ویتامینهای ضروری برای بدن
دانستنیهایی در مورد برخی ویتامینها
به طور کلی، بدن ما برای اینکه کارکرد طبیعی خود را دنبال کند، نیاز به دریافت مداوم برخی از ویتامین دارد. فقر هر یک از این ویتامینها در بدن، عوارض و بیماریهای خاص خود را به دنبال دارد که این بیماریها، گاه حتی منجر به مرگ آدمی نیز میشوند.
این مطلب به طور اجمالی به معرفی ویتامینها میپردازد:
محلول در آب، محلول در چربی
ویتامینها را به طور کلی میتوان به دو دسته تقسیمبندی کرد: محلول در آب و محلول در چربی. ویتامینهای محلول در آب که شامل ویتامین C و ویتامینهای گروه B میشود، در صورتی که بیش از نیاز انسان مصرف گردند، با توجه به این که در آب حل میشوند، از طریق ادرار از بدن دفع میشوند. اما ویتامینهای محلول در چربی که شامل ویتامینهای: A , D , E , K میشوند، به راحتی از بدن دفع نشده و در بافتهای چربی بدن ذخیره میشوند.
بنابر این ناگفته پیداست که مصرف افراطی ویتامینهای محلول در چربی میتواند خطرناک باشد و به عوارض جانبی ناگوار منجر گردد. اشاره به این نکته نیز ضروری است که بدن ما به دلیل اینکه مقادیر زاید ویتامینهای محلول در آب را از طریق ادرار از خود دفع میکند، پس ما ناگزیر از مصرف مداوم و روزانه این ویتامینها هستیم. این در حالی است که ویتامینهای محلول در چربی، در بدن ذخیره میشوند و بدن در موارد نیاز به آنها، از این ذخایر استفاده میکند.
ویتامین A
در بین ویتامینهای محلول در چربی، ویتامین A که اصطلاحاً «رتینول» نیز خوانده میشود، پرمصرفترین آنها محسوب میشود. مصرف مقادیر کافی این ویتامین برای سلامت دندان و استخوانها ضروری بوده و به سلامت بینایی، پوست، سلسله اعصاب و دستگاه گوارش کمک میکند.
این ویتامین، محلول در چربی بوده و مقادیر اضافی آن از طریق ادرار دفع نمیشود. از این رو با اطمینان میتوان گفت که مصرف افراطی این ویتامین منجر به ذخیره شدن آن در بافت چربی شده و به بروز عوارضی نظیر: سردرد، خشکی پوست، ناراحتی و نارسایی کبدی و مشکلات ریوی و تنفسی ختم میشود.
ترکیبی مشابه با این ویتامین نیز در بدن وجود دارد که بر خلاف خود ویتامین که محلول در چربی است، محلول در آب بوده و به «بتاکاروتن» یا «کاروتنوئید» معروف است. بسیاری از مکملهایی که گفته میشود حاوی ویتامین A هستند، در اصل حاوی این ماده میباشند. این ماده پس از مصرف شدن، در بدن تبدیل به ویتامین A میگردد. علت اینکه کمپانیهای مکملسازی به جای ویتامین A در مکملهای تولیدی خود از پیش ماده آن استفاده میکنند، این است که این پیش ماده، محلول در آب است و حتی در صورتی هم که بیش از حد مجاز مصرف گردد، از طریق ادرار دفع شده و خطری را متوجه انسان نمیکند. این در حالی است که مصرف افراطی ماده اصلی ویتامین A، از خطرات فقر و کمبود این ویتامین در بدن نیز زیانبارتر است. از منابع طبیعی مهم ویتامین A میتوان به: شیر، تخممرغ، جگر، سبزیجات تازه و تیره رنگ، پنیر و هویج تازه اشاره کرد.
ویتامین B
ویتامینهای گروه B که اصطلاحاً B کمپلکس نیز خوانده میشوند، در اصل متشکل از 7 ویتامین محلول در آب هستند. تأثیر عمده این ویتامینها در بدن را عمدتاً در فرایند آزادسازی انرژی میتوان دید.
ویتامین B1
این ویتامین که در اصطلاح علمی «تیامین» نیز خوانده میشود، در آزادسازی انرژی مواد غذایی نقش بسیار مهمی دارد. این ویتامین همچنین در کارکرد ایدهآل قلب و سیستم عصبی انسان نیز موثر است. از منابع طبیعی این ویتامین میتوان به فندق، گردو، مخمرها، سبزیجات و مرکبات اشاره کرد.
ویتامین B2
این ویتامین که در اصطلاح علمی «ریبوفلاوین» نیز خوانده میشود، به جذب و مصرف اکسیژن در سلولهای بدن کمک کرده و موجب حفظ طراوت پوست و بازسازی بافتهای مرده آن میگردد. از مهمترین منابع طبیعی این ویتامین میتوان به پنیر، گوشت قرمز، ماهی و مرغ اشاره کرد.
ویتامین B3
این ویتامین که در اصطلاح علمی «نیاسین» نیز خوانده میشود، برای متابولیسم درون سلولی و همچنین برای جذب موثر قندها بسیار مفید و ضروری است. این ویتامین همچنین در بهبود کارکرد مغز انسان نیز مفید تشخیص داده شده است. از منابع طبیعی غنی از این ویتامین میتوان به ماهی، نان تهیه شده از گندم و آرد سبوسدار اشاره کرد.
