تبیان، دستیار زندگی
ابتدا مفهوم دبی را به شما توضیح می دهیم: دبی در حقیقت واحدی برای اندازه گیری شدت جریان سیالات می باشد. حال به کنار شیر...
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

سیستم اطفاء حریق - جلسه ششم

اهداف جلسه: توضیح درباره نازل ها، نصب نازل ها، لوله کشی دستگاه، نصب شیر برقی

وسایل مورد نیاز: نازل، شیر برقی، شیلنگ، بست شیلنگ، سیم، لوازم عایق کاری، اتاقک ساخته شده در جلسات قبل

6-1: نازل ها

ابتدا می خواهیم شما را با یکی از وسایل پرکاربرد در علم سیالات به نام نازل آشنا نماییم. آیا می دانید نازل چیست؟

نازل در حقیقت یک مجرای عبور سیال است که به صورت همگرا می باشد:

سیستم اطفاء حریق -جلسه ششم

آیا می دانید  نازل چه خاصیتی دارد؟ ویژگی منحصر بفرد آن چیست؟

ابتدا مفهوم دبی را به شما توضیح می دهیم: دبی در حقیقت واحدی برای اندازه گیری شدت جریان سیالات می باشد. حال به کنار شیر آب بروید. یک سطل خالی و یک کورنومتر تهیه نمایید. ابتدا شیر آب را به میزان کمی باز کنید و زمان پر شدن سطل آب را اندازه بگیرید و یادداشت نمایید. حال شیر را زیادتر باز کنید و دوباره زمان پر شدن همان سطل را اندازه گیری نمایید و یادداشت کنید.

ملاحظه می کنید که زمان پر شدن سطل در حالت دوم کمتر می شود، زیرا شدن جریان در حالت دوم بیشتر است.

اگر حجم سطل را به وسیله ظروف مدرج شده اندازه گیری نمایید و بر زمان پر شدن سطل تقسیم کنید، عدد حاصله دبی جریان نام خواهد داشت و به صورت زیر است:

سیستم اطفاء حریق -جلسه ششم
سیستم اطفاء حریق -جلسه ششم

لذا هر چه زمان پر شدن سطل کمتر باشد، دبی بیشتر می شود و لذا شدت جریان بیشتر خواهد شد. دبی را با Q نمایش می دهند.

حال به بحث نازل ها برمی گردیم.

دبی آب عبوری از یک لوله برابر است با حجم آب عبوری تقسیم بر زمان. برای به دست آوردن حجم آب عبوری، می توان سرعت جریان را در اندازه سطح مقطع جریان ضرب نمود. برای مثال در شکل زیر اگر سرعت عبور جریان 1 متر بر ثانیه باشد، و چون سطح عبور جریان 3 متر مربع است، در یک ثانیه، حجم آب مشخصی شده به اندازه 1 متر جابجا می شود، لذا دبی آب عبوری برابر خواهد بود یا :

Q=3m2*1m/s=3m3/s
سیستم اطفاء حریق -جلسه ششم

در نازل ها، همان گونه که بیان شد سطح مقطع عبور جریان همگرا می باشد و کوچک می شود، چون دبی جریان عبوری از لوله تغییر نمی کند، به ناچار سرعت عبور جریان در مقطع خروجی باید افزایش یابد.

سطج مقطع عبور * سرعت عبور آب = دبی

به ناچار با کم شدن سطح مقطع عبور جریان، سرعت آن زیاد می شود.

اساس کار نازل نیز همین است و به همین منظور به کار می رود و هدف از استفاده از آن ها، بالا بردن سرعت جریان سیال ( آب ) می باشد و در جاهایی که سرعت بالای آب مورد نیاز است، مانند فواره ها، شیلنگ های آتش نشانی، توربین ها و .... به کار می روند.

برای خاموش نمودن آتش، همان گونه که می دانید نازل هایی در سقف نصب می کنند.  آیا می دانید دلیل این کار چیست؟ چند نمونه نازل را در شکل زیر مشاهده می کنید:

سیستم اطفاء حریق -جلسه ششم
سیستم اطفاء حریق -جلسه ششم
سیستم اطفاء حریق -جلسه ششم
سیستم اطفاء حریق -جلسه ششم
سیستم اطفاء حریق -جلسه ششم

اگر این نازل ها وجود نداشتند، آب خروجی از لوله نمی توانست پخش شود و سطح اتاق را پوشش دهد. این نازل ها در حقیقت باعث می شوند که سطح مقطع عبور آب کاهش یابد، در نتیجه سرعت آب بالا رفته و به صوت پودر در آید به اطراف نازل پراکنده می شود.

