تبیان، دستیار زندگی
دانش آموزان بخواهید در ظروف آزمایشگاهی خود (مثلا بشر) محلول هایی از شوینده های موجود ...
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

حباب های غول پیکر - جلسه پنجم

موضوع درس: ساخت حباب

اهداف جلسه: شامل اهداف رفتاری و آموزشی آشنایی با اجزا تشکیل دهنده حباب و انتخاب بهترین ماده اولیه

زمان عملیاتی:  80 دقیقه

وسایل لازم:

لام میکروسکوپ به تعداد لازم

دستکش آزمایشگاهی یا پزشکی

قطره چکان

 بشر

نی یا پی پت

شوینده های مختلف با مارک های تجاری متنوع

روغن

آب مقطر

آب شیر

روند کار

مقایسه توانایی شوینده های مختلف (زمان 30 دقیقه)

چند نوع شوینده مختلف با مارک های تجاری متنوع نظیر صابون، مایع ظرفشویی، مایع دستشویی و شامپو را انتخاب و تهیه نمایید. به تعداد شوینده ها لام میکروسکوپ برداشته و آن ها را به روغن آغشته نمایید. هر یک از لام های آغشته به روغن را با یک شوینده شسته، سپس آبکشی و خشک نمایید. پس از آن بر روی لام های خشک شده به کمک قطره چکان یک قطره آب چکانده و زاویه تماس قطره، سطح لام را اندازه گیری نمایید.

اگر زاویه مذکور کمتر از 90 درجه باشد به مفهوم آن است که شوینده خوب و با قابلیت بالایی در اختیار دارید. سعی کنید حین شستشو از دستکش استفاده نموده و از آب گرم نیز استفاده نکنید. بهتر است فرآیند شستن لام ها توسط یک نفر و به صورت مشابه برای تمامی لام ها انجام گیرد.

حباب های غول پیکر - جلسه پنجم
حباب های غول پیکر - جلسه پنجم
برای اندازه گیری زاویه تماس بهتر است به شکل زیر توجه کنید، اگر آب به صورت قطره یا گلوله روی سطح ایستاده بود زاویه بیش از 90 درجه می باشد و اگر به صورت مسطح روی سطح قرار گرفته باشد زاویه آن کمتر از 90 درجه فرض می شود.

پس از انجام آزمایش از دانش آموزان بخواهید نتایج کار خود را به شما گزارش کرده و در ضمن مشاهدات خود را نیز ارایه نمایند. برای حصول اطمینان از صحت نتایج بهتر است این آزمایش دوبار تکرار شود. در صورت در دسترس نبودن لام های میکروسکوپ می توانید از ظروف شیشه ای و یا چینی استفاده نمایید. شاید به کمک این آزمایش دانش آموزان بتوانند نتایج آن را در انتخاب شوینده مناسب برای منزل به کار برند.

کدام محلول کف و حباب پایدارتری تولید می کند؟ (30 دقیقه)

برای تهیه محلولی که بتواند از کف و حباب خوبی تولید کند باید چندین مرحله آزمایش را به دقت انجام داد. مواد شوینده مختلفی را که تهیه کرده اید روی میز قرار دهید. از دانش آموزان بخواهید در ظروف آزمایشگاهی خود (مثلا بشر) محلول هایی از شوینده های موجود درست کنند. فعلا محلول ها را با نسبت یک قسمت شوینده و ده قسمت آب درست کنید. هنگام حل کردن شوینده در آب آن را به آرامی هم بزنید تا کف نکند.

حالا از دانش آموزان بخواهید به کمک یک نی یا پی پت یا هر وسیله مشابه دیگری یک حباب به قطر حدودی 5 الی 7 سانتی متر درست کنند. این حباب را روی وسیله حباب ساز نگه دارید و مدت زمان دوام آن را اندازه گیری نمایید. اطلاعات به دست آمده از هر مرحله را به دقت ثبت نمایید. سعی کنید از ایجاد هر گونه عامل خارجی که سبب ترکیدن حباب می شود، جلوگیری به عمل آید.

