بالاشهر نشینی و سگ بازی؛ شیوه جدید تفاخر

فخر فروشی و مباهات یکی از صفات نکوهیده و زشتی است که در دین اسلام فراوان مورد نکوهش قرار گرفته است و این در حالی است که همان گونه که جهان در حال تغییر و تحول بوده اخلاقیات زشت انسان و کیفیت و چگونگی تفاخرات او نیز در حال تغییر و تحول است. در حدیثی از حضرت رسول صلی الله علیه نقل شده است که فرمودند: کسی که لباس بپوشد و با آن فخر فروشی کند، خداوند او را به پرتگاه جهنم می‌افکند و او همنشین قارون خواهد بود، چون قارون اولین کسی بود که فخر فروشی و مباهات کرد و خدا او و خانه‌اش را در دل زمین فرو بُرد و کسی که فخر فروشی کند در مقام جبروت با خدا رو در رو شده است.(مفاتیح الحیات/ عالم بزرگوار آیت الله جوادی آملی)

فخر فروشی از دیروز تا امروز

فخر فروشی در ظاهر عادتی اخلاقی است که چندان به چشم نمی آید اما اگر در بطن و متن ارتباطات انسانی بنگریم، معضلی اساسی به شمار می آید که باید بررسی و ارزیابی و تا حدودی حلاجی شود. حتما در مراودات با شخص یا اشخاصی برخورده اید که در ارتباطات کلامی و غیرکلامی به گونه ای رفتار کرده اند که گویی نسبت به شما برتری دارند و این البته از نوع برتری طلبی های روا نبوده است و همین نکته شما را آزار داده است، برتری هایی از نوع پول بابا، محل تولد (شهر یا روستا، بالای شهر، پایین شهر) و موارد بسیار دیگر.

حضرت رسول با اشاره به ساده ترین و به نظر پیش افتاده ترین چیز در زندگی و ممنوعیت تفاخر در آن، یعنی لباس، هر گونه فخر فروشی و مباهات را نیز ممنوع شمرده اند اما امروزه در جامعه نه تنها لباس بلکه محل تولد، ماشین و خانه و حتی سگ و گربه نیز در زمره تفاخرات آدمی قرار گرفته اند.

شخصی به دلیل اینکه در شهری بزرگتر متولد شده یا در منطقه مشهوری زندگی می کند نوع رفتارش متفاوت می شود. احتمالا شما به افرادی برخورده اید که مثلا چون در خارج کشور زندگی می کنند نگاه شان به افرادی که در داخل کشور زندگی می کنند، تحقیرآمیز است. این نکته حتی در میان ایرانیان خارج نشین نیز رواج دارد به عنوان مثال برخی ایرانیان مقیم آمریکا نسبت به ایرانیان مقیم اروپا نگاه خاصی دارند و آنها نسبت به ایرانیان مقیم کشورهای آسیا و همین طور نسبت به کشورهای پاکستان و ترکیه و این تسلسل همچنان ادامه دارد.

تفاخر از نوع ماشین سواری

چند سالی است كه بعضی از خیابان‌های شمال و غرب و حتی شرق تهران شب‌ها به پاتوق كارناوال اتومبیل‌های مختلف تبدیل می‌شود. البته تفریح و پر كردن وقت شاید فقط یكی از دلایل داغ شدن بازار خیابان‌گردی‌های تهران باشد. به رخ كشیدن انواع و اقسام خودروهای 2012 و 2013 و گذر موقت كه چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌كند دلیل پررنگ‌تر دیگری برای رونق این دور باطل است. بیشتر بعد از ظهرها و شب‌ها جوان‌های زیادی در حالی كه سكان انواع و اقسام اتومبیل‌های چند صد میلیونی خیره‌‌كننده را در دست گرفته‌اند، خیابان‌های بورس این كار را زیر و رو می‌كنند تا در حالی كه ژست و قیافه خلبان‌های جت را گرفته‌اند، تلنگری به اتومبیل‌های كم‌قیمت‌تر كناری بزنند.

شیوه جدید فخر فروشی!!

در حالی که برخی از هم‌وطنان ما با سگ و گربه می کوشند خود را از بقیه متفاوت نشان دهند، هم سن و سالانشان در کشورهای حاشیه خلیج فارس، با شیر و یوزپلنگ به این خواسته می رسند! به گزارش پایگاه خبری تحلیلی قم فردا، در حالی که برخی از هم‌وطنان ما با سگ و گربه می کوشند خود را از بقیه متفاوت نشان دهند، هم سن و سالانشان در کشورهای حاشیه خلیج فارس، با شیر و یوزپلنگ به این خواسته می رسند! وقتی با تلاش و کوشش سخت نمی شود خود را بالا کشید، برای برخی ها راه ساده تری هم هست: پول بابا!

بنابر این گزارش، در حالی که با ویراژ ماشین های آخرین مدل می شد دل ها را ربود، با تکراری شدن این کار، اکنون بعضی از جوانان حاشیه خلیج فارس با انتشار تصاویری از گربه‌سانان خانگی خود، می کوشند دوستان و مخاطبان خود را به اعجاب وادارند… و به احتمال زیاد از این کار نتیجه هم می گیرند و برخی از همسالان خویش را از تعجب انگشت به دهن می سازند!

ارزش الاغ بیش از فاخر میان تهی

و تمامی این تفاخرات در حالی است که در اسلام از آینده شوم و سرنوشت سیاه فرد فاخر فراوان خبر داده شده است. امیر مۆمنان علیه السّلام فرمود: هر كه كارى را براى خویش‏بالى و خودنمایى انجام دهد خداوند او را در روز رستاخیز، سیاه‏روى محشور گرداند. (ثواب الأعمال/ ترجمه حسن زاده/587)

و از امام صادق علیه السّلام روایت است كه فرمود: دو مرد در نزد امیرالمۆمنین علیه السّلام به یك دیگر فخرفروشى مى‏كردند، حضرت فرمود: آیا به جسدهاى پوسیده و و روح هایى كه در آتش دوزخ‏اند فخر مى‏كنید، اگر عقلى دارى مروّتى دارى و اگر داراى تقوا هستى كرم و بزرگوارى دارى وگرنه پس الاغ از تو بهتر است و تو از هیچ كس بهتر نیستى. (جهاد النفس وسائل الشیعة/ ترجمه افراسیابى/295 ) اگر تمام افتخارات آدمی به مادیاتی باشد که چند صباحی بیش میهمانش نیست و به زودی باید آنها را روی زمین گذاشته و خود به داخل خاک رود پس این چه نازش و تفاخری است!!!

و سخن آخر از زبان علی بن الحسین علیه السلام که فرمودند: عجب است بر متكبر فخركننده، كسى كه اولش نطفه و آخرش مردار است.

مریم پناهنده                   

بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان

منابع:

1)     جهاد النفس وسائل الشیعة/ ترجمه افراسیابى

2)     ثواب الأعمال/ ترجمه حسن زاده

3)     مفاتیح الحیات/ عالم بزرگوار آیت الله جوادی آملی

4)     پایگاه خبری تحلیلی کامروز

5)     شبکه اینترنتی آفتاب

6)     پایگاه خبری تحلیلی قم فردا

مطالب مرتبط:

"شناخت بیماری تکبر و درمان آن"

دلیل این همه فخر فروشی چیست؟!

کلاس درس آفت شناسی

صوت مرتبط :

غرور در فضای اینترنت

خطبه 111 نهج البلاغه