گفتگو با عضو انجمن اقتصاددانان
دولت چگونه رکود را دور بزند؟
دولت قصد دارد با اجرای سیاست خروج از رکود تورمی موتورخاموش اقتصاد کشور را روشن کند.
این حرکت دولت اگرچه منطقی و مطلوب به نظر می رسد اما خیلی ازکارشناسان چنین رویکردی از سوی دولت با توجه به رقم تورم 25 درصدی و شرایط کنونی اقتصادی کشور را سخت ارزیابی می کنند و معتقدند برنامه های دولت برای فعال شدن بخش های مختلف اقتصادی نیازمند کارعلمی‌تر و دقیق‌تر است. دکتر محمدباقر صدری اقتصاددان و عضو انجمن اقتصاددانان ایران معتقد است افزایش یکباره قیمت ها، تعطیلی مراکز تولید، بیکاری و عدم اطمینان و امید به آینده برای فعالان اقتصادی از پیامدهای تداوم رکود در کشور است. دکتر صدری استاد دانشگاه و عضو انجمن اقتصاددانان در گفتگو با تبیان راهکارهای رکود را ارائه می‌کند:
آیا می‌توان همزمان تورم را کاهش داد و از رکود خارج شد؟
کنترل نرخ تورم و خروج ازرکود تورمی دو حرکت مهم و البته متناقض و موازی هم هستند اما این امکان وجود دارد. در اجرای سیاست خروج از رکود تورمی باید طوری به این دو مقوله توجه شود که با رکود مبارزه جدی و درجهت کاهش نرخ تورم همتراز و هماهنگ حرکت شود. یعنی عملیاتی شدن برنامه‌های مناسب می‌تواند اقتصاد راکد کشور را فعال کند و اقدامات انجام شده در این مسیرهیچ گاه به تشدید تورم نینجامد.اگرچه دولت آقای روحانی توانست دریکسال اخیر نرخ تورم را تا حدی کاهش دهد اما داشتن نرخ 25 درصدی تورم نیز زیاد است. از طرفی بالا بودن نرخ تورم در ایران در 30 سال گذشته حاکی از آن است که با وجود اعمال سیاست های ضد تورمی از سوی دولت های مختلف جهت کنترل قیمت ها، مسئله تورم همچنان لاینحل مانده و هنوز این شاخص بهبود نیافته است.نرخ رشد پول در کشور روند باثباتی نداشته و به تورم دامن زده است. از این رو پرداختن دولت به بحث تورم در ایران امری اجتناب ناپذیر بوده و لازم است دولت با پذیرش استقلال در سیاست گذاری پولی و تعیین هدف تورمی، سیاست گذاری های خود را جهت کاهش تورم انجام دهد تا این مشکل اقتصاد کشور بر طرف و یا به حداقل ممکن برسد.
کنترل نرخ تورم و خروج ازرکود تورمی دو حرکت مهم و البته متناقض و موازی هم هستند اما این امکان وجود دارد. در اجرای سیاست خروج از رکود تورمی باید طوری به این دو مقوله توجه شود که با رکود مبارزه جدی و درجهت کاهش نرخ تورم همتراز و هماهنگ حرکت شود
بسیاری از کارشناسان از بسته خروج از رکود دولت انتقاد کرده و آن را نسخه شکست‌خورده غربی می‌دانند. آیا اجرای این بسته در ایران نیز به شکست می‌انجامد؟
بله. سیاست های صندوق بین المللی برای خروج از رکود در دهه 70 توصیه شده است بنابراین دولت نباید به دنبال نسخه‌های مشابه برود. سیاست های تعدیل در دوران سازندگی، اصلاحات و مهرورزی پاسخ نداده است بنابراین سیاست هایی باید در پیش گرفته شود که با اقتصاد ملی هماهنگ وهمخوانی داشته باشد. بهترین روند و یا سیاستی که در این بسته باید مدنظر باشد چگونگی تخصیص منابع است. باید منابع به گونه‌ای تقسیم شود که منجر به رشد نقدینگی نشود و همزمان قیمت ها نیز کنترل شود. سیاست های اجرای بسته خروج از رکود باید طوری باشد که میزان عرضه و تقاضا را متعادل کند.همچنین کنترل مهار تورم و توجه به بهبود معیشت خانوارها و ایجاد زمینه های اشتغال جوانان، نگاه به توسعه و تحقق اهداف چشم انداز در آن دیده شود.
