تهیه کمپوست از زباله های تر - جلسه اول
اهداف:
فرهنگ سازی در زمینه‌ی تفکیک زباله های تر و خشک
کاهش آلودگی محیط زیست با کم کردن حجم زباله های قابل دفع
تهیه کودگیاهی غنی و سرشار از مواد معدنی مورد نیاز گیاهان
وسایل مورد نیاز:
سطل زباله (همراه با محتویات!)
قلم و کاغذ
یک جفت دستکش
1-1 زباله، طلای کثیف
احتمالاً همه ی ما شنیده ایم که نفت را طلای سیاه و زباله را طلای کثیف می گویند. مسلماً این که چرا نفت خام طلای سیاه نامیده می شود بر کسی پوشیده نیست. این ماده سیاه رنگ، مهم ترین منبع تولید انرژی در دنیای کنونی است و حدود 40% از انرژی مورد نیاز جهان توسط نفت خام تأمین می شود.
ولی چرا زباله را نیز طلا نامیده اند؟
آیا زباله همان چیز بی ارزش و بلا استفاده ای نیست که دور ریخته می شود؟
کثیف است و بوی ناخوشایند می دهد؟
در این پروژه، می خواهیم به جستجوی این طلای کثیف برویم. البته کار ما مثل کیمیاگران نیست که یک چیز با ارزش مثل مس را به طلا تبدیل کنیم. مانند جویندگان طلای معادن، به دنبال فلز طلا نخواهیم بود. می خواهیم سازنده باشیم. می خواهیم از بی ارزش ترین چیزها طلا درست کنیم. این معجزه نیست. در تمام مراحل کار شاهد این تغییر و تحول طلایی خواهیم بود!
بازیافت زباله معمولاً بر سایر روش‌هایی هم چون دفن یا سوزاندن مقدم است، زیرا علاوه بر صرفه‌جویی در هزینه، انرژی و منابع طبیعی، آلودگی محیط را نیز كاهش می‌دهد. به همین دلیل در بسیاری ازکشور های صنعتی بازیافت زباله جایگزین دفن زباله شده است. از تکنیک های بازیافت می توان به موارد زیر اشاره کرد:
بازچرخ مواد به معنی استفاده مجدد از زباله مثل جمع آوری بطری‌ها و استفاده مجدد از مواد خامی است كه از آنها بدست می آید. در كشورهای پیشرفته متداول‌ترین موارد استفاده از این روش، عبارت است از: ظروف و قوطی‌های آلومینیومی، فولادی، حلبی، بطری‌های پلاستیكی، شیشه ای ، كارتون‌ها و كاغذهای مختلف مثل روزنامه. اینگونه وسایل معمولاً از یك نوع ماده ساخته می شوند و سعی می شود از مواد ساده تر در ساخت آنها استفاده شود تا امكان استفاده از آنها با این روش ساده تر شود. موادی كه در این سیستم تولید می شوند قابل رقابت با مواد دسته اول یا اصلی از لحاظ قیمت هستند چون جمع آوری و باز چرخ این مواد هزینه بالاتری دارد.
معمولاً در این روش موادی توصیه می شوند كه انرژی كمتر، آب و دیگر موارد كمتر را برای مواد توصیه کنند تا نسبت به تولید مواد دست اول به صرفه باشند. به عنوان مثال باز چرخ یك تن آلومینیوم دست دوم به صرفه جوئی و ذخیره پنج تن بوكسایت( سنگ معدن) و صرفه جویی 95 درصد از انرژی كه برای تصفیه آن مورد نیاز است منجر می شود.
زباله هایی از مواد غذایی و كاغذ، كه قابل هضم بیولوژیكی هستند را می‌توان در سیستم بازچرخ وارد نمود. این موارد مورد هضم بیولوژیك مصنوعی قرار می گیرند تا به مواد ساده تر تجزیه شده و موجودات بیماری‌زای آن نیز كشته شوند. مواد حاصل از آن پس از طی فرآیند هضم به عنوان مالچ یا كمپوست در كشاورزی و به عنوان كود آلی گیاهی مورد استفاده قرار گرفته و بدین گونه در سیستم بازچرخ وارد می شوند.
روش‌های مختلفی برای تولید كمپوست وجود دارند كه از روش‌های بسیار ساده تولید كمپوست از برگ درختان تا روش‌های كلاً اتوماتیك و پیشرفته در كارخانه های كمپوست تنوع دارند. این روش‌ها به دو دسته كلی هوازی و بی هوازی تقسیم بندی می شوند هر چند كه در اكثر موارد مخلوطی از این روش‌ها مورد استفاده قرار می گیرد.