ویتامین B5
این ویتامین که در اصطلاح علمی «اسید پانتوتنیک» نیز خوانده میشود، در آزادسازی انرژی غذاها نقش مهمی دارد. به جرئت میتوان گفت که این ویتامین در تمام منابع غذایی یافت میشود.
ویتامین B6
این ویتامین که در اصطلاح علمی «پیریدوکسین» نیز خوانده میشود، در ساخت پروتئینهای اساسی و همچنین در استحصال انرژی از پروتئین نقش داشته و خواص ضد استفراغ نیز دارد. از منابع طبیعی این ویتامین میتوان به موز، سیب زمینی، گردو، بادام و فندق اشاره کرد.
ویتامین B9
این ویتامین که در اصطلاح علمی «اسیدفولیک» نیز خوانده میشود، برای تولید شدن گلبولهای قرمز خون بسیار مفید است. مصرف مقادیر کافی از این ویتامین، انسان را در برابر بیماریهای قلبی بیمه میکند. از مهمترین منابع این ویتامین میتوان به جگر، میوهها و سبزیجات تیره رنگ اشاره کرد.
ویتامین B10
این ویتامین که در اصطلاح علمی «کوبالامین» نیز خوانده میشود، برای تولید شدن DNA در درون سلولها بسیار ضروری است. این ویتامین همچنین در بهبود کارکرد سیستم عصبی نیز نقش موثری را ایفا میکند. این ویتامین در منابع گیاهی یافت نمیشود. از مهمترین منابع این ویتامین میتوان به تخم مرغ تازه و سالم، گوشت، ماهی و فرآوردههای لبنی اشاره کرد.
بیوتین
این ویتامین که در قیاس با دیگر ویتامینها، کمتر نیز با گوش شما آشناست، بدن را در برابر عوارض مخرب و مضر چربیها محافظت کرده و مصرف مقادیر کافی از آن در طول روز، سلامت پوست را تضمین میکند. از منابع طبیعی این ماده میتوان به تخم مرغ، جگر، گردو، بادام و فندق اشاره نمود.
ویتامین C
این ویتامین که در اصطلاح علمی به «اسید اسکوربیک» نیز معروف شده است، شاید شناخته شدهترین و پرمصرفترین ویتامین شناخته شده در بدن آدمی است. به دلیل اینکه این ویتامین محلول در آب بوده و در بدن نیز ذخیره نمیشود، مصرف مداوم این ویتامین در رژیم روزانه غذایی، الزامی تشخیص داده شده است. مصرف روزانه 500 میلیگرم از این ویتامین برای برخورداری از منافع آن کفایت میکند، اما برخی از ورزشکاران، روزانه تا 2000 میلیگرم از آن را نیز مصرف میکنند.
این ویتامین آنتی اکسیدانی بسیار قوی است که بدن را در برابر عفونتهای احتمالی محافظت میکند. وجود این ماده برای ساخته شدن بافتهای جدید عضلانی نیز لازم و ضروری است. از مهمترین منابع این ویتامین میتوان به میوههای ترش و سبزیجات سالم و تازه اشاره کرد.
ویتامین D
این ویتامین، نوعی ویتامین محلول در چربی است که به جذب کلسیم در بدن کمک میکند. این ویتامین به طور طبیعی و با قرار گرفتن در معرض نور آفتاب در پوست بدن آدمی تولید میشود. مقادیر زاید این ویتامین، از بدن دفع نشده و در بافت چربی ذخیره میشود؛ و به همین علت نیز، مصرف افراطی آن ممکن است منجر به بروز عوارضی نظیر: اسهال، استفراغ و درد مفاصل گردد. مقدار مجاز مصرف روزانه این ویتامین در حدود 400 واحد توصیه شده است. از مهمترین منابع این ویتامین میتوان به ماهی قزل آلا، ماهی تن، تخم مرغ و شیر اشاره کرد.
ویتامین E
این ویتامین محلول در چربی نیز آنتی اکسیدانی قوی به شمار میرود که مصرف مقادیر کافی از آن در سلامت و در بهبود کارکرد قلب و در تنظیم گردش خون بسیار موثر است. تقریباً تمام منابع غذایی انسان را میتوان غنی از این ویتامین دانست، اما بیشترین مقدار آن را میتوان در روغن زیتون و یا سایر روغنهای گیاهی یافت. مقدار مصرف مجاز این ویتامین در حدود 10 میلی گرم در روز توصیه شده است. این ویتامین علیرغم اینکه محلول در چربی است، اما مقادیر زاید آن به راحتی از بدن دفع میشود.
ویتامین K
این ویتامین نیز به گروه ویتامینهای محلول در چربی تعلق دارد. تأثیر جادویی این ویتامین را در انعقاد خون و جلوگیری از خونریزیهای شدید میتوان دید. مقدار مصرف مجاز این ویتامین برای مردان در حدود 80 میکروگرم در روز و برای زنان نیز در حدود 65 میکروگرم در روز توصیه شده است. این ویتامین با اینکه محلول در چربی است، اما مصرف افراطی آن نیز عوارض جانبی چندانی را در پی ندارد. از مهمترین منابع طبیعی این ویتامین میتوان به جگر، گوجه فرنگی، کلم و کدو اشاره کرد.
منبع: پورتال پزشکی ورزشی ایران
باشگاه کاربران تبیان - ارسالی از: shivaaaaa
برگرفته از انجمن: بهداشت و سلامت
مطالب مرتبط:
ویتامین C بخور، خوشخلق میشوی!