدید شما عزیزان هستیم.

نام ایده: استفاده از سلول های بنیادی در درمان بیماری ها

نام ارایه دهندگان: کیمیا دیلمی، یاسمن صفریان

زمینه و نوع پروژه: زیست - تحقیقاتی

درجه سختی: دشوار

دانش پژوهان مدرسه راهنمایی حضرت معصومه (س) با بازدید از موسسه رویان به فکر تحقیق درباره کاربرد سلول های بنیادی در درمان بیماری ها افتادند.

سلول های بنیادی به سلول های چند پتانسیلی مغز استخوان گفته می شود که توانایی تبدیل به انواع سلول های خونی دارند. سلول های منحصر به فرد که به سایر سلول های بدن نظیر پوست، خون و سلول های عصبی تبدیل می شوند. سلول های بنیادی در گیاهان مرکز رشد گیاه هستند و به برگ، گل و میوه تبدیل می شوند. سلول های بنیادی قادر به ایجاد هر نوع سلول در بدن هستند. آن ها می توانند تحت تاثیر بعضی شرایط فیزیولوژیک یا آژمایشگاهی به سلول هایی با عملکردهای اختصاصی مانند سلول های عضلانی قلب یا سلول های تولید کننده انسولین در پانکراس و ... تبدیل شوند.

هر چند استفاده از سلول های در مرحله اولیه خود به سر می برد، اما متخصصان معتقدند در آینده ای نه چندان دور این سلول ها کاربردهای وسیعی در علم پزشکی خواهند داشت. با این اعتقاد هم اکنون در اقصی نقاط جهان تحقیقات وسیعی در خصوص استفاده از سلول های بنیادی برای تامین سلامت انسان در حال انجام است. در ذیل به چند نمونه از کاربردهای نزدیک به حصول سلول های بنیادی اشاره می شود:

ترمیم بافت های آسیب دیده قلب

 امروزه شمار زیادی از مردم دنیا از بیماری های قلبی ناشی از آسیب دیدگی بافت های آن رنج می برند که بعضا منجر به مرگ نیز می شود. ترمیم بافت های آسیب دیده، همواره یکی از دغدغه هاب پزشکان و متخصصان علوم پزشکی بوده و بهره گیری از سلول های بنیادی، امید تازه ای در این عرصه به وجود آورده است. متخصصان امیدوارند سلول های بنیادی از مغز استخوان افراد بیمار (یا جنین نوظهور) استخراج و آن ها را در محیط آزمایشگاه به سلول های قلبی تبدیل نمایند و در نهایت با تزریق این سلول های تمایزیافته به بدن انکان ترمیم بافت های آسیب دیده قلب را فراهم آورند. البته این تکنیک هنوز در مرحله آزمایشگاهی است اما موفقیت های به دست آمده در حیوانات احتمال بهره گیری از آن را در انسان قوت بخشیده است.

ایده برگزیده زیست نهمین جشنواره

ترمیم بافت های استخوانی

در افرادی که شکستگی وسیع استخوان دارند و یا کسانی که مورد عمل جراحی مغزی قرار گرفته و کاسه سر آن ها برداشته شده و همچنین اشخاصی که استخوان های آن ها به کندی جوش می خورد، از سلول های بنیادی برای جوش خوردگی سریع و جلوگیری از عفونت های بعدی استفاده می شود. در این تکنیک سلو ل های بنیادی بالغ از فرد گرفته شده و در محیط آزمایشگاه به سلول های استئوپلاست (استخوانی) تبدیل می شوند.

سپس این سلول ها در کنار بافت های آسیب دیده استقرار می یابند تا باعث جوش خوردگی سریع این بافت ها گردند. در این مورد سلول ها از خود شخص جدا می شوندو بنابراین مشکل پس زدگی و عوارض جانبی را نیز در بر ندارد. تکنیک مذکور از مرحله آزمایشگاه خارج شده و هم اکنون در کشورهای پیشرفته دنیا از جمله آمریکا و ژاپن به طور عملی و کاربردی بر روی بیماران انجام می شود.

ایده برگزیده زیست نهمین جشنواره

استفاده از سلول های بنیادی بالغ برای طب پیوند

همان گونه که قبلا اشاره شد، سلول های بنیادی بالغ کاندیدای بسیار خوبی برای طب پیوند به شمار می روند. در واقع می توان این سلول ها را از مغز استخوان یک فرد گرفته و دوباره به بخش آسیب دیده ی بدن همان فرد پیوند زد. بنابراین چون این سلول ها از خود فرد گرفته شده اند، مشکل رد پیوند به وجود نخواهد آمد.

البته این مسئله در مورد سلول های بنیادی جنینی هم مشاهده شده است. به عنوان مثال پیوند سلول های بنیادی جنینی قلب موش به موشی که دچار سکته قلبی شده موجب بهبود حیوان گردیده است. این نتایج حتی در مورد پیوند سلول های بنیادی جنینی انسان به موش یا رت (نوعی موش آزمایشگاهی) قطع نخاع شده بسیار امیدوارکننده بوده و موجب برطرف شدن بسیاری از علایم آسیب دیده در حیوان شده است ولی باید توجه داشت که یکی از محدویت های سلول های بنیادی جنینی در طب پیوند امکان رد شدن آن ها به دلیل واکنش های ناسازگاری نسجی است.

به نظر شما از سلول های بنیادی در درمان چه بیماری های دیگری می توان بهره برد؟

پیشنهاد می کنم شما نیز از موسسه رویان بازدید کنید تا برای انجام این دست پروژه ها آمادگی بیشتری پیدا کنید.

مطالب مرتبط:

ایده برگزیده شیمی نهمین جشنواره پروژه های دانش آموزی

ایده برگزیده میکروبیولوژی نهمین جشنواره پروژه های دانش آموزی

ایده برگزیده زیست نهمین جشنواره پروژه های دانش آموزی

فعالیت های دانش آموزان

مهارت های پژوهش

مهارت های فنی

ویترین وسایل مورد نیاز

پروژه های دانش آموزی

انتخاب موضوع

برترین های مسابقات نهمین جشنواره

برترین های سمینارهای علمی نهمین جشنواره

برترین های غرفه های نهمین جشنواره

تقدیر از مسابقات نهمین جشنواره

تقدیر از غرفه های نهمین جشنواره

بخش پروژه های دانش آموزی تبیان

تهیه و تنظیم: فاطمه گودرزی