میان فرزندانتان، عادلانه رفتار کنید
احادیثی گهربار درباره تربیت فرزند
پیامبر اکرم - صلیالله علیه و آله - فرمود: خداوند دوست دارد که میان فرزندانتان، عادلانه رفتار کنید، حتی در بوسیدن آنها.
* رسول خدا - صلیالله علیه و آله - فرمود: کودکان خود را دوست بدارید و با آنان مهربان باشید، وقتی به آنها وعدهای میدهید، حتماً وفا کنید؛ زیرا کودکان، شما را رازق خود میپندارند.
«وسائل الشیعه، ج 5، ص 126»
* امام صادق - علیهالسلام - فرمود: همانا خداوند متعال، نسبت به شخصی که نسبت به فرزند خود محبت بسیار دارد، رحمت و عنایت میکند.
«مکارم الاخلاق، ص 113»
* امام باقر - علیهالسلام - فرمود: هنگامی که کودک به سه سالگی رسید، به او بگویند هفت مرتبه بگوید لا اله الّا الله (تا بیاموزد)، در چهار سالگی به او بگویند که هفت مرتبه بگوید محمد رسولالله (تا یاد بگیرد)، در پنج سالگی رویش را به قبله متوجه کنند و به او بگویند که سر به سجده بگذارد، در پایان شش سالگی، رکوع و سجده صحیح را به او بیاموزند و در هفت سالگی به طفل گفته شود: دست و رویت را بشوی و پس از آن به او گفته شود: نماز بخوان.
«مکارم الاخلاق، ص 115»
* رسول اکرم - صلیالله علیه و آله - فرمود: به بزرگسالان خود احترام کنید و نسبت به کودکان خویش، ترحم و عطوفت نمایید.
«عیون اخبارالرضا، ص 163»
* پیغمبر اکرم - صلیالله علیه و آله - فرمود: کسی که به کودکان مسلمین رحمت و محبت نکند و بزرگسالان را احترام ننماید، از ما نیست.
«مجموعة ورام، ج 1، ص 34»
* پدری با دو فرزند خود شرفیاب محضر رسول اکرم - صلیالله علیه و آله - بود. یکی از فرزندان خود را بوسید و به فرزند دیگر اعتنایی نکرد. پیغمبر که این رفتار (نادرست) را مشاهده کرد، به او فرمود: چرا با فرزندانت بهطور مساوی رفتار نمیکنی؟
«مکارم الاخلاق، ص 113»
* امام صادق - علیهالسلام - فرمود: بین فرزندان خود به عدالت رفتار نمایید، همانطور که مایلید فرزندان شما بینتان به عدل و داد رفتار کنند.
«بحارالانوار، ج 101، ص 92»
* امام صادق - علیهالسلام - فرمود: فرزندان خود را بسیار ببوسید، زیرا برای شما در هر بوسیدن، درجهای است.
«بحارالانوار، ج 101، ص 92»
* رسول اکرم - صلیالله علیه و آله - نشسته بود، حسن و حسین - علیهماالسلام - وارد شدند، حضرت به احترام آنها از جای برخاست و به انتظار ایستاد، حرکت آن دو بهسوی پیامبر به طول انجامید. رسول اکرم - صلیالله علیه و آله - به طرف کودکان پیش رفت و از آنان استقبال نمود، هر دو را بر دوش خود سوار نمود و فرمود: فرزندان عزیز، مرکب شما چه خوب مرکبی است و شماها چه سواران خوبی هستید!
«بحارالانوار، ج 10، ص 80»
* موقعی که رسول اکرم (ص) از سفری مراجعت میفرمود و در رهگذر با کودکان مردم برخورد میکرد، به احترام آنها میایستاد، سپس امر میفرمود کودکان را میآوردند، از زمین برمیداشتند و به آن حضرت میدادند. رسول اکرم بعضی را در بغل میگرفت و بعضی را بر پشت و دوش خود سوار میکرد و به اصحاب خویش میفرمود: کودکان را بغل بگیرید و بر دوش خود بنشانید.