این آزمایش بهتر است دو بار تکرار شود تا به نتایج بدست آمده بتوان اطمینان کرد. این آزمایش را یک بار با آب مقطر و بار دیگر با آب شیر انجام دهید. از دانش آموزان بخواهید نتایج خود را در جدول ارزیابی زمان پایداری حباب ها ثبت نمایند. اکنون آن ها می توانند نمودار مدت زمان پایداری حباب بر حسب نوع شوینده را ترسیم نمایند. در این مرحله حبابی که بیشترین پایداری را داشته باشد برنده است. همچنین می توان نتایج بدست آمده از محلول های ساخته شده با آب مقطر و آب معمولی را نیز با یکدیگر مقایسه نمود.

حباب های غول پیکر - جلسه پنجم

لطفا در صورت امکان از حباب های تولید شده عکس تهیه کرده و به همراه گزارش فعالیت دانش آموزان برای مشاور پروژه  ارسال کنید.

ارزیابی (20 دقیقه)

1- زاویه تماس قطره با سطح بیانگر چه چیزی می باشد؟ ارتباط آن با تمیزی چگونه توجیه می گردد؟

2- به چه دلیل مراحل آزمایش تکرار می گردد؟ و جواب صحیح را چگونه می توان انتخاب نمود؟

3- تفاوت آب شهر با آب مقطر در چیست؟ آیا در نتیجه آزمایشات تاثیری دارد؟

4- شوینده خوب کدام است؟

توضیحات تکمیلی

1- در خصوص زاویه تماس قطره و رابطه آن با تمیزی می توانید پیوست 5 را مطالعه نمایید. روغن موجود روی سطح لام یک سطح نم ناپذیر را تشکیل می دهد، چنانچه شوینده مورد نظر بتواند به خوبی روغن را از روی سطح جمع آوری و پاک کند، سطح لام نم پذیر می شود.

2- به منظور حصول اطمینان از نتایج آزمایش در مراحل مختلف، آزمایش تکرار می شود نتایج به دست آمده اگر یکسان و یا نزدیک بر هم بود می توان آزمایش را دارای دقت و صحت مناسب فرض کرد.

3- آب شهر به دلیل دارا بودن کاتیون های فلزی مختلف که ما از آنها با نام املاح معدنی یاد می کنیم، دارای سختی می باشد. این املاح قدرت سورفاکتانت ها را در تشکیل حباب کاهش می دهند. انتظار می رود انجام آزمایش با آب مقطر نتایج بهتری را به همراه داشته باشد. چنانچه نتایج این دو مرحله با یکدیگر برابر یا نزدیک بود بیانگر آن است که کیفیت آب شیر در حد مناسب و قابل قبولی بوده و سختی آن کم است.

لطفا جدول ارزیابی مدت زمان پایداری را به تعداد کافی تکثیر و در اختیار گروه های دانش آموزی قرار دهید.

ارزیابی انتظار می رود بچه ها بتوانند به سوالات بخش ارزیابی پاسخ گویند.

منابع بیشتر جستجوی منابع

برای مطالعه پیوست 5 اینجا را کلیک نمایید. هم چنین جدول ارزیابی زمان پایداری حباب ها را از اینجا می توانید دریافت کنید. هم چنین می توانید در اینترنت با کلید واژه “Bubble”‌ به جستجو بپردازید.

مطالب مرتبط:

حباب های غول پیکر - جلسه اول

حباب های غول پیکر - جلسه دوم

حباب های غول پیکر - جلسه سوم

حباب های غول پیکر - جلسه چهارم

حباب های غول پیکر - جلسه ششم

حباب های غول پیکر - جلسه هفتم

حباب های غول پیکر - جلسه هشتم

بخش پروژه های دانش آموزی تبیان

تهیه: مهدی معینی - تنظیم: فاطمه گودرزی