در روش هوازی بطورمتناوب یا پیوسته هوادهی صورت می گیرد ولی در روش بی هوازی هوادهی صورت نمی گیرد، در نتیجه منجر به تولید گازهائی مثل متان می شود و این گاز به عنوان منبع انرژی مورد استفاده قرار می گیرد.
این دو روش، تكنیك‌هایی هستند كه به روش گرمادهی مواد، زباله ها را با اكسیژن محدودی به خاكستر تبدیل می کنند. این واكنش در ظروف و وسایل در بسته تحت فشار انجام می شود. مزیت این روش نسبت به سوزاندن و خاكستر كردن كه قبلاً بیان شد، این است كه انرژی بیشتری بازیافت و مورد استفاده مجدد قرار می گیرد.
در این روش، زباله جامد به موادی جامد، مایع یا گازی تبدیل می شود. این مواد گازی یا مایع تولیدی، می توانند به عنوان منبع انرژی سوزانده شوند یا به سایر محصولات تبدیل شوند. ماده جامد باقی‌مانده نیز می تواند طی مراحل بعدی تصفیه، به كربن فعال تبدیل شوند.
گازدهی هم برای تبدیل مستقیم مواد آلی به گازهای مركب از مونو اكسید كربن و هیدروژن استفاده می شوند. این گاز در مراحل بعدی برای تولید الكتریسیته و بخار آب سوزانده می شود.
بحث جدا سازی زباله های تر و خشک در بسیاری از شهرهای ایران گرم است. حتی در بعضی از نقاط سطل‌های مخصوص جمع آوری زباله های تر و خشک بطور جداگانه در معابر قرار گرفته است.
در این پروژه قصد داریم ابتدا با انواع زباله و چگونگی تفکیک آنها برای کاربردهای مختلف آشنا می شویم. سپس با چگونگی تهیه کمپوست آشنا می شویم.
چرخه تهیه کمپوست
1-2 زباله های خشک و تر
به طور کلی زباله ها را به دو بخش تر و خشک تقسیم می کنند:
با توجه به اینکه30 درصد زباله‌‌های خانگی خشك و 70 درصد زباله‌‌ها تر است. چگونه می توانیم در کاهش زباله های منزل و بازیافت آنها کمک کنیم؟
_ با استفاده از لوازمی که در اختیار دارید (قلم و کاغذ، سطل زباله، یک جفت دستکش پلاستیکی) فعالیت زیر را انجام دهید.
سطل زباله به همراه محتویات آن
ابتدا به سراغ سطل زباله می‌رویم (بهتر است از سطل زباله منزل خود استفاده نمایید). دستکش پلاستیکی را دست کرده و محتویات سطل زباله را جستجو می کنیم. نام تمام زباله های موجود در سطل را در جدولی مشابه جدول شماره 1 وارد نمایید. مشخص کنید که هر کدام جزء کدام دسته از زباله های تر یا خشک هستند و در جدول زباله تر یا زباله خشک علامت بزنید.
جدول شماره 1
نتیجه گیری:
علاوه بر پرکردن جدول به سؤالات زیر پاسخ دهید.
زباله های تر در سطل بیشتر شامل چه نوع موادی بود؟
زباله های خشک بیشتر شامل چه نوع موادی بود؟
در منزل شما چند نفر زندگی می کنند؟
محاسبه کنید هر نفر در هر روز چقدر زباله در منزل تولید می کند؟
جمعیت شهر شما چقدر است؟
با توجه به پاسخ سوال 5 و بطور تقریبی محاسبه نمایید شهر شما هر روز چه مقدار زباله تولید می کند؟
تکلیف: جداول را پُر نمایید و به همراه پاسخ سؤالات برای ما ارسال نمایید.
محل بازدید/ اردو/ خرید: در نزدیکی محل زندگی تان محل های دفن زباله را شناسایی کنید و از این اماکن با رعایت نکات بهداشتی بازدید نمایید. مشاهده خواهید کرد شیرابه های حاصل از زباله های تر باعث تخریب و آلوده شدن محیط زیست شده است.
منابع مطالعه: برای مطالعه بیشتر در مورد مواد زاید و انواع زباله ها به منابع زیر مراجعه نمایید.
بخش پژوهش های دانش آموزی سایت تبیان
تنظیم: یگانه داودی
تهیه کمپوست از زباله های تر - جلسه اول
تهیه کمپوست از زباله های تر - جلسه دوم
تهیه کمپوست از زباله های تر - جلسه سوم
تهیه کمپوست از زباله های تر - جلسه چهارم
تهیه کمپوست از زباله های تر - جلسه پنجم
تهیه کمپوست از زباله های تر - جلسه ششم
تهیه کمپوست از زباله های تر - جلسه هفتم
تهیه کمپوست از زباله های تر - جلسه هشتم