سیستم اطفاء حریق -جلسه ششم

سیستم اطفاء حریق -جلسه ششم
سیستم اطفاء حریق -جلسه ششم
سیستم اطفاء حریق -جلسه ششم

عکس های فوق نیز این پدیده را نشان می دهند. به کمک نازل ها آب می تواند به صورت مناسب به تمام سطح اتاق برسد و آتش را مهار نماید.

6-2: نصب نازل ها:

در این مرحله نوبت به نصب نازل های می رسد. نازل ها را باید بر روی اتاقک ساخته شده نصب نمایید تا آب پخش شده بتواند به تمام نقاط کف اتاقک برسد. در عکس زیر روش نصب نازل ها را برای یک ساختمان 3 طبقه مشاهده می کنید. نازل ها در این عکس با نقاط سیاه رنگ مشخص شده اند.

سیستم اطفاء حریق -جلسه ششم

برای نصب نازل، ابتدا مرکز سقف اتاقک ساخته شده را به دست آورید و سپس یک سوراخ با توجه به ابعاد نازل تهیه شده در آن ایجاد نمایید. و نازل را در سوراخ ایجاد شده محکم نمایید. بهتر است برای آب بندی نازل، از واشر پلاستیکی نیز استفاده نمایید.

6-3: نصب شیر برقی و لوله کشی:

پس از نصب نازل، نوبت به نصب شیر برقی می رسد. به دلیل متحرک بودن درب اتاقک تست، شیر برقی نیز بهتر است روی سقف و در بیرون اتاقک نصب گردد.

برای نصب شیر برقی، در صورتی که محل مخصوصی برای نصب شدن داشته باشد، می توان به راحتی آن را پیچ نمود. یک نمونه شیر برقی در زیر مشاهده می کنید:

سیستم اطفاء حریق -جلسه ششم

در صورت عدم وجود محل نصب، می توان قطعه ای به شکل ساخت و شیر برقی را زیر آن مهار نموده و خود آن قطعه را روی صفحه مورد نظر پیچ نمود. مانند شکل زیر:

سیستم اطفاء حریق -جلسه ششم

6-4: لوله کشی:

قدم آخر، لوله کشی دستگاه می باشد. چون دستگاه در ابعاد کوچک ساخته شده ماکت می باشد، می توان به جای لوله، از شیلنگ آب استفاده نمود، ولی در ساختمان ها، لوله های مخصوصی برای این کار وجود دارد.

سیستم اطفاء حریق -جلسه ششم

سیستم اطفاء حریق -جلسه ششم

حال باید شیلنگ آب ورودی را به دهانه ورودی شیر برقی نصب نموده و خروجی شیر برقی را به نازل متصل نمایید.

حتماً دقت شود که شیر برقی برعکس وصل نگردد زیرا کار نخواهد نمود.

محل های اتصال شیلنگ نیز باید به وسیله بست شلنگ کاملاً محکم گردند، زیرا در صورت قطع نمودن جریان به وسیله شیر برقی، فشار آب زیادی در شیلنگ ها  به وجود خواهد آمد.

سیستم اطفاء حریق -جلسه ششم

در این مرحله کار نصب نازل و شیر برقی به اتمام رسیده، حال باید با وصل کردن برق به شیر برقی، آب توسط نازل به درون اتاقک تست پاشیده شود. با قطع برق نیز باید جریان آب نازل قطع گردد.

در نصب شیر برقی و اتصال برق به آن کاملاً دقت نمایید. اگر شیر برقی شما با برق 220 ولت کار می کند باید حتماً آن را کاملاً عایق کاری نموده و از محل عبور جریان آب دور نگاه دارید. قسمت های دستگاه را نیز برای احتیاط حتماً با پوشیدن دستکش لاستیکی انجام دهید.

تکلیف: به عنوان تکلیف از دستگاه در حال پاشیدن آب درون اتاقک عکس بگیرید.

منابع مطالعه: برای مطالعه بیشتر درباره نازل ها می توانید به کتاب های مکانیک سیالات مراجعه نمایید. این کتاب ها دارای ترجمه های مختلفی می باشند.

مطالب مرتبط:

سیستم اطفاء حریق - جلسه اول

سیستم اطفاء حریق - جلسه دوم

سیستم اطفاء حریق - جلسه سوم

سیستم اطفاء حریق - جلسه چهارم

سیستم اطفاء حریق - جلسه پنجم

سیستم اطفاء حریق - جلسه هفتم

سیستم اطفاء حریق - جلسه هشتم

بخش پروژه های دانش آموزی تبیان

تهیه: پوریا میرعشقی - تنظیم: فاطمه گودرزی