طبق گزارش‌های رسمی نقدینگی در کشور همچنان در حال رشد است. آیا با این وضعیت می‌توان به نتایج بسته خروج از رکود دولت امیدوار بود؟
خیر. در حال حاضر نقدینگی کشور از مرز 600 هزار میلیارد تومان عبور کرده که ظرفیت اقتصاد ملی ما برای تحمل تورم با توجه به افزایش درآمدهای نفتی در سال‌های گذشته نتیجه‌ای برای توسعه اقتصاد ملی نداشته است.تحمل اقتصاد کشور را از نظر نقدینگی بین 250 تا 300 هزار میلیارد تومان است. نقدینگی در کشور ما بسیار بالا است و تا زمانی که این موضوع سر و سامان نگیرد تلاش‌های دولت برای خروج از رکود ممکن است موثر باشد اما رسیدن به تورم 10 یا 15 درصدی دور از دسترس خواهد بود و مشکلات سابق تکرار خواهد شد.
به چند راهکار برای خروج از رکود اشاره کردید. دولت چه اقدامات دیگری را می‌تواند انجام دهد؟
شرایط اقتصادی کشور بطور بالقوه آماده پذیرش پدیده رکود تورمی است. با توجه به ویژگی های ساختاری اقتصاد کشور، کسری بودجه های مداوم و شوک های ارزی حاصل از درآمد نفت و عدم انضباط مالی و اعمال سیاست انبساطی پولی پدیده تورمی دور از انتظار نیست.توجه به تولید و حمایت ویژه از این بخش مهم اقتصادی با ارایه تسهیلات لازم کنترل شده از سوی بانک ها و نیز حرکت در مسیرتوسعه بخش کشاورزی، توجه به کارآفرینان همچنین ایجاد راهکارهایی برای رونق کلی اقتصاد کشوربه گونه ای که میزان تولید ناخالص داخلی بیشتر و رونق افتصادی لمس شود. باید ساز و کاری ایجاد شود تا نقدینگی به سمت تولید هدایت شود تا با تحرک بخشی تولید اشتغال بوجود آید. همچنین بسیاری از صنایع کشور را صنایع انرژی‌بر هستند و اکنون این صنایع به واسطه افزایش قیمت‌های برق،گاز و نفت با مشکلات عدیده‌ای مواجه شده‌اند بنابراین دولت باید گروهی از کارشناسان برجسته را چه از درون دولت و چه خارج مسوول تدوین راهبردها کند.
بسیاری از صنایع کشور را صنایع انرژی‌بر هستند و اکنون این صنایع به واسطه افزایش قیمت‌های برق،گاز و نفت با مشکلات عدیده‌ای مواجه شده‌اند بنابراین دولت باید گروهی از کارشناسان برجسته را چه از درون دولت و چه خارج مسوول تدوین راهبردها کند
دولت در یک سال اخیر نتوانسته در موضوع ایجاد اشتغال توفیق داشته باشد. دولت چگونه می‌تواند اشتغال ایجاد کند؟
اکنون اقتصاد ایران منتظر حجم عظیمی از جستجوگران شغل است و این مسئله می تواند بطور محسوسی اقتصاد را آسیب پذیر ساخته و ایجاد فرصت های شغلی و اقدام برای کاهش نرخ بیکاری را به عنوان دو مشکل، پیش روی دولت قرار دهد.اشتغالزایی یکی از اقداماتی است که دولت باید پیگیر آن باشد. برای این کار دولت می‌تواند در بخش عمرانی و کشاورزی سرمایه‌گذاری کند تا بازدهی سرمایه‌گذاری بیشتر شود. زمانی که دولت از مراکز تولیدی مخصوصا بنگاه‌های کوچک و متوسط حمایت کند به طور خودکار اشتغال ایجاد خواهد شد. همچنین بانک مرکزی در ارائه تسهیلات به بنگاه‌ها باید به گونه‌ای عمل کند که وجود منابع در مراکز تولیدی توجیه اقتصادی داشته باشد و در این راستا بانک مرکزی وظیفه ای خطیر دارد چراکه به انحراف کشیدن منابع بانکی ضربات جبران‌ناپذیری به اقتصاد وارد می‌کند.
مصاحبه: محسن جندقی بخش اقتصاد تبیان
مطالب مرتبط:
