دچار فقر تفکریم
سخنان کامران شرفشاهی و عبدالجبار کاکایی درباره وضعیت شعر آیینی در دوران کنونی.
تحریف، غلو و کلی‌گویی آسیب‌های عرصه شعر آیینی هستند
کامران شرفشاهی، شاعر آئینی معتقد است: باید نسل جوان شاعر را که پس از پیروزی انقلاب به جرگه شاعران آئینی پیوستند، باور داشته باشیم تا بتوانند اثرگذاری لازم را داشته باشند.
سراینده «سبز و سپید و سرخ» عنوان کرد: با بررسی و مقایسه روند ادبیات آئینی به این نتیجه می‌رسیم که شاعران در طول سه دهه اخیر به زاویه دید جدید و یک سلسله ظرفیت‌هایی رسیدند که سبب شد تا مخاطب بتواند منظری بکر و تازه به زندگی و مفاهیم دینی تجربه کند.
داور جشنواره شعر دفاع مقدس در ادامه اظهار کرد: قطعاً با توجه به عظمتی که خاندان پاک وحی دارند و توقع بسیار بالایی که از شاعران برای حضور در چنین ساحتی وجود دارد، نمی‌توان به قطعیت گفت که شاعران روزگار ما به آن جایگاه مطلوب رسیدند یا خیر.
وی گفت: می‌توان گفت که این شور و ارادت و اخلاص که در شاعران روزگار ما وجود دارد در هیچ روزگاری تا این حد و اندازه نبوده است و شاعران امروز با تکیه بر یافته‌ها و احاطه بر آثار پیشینیان خود تلاش کردند تا به جایگاه رفیع‌تری در این عرصه دسترسی پیدا کنند.
شاعر «زلال بیکران» در بخش دیگری از سخنانش افزود: از سویی بحث تحریف در این حوزه مطرح است که مسئله مهمی است و جا دارد نسبت به آن هشدار داده شود. بحث برخی از زیاده‌روی‌ها و غلوها در مدح اهل بیت(ع) نیز موضوع دیگری در این حوزه است که گاهی باعث وهن شیعه می‌شود.
به عقیده وی، این اقدام گاه به دست کسانی که به دنبال ایجاد تفرقه در جهان اسلام هستند بهانه می‌دهد؛ همچنین مسئله ساده‌نگری و کلی‌گویی از دیگر آسیب‌هاست.
وی اظهار کرد: در این راستا توجه به برخی نکات که مورد توجه انسان امروز است نیز حائز اهمیت به شمار می‌رود. شاعران باید تلاش کنند که شعرشان دارای آموزه‌های دینی باشند و در ارتقای سطح فکری و فرهنگی جامعه نقش موثرتری ایفا کنند.
نظارت دقیقی بر اشعار آیینی وجود ندارد
عبدالجبار کاکایی در این باره گفت: متأسفانه اتفاق خاصی در این حوزه رخ نداده است و مشکل شعر آیینی ما این است که فقر تفکر دارد و به تنهایی نمی‌توان مشکلات این حوزه را حل کرد.
وی با بیان این مطلب افزود: در این راستا باید فرهنگسازی شود؛ یعنی باید آن گونه‌ای از شعر که خاص طبقات متوسط جامعه و تحصیل‌کرده است، وارد فضای حسینیه‌ها و مساجد شود.
این شاعر با اشاره به اینکه سطح شعرهایی که در محیط‌های مذهبی عرضه می‌شود، از نظر مفهوم پایین است، اظهار کرد: این موضوع خود یک آسیب به شمار می‌رود.
وی با انتقاد از به کارگیری اشعار آیینی کم‌مایه در مجالس مذهبی گفت: باید مفاهیم اشعاری که در محیط‌های مذهبی مورد استفاده قرار می‌گیرد که مشخصا نغمه‌ها و نوحه‌ها است، سطح بهتری داشته باشد.
به گفته این شاعر، لازمه این کار آن است که فعالیت حساب شده‌ای انجام شود؛ در این راستا نظارت علمی هم معمولاً روی آثاری که در محیط‌های مذهبی عرضه می‌شود، صورت نمی‌گیرد؛ در صورتی که اگر این نظارت علمی انجام شود و از اهل فن در این راستا استفاده شود، اوضاع بهبود پیدا می‌کند.
وی عنوان کرد: شعری که درباره اهل بیت(ع) سروده می‌شود، باید مورد نظارت قرار گیرد تا از نظر علمی دارای معنی و مفهوم درستی باشد. اغلب اوقات شعرهایی سروده و خوانده می‌شود که سخیف، پیش پا افتاده و بی‌ارزش هستند.
وی اظهار کرد: شعر و ادبیات شیعی در دوره صفویه و قاجاری مورد حمایت قرار گرفت و تربیت شد و از این منظر می‌توان از اشعار این دوره برای تقویت شعرهای آیینی امروز استفاده کرد.
کاکایی با تأکید بر اینکه سفارش در این حوزه باید از سوی جامعه باشد، عنوان کرد: بهترین سفارش در این راستا، سفارشی است که مردم دارند. زمانی که شاعر آیینی احساس کند که نیاز است شعر مذهبی از سوی نخبگان تولید شود، اثر خوب خلق می‌کند.
وی به تجربیاتش در حوزه شعر آیینی اشاره کرد و افزود: این در حالی است که اگر شاعران بخواهند با یکسری حمایت مالی شعر بگویند، دیگر اتفاق خاصی نمی‌افتد.
کاکایی با تأکید بر اینکه هم اکنون در تولید آثار مذهبی ضعیف هستیم، اظهار کرد: علت این موضوع آن است که سعی می‌کنیم به زور و از هر منظر و روزن و زاویه‌‌ای آثار مذهبی را به صورت سفارشی تولید کنیم؛ از آنجا که افراد به سفارشی کار کردن رغبتی ندارند و این رویکرد در آنها انگیزه ایجاد نمی‌کند، آثار قابل توجهی نیز تولید نمی‌شود.
وی به دهه 50 اشاره کرد که شاعران تشنه اشعار مذهبی بودند و گفت: در آن سال‌ها به دنبال آثار مذهبی شاعرانی چون طاها حجازی، موسوی گرمارودی، صفارزاده، جواد محدثی و ... بودیم و اشعاری را که پیدا می‌کردیم، از عمق جان می‌نوشیدیم چرا که به آنها احساس نیاز می‌کردیم.
این شاعر عنوان کرد: متاسفانه این احساس در میان نسل امروز فروکش کرده است و باید فکری جدی به حال آن شود.
وی با بیان این مطلب تأکید کرد: شعر آیینی به تنهایی مشکل‌گشا نیست، بلکه فضا و محیطی که شعر در آن سروده و خوانده می‌شود نیز حائز اهمیت است که شعر آیینی در آن متولد شود.
منبع: ایکنا
