ملاحظات فرهنگی جامعه میزبان در اردوها(2)

همان‌گونه که در قسمت ابتدایی مقاله پیشین این بحث اشاره شد از جمله مواردی که اردوهای دانش‌آموزی هنگام ورود به یک منطقه جدید باید لحاظ نمایند ابتدا شناخت فرهنگ جامعه میزبان و سپس احترام به آن فرهنگ است.

مهمترین مواردی که مربیان عزیز اردوها در این رابطه باید به دانش‌آموزان آموزش دهند عبارتند از:

احترام به مذهب و باورهای مذهبی جامعه میزبان

دین رسمی در کشور ما اسلام و مذهب رسمی در آن شیعه است. اما مردم بخش‌های بزرگی از سرزمین ما اهل سنت بوده و در اکثر شهرها و روستاها اقلیت‌هایی نیز از دیگر ادیان الهی زندگی می‌کنند. مسافران باید فارغ از اینکه خود پیرو کدام آئین و مذهب هستند به اعتقادت و باورهای مذهبی جامعه میزبان بیشترین احترام را قائل شده و کاری نکنند که آنها احساس نمایند به باورهایشان توهین می‌شود. این مورد به قدری اهمیت دارد که نادیده گرفتن آن در بسیاری موارد حتی باعث تعرض و پرخاش به مسافران شده است.

این اعتراض‌ها گاهی به عنوان عکس‌ العملی به خاطر نا امیدی و ناکامی از رفتار بازدیدکنندگان و تلقی توهین از اینگونه رفتارها به خود و باورهایشان و گاهی به خاطر تبلیغ مذهب و امر به معروف یا نهی از منکر انجام می‌شود. بسیار دیده است که گردشگران و شرکت کنندگان در یک اردوی دانش‌آموزی هنگام ورود به روستایی با تعصب دینی و مذهبی با نادیده گرفتن این موارد دردسرهای بسیاری را برای خود و گروه همراه خود از جمله مسئولین اردو به وجود آورده‌اند. عدم توجه به باورهای مذهبی جامعه میزبان از قبیل مراسمات مذهبی، پوشش بانوان و آقایان، سخنان تمسخر آمیز، بی توجهی به موارد ممنوعه و ... توسط میهمانان از جمله ناپسندترین رفتارها در حوزه سفر و اردو است.

احترام به سنت‌ها و آئین‌های جامعه میزبان

با وجود اینکه یکی از مهمترین انگیزه‌های گردش و سفر دیدن تفاوت‌های جامعه میزبان است اما متاسفانه برخی افراد فقط روش‌های فرهنگی جامعه خود را درست و منطقی می‌دانند و وقتی با روشی متفاوت از آن چیزی که با آن خو گرفته‌اند روبرو می‌شوند اولین کاری که می‌کنند به تمسخر گرفتن تفاوت ‌هاست.

کشور ما ایران با قومیت‌های مختلف لر، کرد، ترک، بلوچ، فارس و عرب و ترکمن دارای بیشترین تفاوت های فرهنگی، سنتی و آئینی است. این تفاوت ها در حقیقت مهمترین عامل جذب گردشگر از اقصی نقاط دنیا به این مرز و بوم است و دانش آموزان با آموزش درست مربی در این زمینه باید به همه اقوام ایرانی در اردو احترام بگذارد.

احترام به روش زندگی و نوع اقامت جامعه میزبان

مردم در هر نقطه از کشور ما دارای سبک زندگی و نوع اقامت متفاوتی از دیگر نقاط هستند. سبک اقامت در بیشتر مواقع از طبیعت محل زندگی، فرهنگ و گاهی نیز از اقتصاد مردم تبعیت می‌نماید. اینکه در شمال کشور خانه‌های چوبی وجود دارد و یا سقف اکثر خانه‌ها به صورت شیروانی است، در ترکمن صحرا خانه‌ها با مصالح طبیعی و به صورت مدور ساخته می‌شوند، عشایر بختیاری و قشقایی در سیاه چادر اقامت دارند، مردم بیشتر روستاها در خانه‌هایی محقر و کاهگلی زندگی می‌کنند و یا اقامت به سبک غار نشینی در روستای میمند در کرمان و یا کندوان در تبریز دیده می‌شود و در نهایت سبک زندگی آپارتمان نشینی در تهران، هیچکدام نمی‌تواند مسکن برتر را به ما نشان دهد. هرگز یک تهرانی برای اقامت در ییلاق و در کنار عشایر نمی‌تواند آپارتمان سازی نماید و یک روستایی عزیز توقع ندارد برای زندگی در مرکز تهران خانه‌ای کاهگلی برپا نماید. اینها همه و همه از جذابیت‌های توریستی کشور ماست.

احترام به نوع گویش، زبان و لباس جامعه میزبان

تنوع زبان‌ها و گویش‌ها همچنین تنوع در پوشش نیز در ایران شگفت انگیز است. تقریبا هر ایرانی جدا از زبان فارسی یک گویش مادری نیز دارد. اکثر گویش‌ها به جز عربی، ترکمنی و ترکی آذری، زیرشاخه‌هایی از زبان فارسی هستند. پوشش زیبای ایرانی در هریک از قومیت‌ها نیز جشنواره‌ای از رنگ و زیبایی را در مقابل چشمان بیننده به نمایش می‌گذارد. ضمن اینکه تنوع گویش‌ها و پوشش در ایران موجب تنوع بیشمار در عرصه آثار موسیقی، رقص محلی و ترانه‌های فولکلور شده است و این تنوع یکی از رمزآلودترین جذابیت‌های گردشگری در کشور ماست.

البته لازم به ذکر است در همه موارد فوق، نحوه رفتار و تعاملات جامعه میزبان نیز بسیار مهم بوده و در شهرها و روستاهای هدف گردشگری باید آموزش لازم به مردم داده شود تا گردشگران را میهمان خود و شهر و روستایشان بدانند و همواره به فکر آسایش میهمانان و پذیرایی بیشتر و بهتر از آنان باشند.

دین اسلام نیز همواره برای جامعه میزبان ارزش فراوانی قائل شده و مهمان‌نوازی را یكى از برترین مكارم اخلاقى برشمرده است و خوددارى از پذیرفتن مهمان را نشانه قساوت قلب انسان و كوچ‌ كردن خیر و بركت از خانه و محلی كه در آن زندگى مى‌كند دانسته است. در اکثر روایات اسلامى افزون بر تشویق و تأكید فراوان بر فرهنگ مهمان‌نوازى، رهنمودهاى بسیار ارزنده‌اى در جهت تصحیح و تقویت این فرهنگ ارائه شده است كه ما به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:

• در اختیار نهادن آنچه مهمان نیاز دارد
• پذیرایى كردن با بهترین چیزى كه دارد
• گرامى داشتن مهمان
• بدرقه كردن مهمان
• مقدّم داشتن مهمان
• خدمت به مهمان
• صرف غذا با مهمان
• خوش رویى و ابراز محبّت

مرکز یادگیری سایت تبیان - نویسندگان: نسرین علی فرد – محسن تقوی پور

تنظیم: مریم فروزان کیا