«محجة البیضاء، ج 3، ص 366»
* رسول اکرم - صلیالله علیه و آله - فرمود: به فرزندان خود احترام کنید و با آداب و روش پسندیده با آنها معاشرت نمایید.
«بحارالانوار، ج 23، ص 114»
* رسول اکرم - صلیالله علیه و آله - مردم را به نماز دعوت کرد و حضرت حسن - علیهالسلام - طفل خردسال صدیقه اطهر نیز با آن حضرت بود. پیغمبر طفل را کنار خود نشاند و به نماز ایستاد. یکی از سجدههای نماز را خیلی طول داد. (راوی حدیث میگوید:) من سر از سجده برداشتم، دیدم حضرت حسن - علیهالسلام - از جای خود برخاسته و روی کتف پیغمبر نشسته است. وقتی نماز تمام شد، مأمومین گفتند: یا رسولالله، چنین سجدهای از شما ندیده بودیم، گمان کردیم وحی به شما رسیده است. پیامبر اکرم - صلیالله علیه و آله - فرمود: وحی نرسیده بود، فرزندم حسن در حال سجده بر دوشم سوار شد، نخواستم تعجیل کنم و کودک را به زمین بگذارم، آن قدر صبر کردم تا خودش از کتفم پایین آمد.
«بحارالانوار، ج 10، ص 82»
* امام صادق - علیهالسلام - فرمود: رسول اکرم - صلیالله علیه و آله - نماز ظهر را با مردم به جماعت گذارد و دو رکعت آخر را بهسرعت و با اسقاط مستحبات برگزار کرد. پس از نماز مردم گفتند: یا رسولالله آیا در نماز پیشآمدی شد؟ حضرت پرسید مگر چه شده؟ عرض کردند دو رکعت آخر را بهسرعت ادا کردید. فرمود: مگر صدای شیون و استغاثه کودک را نشنیدید.
«الکافی، ج 6، ص 48»
* امام کاظم - علیهالسلام - فرمود: چون به اطفال وعدهای دادید وفا کنید (و تخلف ننمایید)، زیرا کودکان گمان میکنند شما رازق آنها هستید. خداوند برای هیچچیز بهقدر تجاوز به حقوق زنان و کودکان، غضب نمیکند.
«الکافی، ج 6، ص 50»
* رسول خدا - صلیالله علیه و آله - فرمود: وقتی یکی از شما به فرزند خود وعدهای داد، پس به آن وفا کند و از عهد خود تخلف ننماید.
«مستدرک الوسائل، ج 2، ص 626»
* امام علی - علیهالسلام - فرمود: شایسته نیست آدمی به جد یا به شوخی دروغ بگوید و شایسته نیست کسی به فرزند خود وعدهای بدهد و به آن وفا ننماید.
«وسائل الشیعه، ج 3، ص 232»
* رسول اکرم - صلیالله علیه و آله - فرمود: آنکس که نزد او کودکی است، باید (در پرورش وی) کودکانه رفتار نماید.
«وسائل الشیعه، ج 5، ص 126»
* امام علی - علیهالسلام - فرمود: کسی که کودکی دارد، باید (در راه تربیت او) کودکانه رفتار نماید.
«وسائل الشیعه، ج 5، ص 126»
* رسول خدا - صلیالله علیه و آله - فرمود: خداوند رحمت کند پدری را که با نیکی نمودن و مهربانی به فرزندش و با آموزش دادن و ادب کردنش، او را در نیکی به خود یاری میکند.
«مستدرک الوسائل، ج 2، ص 626»
* امام صادق - علیهالسلام - فرمود: طفل، هفت سال بازی کند، هفت سال خواندن و نوشتن بیاموزد، هفت سال حلال و حرام (احکام الهی) را یاد بگیرد.
«الکافی، ج 6، ص 46»
* امام صادق - علیهالسلام - فرمود: فرزند خود را هفت سال آزاد بگذار تا بازی کند.
