حقوق کارمندان زیر خط فقر

به اعتقاد کارشناسان 24 ساعت هر شبانه روز باید به طور مساوی بین کار، خواب و استراحت (تفریح) تقسیم گردد. الگویی که اکثر شهروندان جوامع توسعه یافته از آن پیروی می کنند. اما متاسفانه به دلیل مشکلات شدید اقتصادی و تامین معیشت در ایران، اکثر وقت روزانه افراد صرف کار و اضافه کاری می گردد و برای جبران هزینه های خانواده از تفریح، استراحت و خواب خود می کاهند.

از بیش از 21 میلیون و 346 هزار نفر شاغل بیش از 8 میلیون و 500 هزارنفر تا پایان سال گذشته در طول هفته بیش از 49 ساعت کار کرده اند که به معنی انجام اضافه کاری تلقی می شود. تا پایان سال گذشته، 40.2 درصد افراد بیش از 49 ساعت در هفته کار کرده اند.

در حال حاضر، به گواه آمارهای مرکز آمار ایران درصد افرادی که اضافه کاری انجام می دهند رو به افزایش است که این موضوع نیز نشان دهنده وجود کسری مالی در خانواده ها است. در واقع با افزایش مشکلات مالی خانواده ها و افزایش تورم در سال های اخیر درآمد خانواده ها کفاف مخارج زندگی و معیشت آنان رانداده و سرپرستان خانوار مجبور به کار بیشتر و اضافه کاری بیشتر می زنند.

تناسب حقوق کارمندان با خط فقر

بنابر آخرین آمارهای موجود، تا پایان اسفند سال گذشته حدود دو میلیون  و400 هزار نفر در دستگاه‌های دولتی فعال بوده‌اند. به این تعداد باید بخش قابل‌توجهی از کارمندان بخش خصوصی را اضافه کرد. اگرچه هیچ‌گونه آماری از تعداد کارمندان این بخش در دسترس نیست، برآورد‌ها حاکی از آن است که حداقل 17 میلیون نفر در بخش خصوصی فعالیت می‌‌کنند. به‌رغم آنکه در گذشته، تعلق افراد به طبقه کارمند از ارج و قربی برخوردار بود، در سال‌های اخیر، افزایش میزان تورم و تغییر اندک درآمد کارمندان چه در بخش‌های خصوصی و چه در ادارات دولتی انتقادات بسیاری را متوجه دولت‌ها کرده است. در سال 92، حداقل حقوق کارمندان 490 هزار و حداکثر سه میلیون و 430 هزار تومان از سوی دولت در نظر گرفته شد. پرداخت این میزان حقوق درحالی است که به گفته سازمان آمار، متوسط کل هزینه خالص سالانه یک خانوار شهری در سال 92، 206 میلیون و 34 هزار ریال بوده است که نسبت به رقم مشابه در سال قبل 4/25 درصد افزایش داشت. بر اساس گزارش نهاد‌های دولتی در آن سال، پایین‌ترین نرخ خط فقر برای خانواده‌ای که پنج فرزند داشته‌باشد در تهران دو میلیون و 200 هزار تومان بود. بر اساس آمارهای فوق، می‌‌توان گفت که بخش قابل‌توجهی از کارمندان در مرز این خط زندگی می‌‌کنند.

با پذیرفتن خط فقر 850 هزار تومانی در استان تهران 70 الی 80 درصد مردم پایتخت زیر خط فقر قرار خواهند گرفت.

البته تعیین خط فقر در استانهای مختلف متفاوت است و باید براساس شرایط هر شهری خط فقر را مشخص کرد.

کارشناسان اجتماعی معتقدند که خط  فقر مطلق عدم تامین حداقل نیازهای تغذیه ای، بهداشتی، آموزشی، مسکن و حمل و نقل یک خانواده است که حداقل غذای مورد نیاز یک خانوار ایرانی دو هزار کالری در روز است و این رقم مبنای محاسبه خط فقر در نظر گرفته شده است.

عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی اظهار داشت:خط فقر در استانی مانند تهران که مشکلات اقتصادی و هزینه های زندگی مردم بیش از دیگر شهرهای کشور است ، بسیار بالاتر خواهد بود و باید وزارت رفاه به عنوان یکی از سازمانهای مرتبط نسبت به تعیین و اعلام خط فقر اقدام کند.

ادارات، مکانی برای گذران وقت

مشکلات اقتصادی و بی‌علاقگی افراد به انجام کار را شاید بتوان ازجمله آسیب‌های ناشی از محیط کار در کشور معرفی کرد. آمارهای مربوط به میزان ساعات کار مفید در کشور و مقایسه آن با بسیاری از کشورهای پیشرفته حاکی از همین امر است.

عضو کمیسیون اجتماعی مجلس با اشاره به پایین‌بودن ساعات کار مفید در ادارات می‌‌گوید:  مشکل بهره‌وری از کار تنها خاص کارمندان نیست و در بسیاری از بخش‌های کشور رخ می‌‌دهد. مشکل ما در این مورد بیشتر مربوط به امور فرهنگی و تربیتی است. ضمن اینکه نابسامانی‌های مدیریتی و سوءمدیریت گاه به بی‌انگیزگی کارمندان و به دنبال آن کاهش ساعت‌های مفید کار دامن می‌‌زند.

زمانی که تبعیض و بی‌عدالتی در سازمان حاکم باشد، انتصابات مبتنی بر شایسته‌سالاری نباشد، پست‌ها براساس سوابق به افراد داده نشود و مهم‌تر از همه سر رشته کار از روال علمی خارج شود و براساس برنامه پیش نرود، انگیزه کارمند برای فعالیت و رشد سازمان کاملاً از بین می‌‌رود و اداره تنها به مکانی برای گذراندن وقت تبدیل می‌‌شود.

همچنین، غلامعباس توسلی، جامعه‌شناس کار و شغل با اشاره به مشکلات پیش‌روی کارمندان می‌‌گوید:به طور کلی، مشکلات مربوط به حقوق و تامین معیشت از مهم‌ترین مشکلاتی است که بارها کارمندان از طریق رسانه‌های مختلف سعی کرده‌اند آن را به گوش مسئولان برسانند. زمانی که حقوق یک کارمند با تورم تناسب نداشته باشد، فرد چاره‌ای جز رو آوردن به شغل دوم و تحمل فشار زیاد ندارد.

توازن و تعادل بین کار و زندگی شخصی

کارشناسان معتقدند که باید بین کار و زندگی شخصی توازن و اعتدال ایجاد کرد. به اعتقاد این کارشناسان 24 ساعت هر شبانه روز باید به طور مساوی بین کار، خواب و استراحت (تفریح) تقسیم گردد. الگویی که اکثر شهروندان جوامع توسعه یافته از آن پیروی می کنند. اما متاسفانه به دلیل مشکلات شدید اقتصادی و تامین معیشت در ایران، اکثر وقت روزانه افراد صرف کار و اضافه کاری می گردد و برای جبران هزینه های خانواده از تفریح، استراحت و خواب خود می کاهند.

غافل از اینکه شاید زیاد کار کردن بتواند بخشی از مشکلات اقتصادی فرد را در کوتاه مدت حل کند، اما در آینده با آسیب رسیدن به سلامت روان و جسم افراد، دیگر جایی برای جبران گذشته وجود نداشته باشد و با وجود این دغدغه ها و اضافه کاری ها باز هم حقوق کارمندان کفاف زندگی را نمی کند. هرچند ممکن است بخشی از نیازهای مالی خانواده ها به دلیل لوکس شدن و گرایش شدید جامعه به زندگی های تجملی و ناچارا ایجاد نیازهای جدید مالی باشد، اما اغلب افراد اضافه کاری انجام می دهند که بتوانند نیازهای اصلی خود و خانواده خود را تامین نمایند. مشخص است که اکثر افراد تمایلی به کار بیشتر و تفریح و استراحت کمتر ندارند و کمبود درآمد خانواده ها و افزایش مخارج زندگی آن ها را بدین امر مجبور ساخته است.

از این رو تنها راهی که می تواند مانع افزایش اضافه کاری در بین شاغلین و به دنبال آن حذف بسیاری از مخاطرات اجتماعی، فرهنگی، روانی، سلامت و اقتصادی گردد، افزایش قدرت خرید و توان معیشت افراد است. تنها در سایه افزایش توان اقتصادی خانواده هاست که می توان با فرهنگ سازی مناسب، اعتدال به برنامه کاری کارکنان را بازگرداند. افزایش توان اقتصادی مردم نیز در گرو تصمیمات کارشناسی و برنامه ریزی بلندمدت در تصمیم های اقتصادی دولت است. در غیر این صورت باید شاهد روز افزون ناهنجاری های فرهنگی، از هم گسیختگی خانواده ها، آسیب های اجتماعی، بیماری های روحی و جسمانی در جامعه و به دنبال آنها تحمیل هزینه های بی شمار بر دولت و خانواده ها برای جبران این معضلات و کاهش تاثیر آن ها باشیم.