بازدید از زیباترین کلیسای جلفای اصفهان

جمعی از کاربران انجمن نصف جهان، در روز 27 مردادماه با همکاری دفتر تبیان اصفهان، بازدیدی را از کلیسای وانک، به عمل آورده‌اند. این کلیسا، یکی از کلیساهای تاریخی اصفهان به شمار می‌رود.

کلیسای وانک یا آمنا پرکیج، نام کلیسایی است در محله جلفای اصفهان. این کلیسا از کلیساهای تاریخی ارمنیان اصفهان می‌باشد و در زمان شاه عباس دوم ساخته شده است. وانک در زبان ارمنی به معنی کلیسای جامع است. ارامنه بعد از کوچ بزرگ، یعنی در سال 1605، به دستور شاه عباس دوم به اصفهان آورده شدند. آن‌ها از بدو ورود، شروع به ساختن محل زندگی کردند و در وهلهء اول، کلیساها را بنا کردند.

ویژگی‌های ساختمان کلیسای وانک

بزرگ‌ترین و زیباترین کلیسای جلفای اصفهان است و از نظر طلاکاری سقف و سطح داخل گنبد و نقاشی‌های تاریخی، از زیباترین کلیساهای جلفای اصفهان است. داخل کلیسا و تمام دیوارهای اطراف و جوانب آن، با نقاشی رنگ و روغن و آب طلا به سبک ایرانی و تصاویری از زندگی حضرت مسیح (ع) متأثر از نقاشی ایتالیایی، تزیین شده است.

برج ناقوس روبروی در اصلی کلیسا، به سبک ایرانی است و در زمان شاه سلطان حسین ساخته شده است. این کلیسا به نام‌های سن سور و آمنا پرکیچ نیز نامیده می‌شود و بزرگ‌ترین کلیسای جلفا است. این کلیسای با شکوه، در سال 1015 هجری قمری برابر 1605 میلادی در اراضی باغ زرشک احداث شد و پس از 50 سال در سال 1065 هجری قمری برابر 1655 میلادی توسعه یافت و به صورت امروز در آمد. این کلیسا دارای گنبدی عظیم و دیوارهای رفیع و طاق‌های بلند و زیباست که در حال حاضر، محل اقامت خلیفه ارامنه ایران و هندوستان می‌باشد.

ساختمان نمازخانه کلیسا:

نمازخانه اصلی کلیسا که به شکل متوازی‌الاضلاع است، شامل دو قسمت چهارگوش است که قسمت اول، شبستان بنا و قسمت دوم که زیر گنبد خانه است، محل اجرای مراسم و سرودهای مذهبی است. ازاره‌های دیوارهای نمازخانه را کاشی‌های خشتی چند رنگ فرا گرفته است. در قسمت‌های بالای ازاره، تصاویر بسیار زیبایی نقاشی شده‌اند که از کتب مقدس الهام گرفته شده و تمامی سطح فضای گنبد را تزیین کرده است.

دور تا دور گنبد، داستان خلقت آدم و حوا است که به وسیله نقاشان ارمنی ترسیم شده‌ است. بر محراب بسیار زیبای کلیسا نیز تصاویری از جمله تصویر حضرت مسیح (ع) نقاشی شده است. نمای خارجی گنبد کلیسا، بدون تزیینات کاشی‌کاری و با آجر ساده پوشانده شده است.

ساختمان کلیسا:

در گوشه حیاط کلیسا، برج ناقوس زیبا و بزرگی ساخته شده که بر چهار ستون سنگی استوار است. در گوشه دیگری از این حیاط و روبروی برج ناقوس، ستون بلندی از سنگ یادبود 1/5 میلیون نفر ارمنی ساخته شده که در سال 1915 میلادی، قتل عام شده‌اند. در صحن حیاط کلیسا، چند نفر از ارامنه مشهور از جمله چند اسقف اعظم و نمایندگان سیاسی کشورهای اروپایی که در اصفهان در گذشته‌اند، به خاک سپرده شده‌اند.

کلیسای وانک دارای تأسیسات مختلفی مانند موزه و کتابخانه است. موزه کلیسا در سال 1322 هجری قمری برابر با 1905 میلادی ساخته شد. اشیایی که در سالن‌های آن به معرض تماشای بازدید کنندگان گذاشته شده‌اند، شامل تابلوهای نقاشی، کار نقاشان اروپایی است که به کلیسا اهدا کرده‌اند. تعدادی کتب خطی نفیس نیز در این موزه نگهداری می‌شوند.

از جمله مجموعه‌های نفیس این موزه، فرامینی است که در طول تاریخ صفویه به بعد، سلاطین و حکام ایران درباره ارامنه صادر کرده‌اند. این فرامین از نظر بررسی تاریخ ارامنه، بسیار مهم و قابل ملاحظه بوده و در شمار منابع قابل اعتماد قرار دارند.

از دیگر تأسیسات کلیسا، چاپ‌خانه است. این چاپ‌خانه که به سعی و کوشش و ابتکار پیشوای ارامنه آن روزگار، به نام خاچاطور کساراتسی GZARATSSY در جلفا تأسیس شده بود، در سال 1636 میلادی به عنوان اولین چاپ‌خانه شروع به کار کرد و نخستین کتابی که به وسیله آن به چاپ رسید، زبور داوود بود که از این کتاب، فقط یک نسخه در دنیا موجود است و آن نیز در شهر آکسفورد انگلستان نگهداری می‌شود.

با توجه به پیشنهاد اعضای انجمن، تصمیم گرفتیم بازدیدی از این مکان داشته باشیم تا بیشتر با این اثر تاریخی آشنا شویم. به همین منظور، روز 27 مرداد ماه، در انجمن مورد توافق قرار گرفت و ساعت 16، دوستان محترم روبروی درب اصلی کلیسا حاضر شدند. کاربران جدید هم در این گردهمایی حضور داشتند که حضورشان باعث رونق بیشتر این برنامه و همچنین آشنایی بیش‌ترشان با انجمن‌ها و کاربران قدیمی انجمن نصف جهان گردید.

بعد از تهیه بلیط وارد کلیسا شدیم و مسئول کلیسا، تلفن همراهی را در اختیار ما گذاشت که با انتخاب هر شماره، یکی از قسمت‌های بنا را معرفی می‌کرد. سپس دوستان مشغول بازدید و عکس‌برداری شدند و حدود ساعت 17:30 این بازدید به پایان رسید و دوستان بعد از پذیرایی، از همدیگر جدا شدند.

گزارش‌های حاضران در این برنامه را که با همکاری دفتر تبیان اصفهان و انجمن نصف جهان برگزار شده است، می‌توانید در مبحث مربوطه در انجمن و یا شبکه اجتماعی تبیان دنبال کنید. برای مشاهده آلبوم تصاویر این بازدید، به اینجا مراجعه کنید.