«الکافی، ج 6، ص 46»
* رسول اکرم - صلیالله علیه و آله - فرمود: خدای رحمت کند کسی را که فرزندش را در نیکی به خود یاری میکند. راوی حدیث پرسید: چگونه فرزندمان را در نیکی به خود یاری نماییم؟ حضرت فرمود: آنچه را که کودک در قوه و توان داشته و انجام داده است، از او قبول کند؛ آنچه انجام آن برای کودک، سنگین و طاقتفرسا است، از او نخواهد؛ او را به گناه و طغیان وادار نکند و به او دروغ نگوید و در برابر او مرتکب اعمال جاهلانه (و احمقانه) نشود.
«الکافی، ج 6، ص 50»
* رسول اکرم - صلیالله علیه و آله - فرمود: خداوند رحمت کند پدر و مادری را که فرزندان خویش را در نیکی کردن به خود یاری نمایند.
«مستدرک الوسائل، ج 2، ص 625»
* امام باقر - علیهالسلام - فرمود: حفظ اطفال از خطرات و انحرافها، در صلاحیت و شایستگی (وظیفه) پدران آنها است.
«بحارالانوار، ج 15، ص 178»
* رسول اکرم به تعدادی از کودکان نگاه کرد، سپس فرمود: وای بر فرزندان آخرالزمان از پدرانشان. عرض شد یا رسولالله از پدران مشرک آنها؟ فرمود: نه، بلکه از پدران مسلمانشان که هیچچیز از فرایض مذهبی را به آنان نمیآموزند و اگر خود فرزندان، پارهای از مسائل دینی را فرا گیرند، آنها را باز میدارند و تنها به این قانع هستند که فرزندانشان متاع ناچیزی از دنیا به دست آورند، من از این قبیل پدران بری هستم و آنان نیز از من بیزارند.
«مستدرک الوسائل، ج 2، ص 625»
* رسول خدا - صلیالله علیه و آله - فرمود: کسی که دختر بچه خود را شادمان کند، مانند کسی است که بندهای را از فرزندان (حضرت) اسماعیل، آزاد کرده باشد و آنکس که پسر بچه خود را مسرور و دیده او را روشن کند، مانند کسی است که از خوف خدا گریسته باشد.
«مکارم الاخلاق، ص 114»
* رسول اکرم - صلیالله علیه و آله - فرمود: هرگاه پدری با نگاه (مودتآمیز) خود فرزند خویش را مسرور کند، خداوند به او اجر آزاد کردن یک بنده را میدهد.
«مستدرک الوسائل، ج 2، ص 626»* معاویة بن هب از امام صادق - علیهالسلام - پرسید، در چه سنی کودک به نماز امر شود؟ حضرت فرمود: بین شش و هفت سالگی.
«وسائل الشیعه، ج 2، ص 3»
* امام صادق - علیهالسلام - فرمود: احادیث اسلامی را به نوجوانان خود بیاموزید (و در انجام این وظیفه تربیتی تسریع نمایید)، پیش از آن که مخالفان گمراه، بر شما پیشی گیرند (و آنان را گمراه سازند).
«الکافی، ج 6، ص 47»
* رسول اکرم - صلیالله علیه و آله - فرمود: هنگامی که دختر بچهای شش ساله شد، پسر بچهای او را نبوسد و همچنین زنها از بوسیدن پسر بچهای که سنش از هفت سال تجاوز کرده است، خودداری کنند.
«مکارم الاخلاق، ص 115»* امام کاظم - علیهالسلام - فرمود: وقتی دختر بچه شش ساله شد، جایز نیست مرد نامحرم او را ببوسد و همچنین نمیتواند او را در آغوش بگیرد (بغل کند).
«وسائل الشیعه، ج 5، ص 28»
* امام علی - علیهالسلام - فرمود: در خُردسالی علم بیاموزید تا در بزرگسالی به برتری و سیادت نائل آیید.
«شرح ابن ابی الحدید، ج 20، ص 267»
* پیامبر اکرم - صلیالله علیه و آله - فرمود: خداوند دوست دارد که میان فرزندانتان عادلانه رفتار کنید، حتی در بوسیدن آنها.
«میزان الحکمه، ح 22665»