خورشید کوچکتر است!
بر پایهى بررسیهاى تازهاى ادعا شده که خورشید کوچکتر از آن چیزى است که تصور میشود. اگر این گونه باشد، آنگاه ویژگیهاى دیگر خورشید مانند دماى درونى و چگالى آن نیز اندکى با محاسبات پیشین تفاوت خواهد داشت.
آگاهى از درون خورشید مهم است زیرا میتواند به دانشمندان کمک کند دربارهى آب و هواى فضا پیشبینیهایى انجام دهند و به پرسشهایى دربارهى سامانهى خورشیدى(منظومهى شمسى) پاسخ دهند.
خورشید سطح جامد ندارد. هر چه از مرکز آن دورتر میشویم، اتمسفر آن نازکتر و شفافتر میشود. در عوض، "سطح" خورشید را عمقى در اتمسفر خورشید تعریف میکنند که براى نور کدر و مات میشود. دانشمندان این عمق را با مشاهدهى خورشید با تلسکوپ و اندازهگیرى فاصلهى بین مرکز صفحهى خورشیدى و "لبه"ى آن، یعنى جایى که روشنى آن ناگهان کاهش مییابد، محاسبه میکننند. از این محاسبه عدد 695990 کیلومتر یا نزدیک 109 برابر شعاع زمین به دست میآید.
روش دیگرى براى محاسبهى اندازهى خورشید استفاده از امواج گرانشى سطحى است که به مانند امواج آب در اقیانوس بر سطح خورشید موج میزنند. این امواج فقط بر سطح مات خورشید پدیدار میشوند و از مشاهدهى آنها میتوان براى اندازهگیرى شعاع خورشید بهره گرفت، زیرا طول موج آنها به فاصلهى آنها از مرکز خورشید، آن هم به گونهاى پیشبینیپذیر، بستگى دارد.
از سالها پیش ذهن دانشمندان به این موضوع مشغول بود که چرا اندازهگیرى شعاع خورشید با این دو روش به پاسخهاى متفاوتى میانجامد. با روش طول موج شعاعى نزدیک 695700 کیلومتر به دست مى آید که حدود 300 کیلومتر از نتیجهى روش افت نور کمتر است.
گرچه این اختلاف فقط 04/0 درصد است، اما هنگامى که دانشمندان میخواهند شناخت بهترى از درون خورشید به دست آورند، عدد بزرگى به شمار میآید. اکنون مارگیت هابریتر و همکارانش در مرکز جهانى پرتوشناسى در سوییس نشان دادهاند که عدد کوچکتر به واقعیت نزدیکتر است.
آنها نقطهى دقیق افت نور را با کمک نرمافزارى که پراکنش نور را در اتمسفر خورشید شبیهسازى میکند، محاسبه کردند. نتایج به دست آمده حاکى از آن بود که بین جایى که اتمسفر خورشید مات میشود و نقطهاى که بیننده، افت نور را مشاهده میکند، اندکى تفاوت وجود دارد.
افت نور در 333 کیلومتر بالاتر از موقعیت سطح مات در اتمسفر خورشید رخ میدهد، یعنى جایى که امواج گرانشى سطحى رخ میدهند. بنابراین، پزوهشگران معتقدند که باید در مدلهاى نظرى از خورشید که بر پایهى شعاع بزرگتر پیشنهاد شده است، بازنگرى انجام شود.