بازیافت کاغذ - جلسه پنجم
اهداف:
بازیافت کاغذهای باطله در مقیاس آزمایشگاهی
روشی ساده و اولیه برای بازیافت کاغذهای باطله‌ی مدرسه یا منزل
وسایل مورد نیاز:
کاغذ باطله - سطل متوسط - آب - مخلوط کن - چسب چوب - الک با سوراخ‌های بسیار ریز - لگن پلاستیکی که الک درون آن به راحتی بتواند جابجا شود - وردنه یا هرگونه شی استوانه‌ای شکل مثل قوطی خالی انواع اسپری - حوله یا دستمال پارچه ای - اتو یا سشوار - سفره یا روزنامه
5-1 بازیافت کاغذهای باطله در مقیاس آزمایشگاهی
به نظر شما در هفته چند کیلو کاغذ را به عنوان کاغذ چرکنویس مصرف می‌کنید؟
فکر می‌کنید بتوانید چندین و چند بار از این کاغذهای چرکنوس استفاده کنید؟
در جلسات گذشته، با اهمیت کاغذ و اهمیت بازیافت کاغذ آشنا شدیم. هم چنین با کیفیت هر دو صنعت تا حدودی شناخت پیدا کردیم. در این جلسه با روشی ابتدایی و با کمک وسایلی ساده، بازیافت کاغذهای باطله را می‌آموزیم. با انجام این روش، در حقیقت نمونه‌ی کوچکی از فرایند کاغذسازی یا بازیافت کاغذ را از نزدیک شاهد خواهیم بود.
نمونه ای از کاغذ بازیافت شده در آزمایشگاه
5-2 بازیافت کاغذهای باطله مدرسه
شکل 1: وسایل مورد نیاز برای بازیافت کاغذ در آزمایشگاه یا منزل
مراحل کار بازیافت کاغذ در آزمایشگاه:
• ابتدا کاغذ های باطله را در اندازه های دو سانتی متری خرد کرده سپس آن ها را حداقل به مدت چهار پنج ساعت درون سطل آبی خیس کنید. آب بهتر است گرم باشد و تمام سطح کاغذها را بپوشاند. سفره یا روزنامه ها را روی میز پهن کنید و کار را شروع کنید.
• به کمک یک مخلوط کن برقی کاغذ و آب را بهم بزنید تا الیاف کاغذ کاملاً باز شوند و مایعی کاملاً یکنواخت بدست آید (شکل 2). هر گونه مخلوط کن برقی این کار را می تواند انجام دهد. فقط دقت کنید که نباید بیشتر از یک یا دو دقیقه کاغذها خرد شوند، چراکه با خرد کردن بیش از اندازه ی کاغذ، الیاف آن بسیار ریز می شود و نمی توان از آن کاغذ با استحکام مناسب به دست آورد. اگر مخلوط کن برقی در اختیار ندارید، می توانید از مخلوط کن‌های دستی استفاده کنید( شکل 3- الف) و یا به کمک کوبیدن مخلوط آب و کاغذ با گوشکوب یا هاون، خمیر کاغذ بدست آورید (شکل 3 – ب).
شکل 2: همزدن کاغذ با مخلوط کن برقی
شکل 3 - الف: همزدن کاغذ با مخلوط کن دستی
شکل 3- ب: هاون چینی
• برای جدا کردن جوهرهای کاغذ، کمی صابون مایع به مخلوط اضافه کرده و آن را مجدد با همزن دستی یا با یک چنگال هم بزنید. جوهرهای استخراج شده از کاغذهای باطله روی کف صابون قرار می‌گیرد و به راحتی قابل جدا کردن می باشد.
شکل 4
• کمی از محتویات سطل را به یک لگن که دهانه ی بزرگتری دارد انتقال دهید. دهانه ی لگن باید به اندازه ای باشد که الک براحتی درون آن قرار گیرد. اگر می خواهید کاغذهای رنگی داشته باشید، می توانید کمی رنگ غذا نیز به آن اضافه کنید (شکل 5).
شکل 5: اضافه کردن رنگ به مخلوط آب و کاغذ
• برای استحکام و بهم چسبیدن الیاف کاغذ، کمی چسب چوب یا نشاسته اضافه کنید (شکل 6).
شکل 6: اضافه کردن چسب چوب
• الک را درون مخلوط کاغذ قرار دهید. خمیر کاغذ را با الک بیرون بکشید و صبر کنید تا آب آن خارج شود (شکل 7).
شکل 7
برای جدا کردن خمیر کاغذ از الک باید تا جایی که می توانید رطوبت آن را به کمک دستمال‌های پارچه ای یا حوله بگیرید (شکل 8). می توانید از یک حوله استفاده کنید و با کمک یک وردنه یا هر شی استوانه ای شکل آب آن را با فشار دادن به سطح کاغذ، خارج کنید (شکل 9).
شکل 8
شکل 9
• کاغذ را از سطح الک خارج کرده و روی میز قرار دهید تا خشک شود (شکل 10). برای این که کاغذ بسیار صافی داشته باشید می توانید آن را با حرارت کم اتو کنید.
شکل 10
• اگر بخواهید کاغذ تزیینی درست کنید بر روی کاغذ نیمه خشک کمی اکلیل، گلبرگ یا کمی برگ خشک اضافه کنید (شکل 11). البته برای چسبیدن بیشتر مواد تزیینی به کاغذ، بهتر است این مواد را به مخلوط اضافه کرده و سپس مخلوط را الک کنید. یعنی قبل از مرحله ی شکل 7.
شکل 11
• کیفیت کاغذهایی که در دفعات اول و دوم آزمایش به دست می آید ممکن است چندان مطلوب نباشد، ولی با تکرار مراحل کار، رفته رفته می آموزیم که هر مرحله را چگونه انجام دهیم تا کاغذی با کیفیت دلخواه بدست آید. صبر و حوصله از مقدمات اساسی این کار می باشد.
• هر کاغذهای به دست آمده از هر آزمایش را نگهداری کنید و هرگز دور نریزید. مقایسه کارهای اولیه با کارهای نهایی نشان دهنده ی پیشرفت شما در مراحل تهیه کاغذ از کاغذهای باطله می‌باشد.
• این آزمایش را در جلسات بعد نیز تکرار کنید.
تکلیف: این آزمایش را در منزل یا آزمایشگاه انجام داده و از مراحل کار خود عکس بگیرید.
محل بازدید/ اردو/ خرید: برای آشنای بیشتر در زمینه بازیافت کاغذ های باطله از کارخانه تولید مداد روزنامه ای بازدید نمایید، در این کارخانه ها از روزنامه های باطله مداد روزنامه ای(مداد سبز) تولید میشود.
مداد روزنامه‌ای
منابع مطالعه: برای اطلاع بیشتر در زمینه بازیافت کاغذ به منابع زیر مراجعه نمایید.
کتاب بازیافت کاغذ از مجموعه کتاب‌های سبز/ نویسنده: کاندن جودیت، مترجم: جواد نظیری/ انتشارات فنی ایران سایت انگلیسی زبان معرفی شده، نحوه بازیافت کاغذ را با تصویر به صورت جامع توضیح می دهد.
http://www.funsci.com/fun3_en/paper/paper.htm#8
مطالب مرتبط:
بخش پروژه های دانش آموزی تبیان
تهیه: بهاره امینی - تنظیم: فاطمه گودرزی
