عملی برای بهره بردن از تمام برکات و ارزاق دنیا
از جمله مهمترین مباحثی که در منابع اسلامی مورد توجه خاص قرار گرفته موضوع گناه شناسی و و راه‌های جبران و اصلاح خطاهای قبلی است. بسیاری از افراد بعد از ارتکاب گناه و معصیت به دنبال فرمولی برای جبران خطاهای خود می‌گردند تا اینکه از عواقب شوم کردار خود در امان بمانند. در این بین منابع غنی اسلامی در خود بهترین نسخه‌های نجات از عواقب شوم این چنین رفتارهای گنجانده است.
استغفار و توبه به درگاه الهی
یکی از ترفندهای شیطان برای آلوده کردن بندگان به گناه و معصیت نشان دادن درهای توبه و مغفرت الهی ست، این در حالی است که بعد از آلوده کردن بندگان به گناه و معصیت با ناامید کردن افراد گنهکار راه بازگشت و توبه به درگاه الهی را می‌بندد، در حالی که خداوند متعال همیشه درهای رحمت خود را به روی بندگان گشوده است چرا که در آیات نور می‌فرماید: «نَبِّىءْ عِبَادِی أَنِّی أَنَا الْغَفُورُ الرَّحِیمُ؛[ الحجر/49] به بندگان من خبر ده كه منم آمرزنده مهربان.»
برکات فوق العاده استغفار به درگاه الهی
خداوند متعال در آیات متعددی بندگان را به سوی بهرمندی از درهای رحمت و مغفرت خود دعوت می‌نماید و حاصل آنها را برکات ارزشمند استغفار نوید نیکو می‌دهد:
«فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ إِنَّهُ كانَ غَفَّاراً یُرْسِلِ السَّماءَ عَلَیْكُمْ مِدْراراً وَ یُمْدِدْكُمْ بِأَمْوالٍ وَ بَنینَ وَ یَجْعَلْ لَكُمْ جَنَّاتٍ وَ یَجْعَلْ لَكُمْ أَنْهاراً؛[نوح/12-10] و گفتم: از پروردگارتان آمرزش بخواهید كه او همواره آمرزنده است. [تا] بر شما از آسمان بارانِ پى در پى فرستد. و شما را به اموال و پسران، یارى كند، و برایتان باغها قرار دهد و نهرها براى شما پدید آورد.»
خداوند متعال در این آیات نورانی پنج وعده نیکو به کسانی که از اهرم استغفار و توبه به درگاه الهی استفاده میکنند می‌دهد:
1-مژده‌ی بخشش گناهان:
«إِنَّهُ كانَ غَفَّاراً؛[نوح/10]او همواره آمرزنده است.»
اولین و زیباترین نویدی که خداوند متعال به افراد توبه کار و نادم می‌دهد بخشش گناهان ایشان است. همان هدف ابتدایی که بنده را به استغاثه و گریه به درگاه معبود کشانده بود.
2-بهره مندی از برکات و ارزاق آسمانی:
«یُرْسِلِ السَّماءَ عَلَیْكُمْ مِدْراراً؛[نوح/11] بر شما از آسمان بارانِ پى در پى فرستد.»
بنده توبه کار و مستغفر علاوه بر بهره‌مندای از دریای مغفرت و آمرزش الهی خود را در اقیانوس رحمت ومحبت الهی می بیند چرا که بعد از بازگشت به سوی دوست با آغوشی باز و نعمت‌های گوناگون مادی و معنوی الهی مواجه می‌شود. چقدر راست فرمود خداوند متعال: «إِنَّ اللّهَ یُحِبُّ التَّوَّابِینَ وَیُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِینَ؛[البقرة/ 222] هر آینه خدا توبه کنندگان و پاکیزگان را دوست دارد».
3-توسعه وسعت مالی در زندگی:
«وَیُمْدِدْكُمْ بِأَمْوالٍ؛[نوح/12] و شما را به اموال یارى كند.»
چه بسیار گره‌های مادی که فقط به خاطر دور ماندن از درگاه الهی بسته مانده و چه بسیار افرادی که بعد از توبه و استغفار درهای رحمت الهی را به روی خود گشوده می‌بینند.
4-بهره‌مندی از فرزندان در حیات دنیوی:
« وَ یُمْدِدْكُمْ بِأَمْوالٍ وَ بَنینَ؛[نوح/12] و شما را به اموال و پسران، یارى كند.»
در دنیا هستند کسانی که از نعمت فرزند و اولاد بی‌بهره هستند با عنایت و توجه به این آیه شریف به روشنی استفاده می‌شود که استدامت و اصرار بر این ذکر قرآنی استغفار به درگاه الهی می شود از این نعمت بهره‌مند: « وَ یُمْدِدْكُمْ بِأَمْوالٍ وَ بَنینَ؛ و شما را با اموال و فرزندان فراوان كمك كند».
5-موجبات آبادانی دنیا و آخرت:
« وَ یَجْعَلْ لَكُمْ جَنَّاتٍ وَ یَجْعَلْ لَكُمْ أَنْهاراً؛[نوح/12] و برایتان باغها قرار دهد و نهرها براى شما پدید آورد.»
بسیاری از عذاب‌های الهی به خاطر توبه و اشک بندگان نادم و پشیمان از امت ها برداشته می‌شود که بهترین شاهد آن را می توان در قوم حضرت یونس مشاهده کرد.
6- تقویت قواى جسمى و روحى، فردى و اجتماعى
بى شك بسیارى از گناهان، قواى جسمى و روحى انسان را تحلیل برده و او را به سوى ضعف و سستى و كسالت و تنبلى مى كشاند و گاهى منجر به نابودى و از بین رفتن هستى او مى گردد.
از طرفى چون استغفار و عذرخواهى از خداوند غفار، باعث ریزش گناهان و از بین رفتن آثار سوء كردار زشت انسان مى گردد، پس یكى از آثار درخواست عفو و بخشش از خداوند، زیاد شدن قواى جسمى و افزایش نیروهاى متمركز در روح انسان است. خداوند، سفارش حضرت هود(علیه السلام) به قومش را چنین بیان مى فرماید:
( وَ یا قَوْمِ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَیْهِ یُرْسِلِ السَّماء عَلَیْكُمْ مِدْرراً وَ یَزِدْكُمْ قُوَّةً إِلى قُوَّتِكُمْ وَ لا تَتَولَّوْا مُجْرِمینَ ). (1)
اى قوم من از پروردگارتان طلب آمرزش كنید، سپس به سوى او باز گردید، تا (باران) آسمان را پى درپى بر شما بفرستد، و نیرویى بر نیرویتان بیافزاید، و در حالى كه گناه كارید ( از حق ) روى برنتابید.
7-رفع غم و غصّه، رهایى از مشكلات
زندگى امروز بشر، با مشكلات، ناملایمات و سختى هاى فراوانى همراه است. هر كس براى رهایى خویش از غم و اندوه، به وسیله اى متوسّل مى شود تا از عواقب سوء آن در امان مانده و گرفتارِ پى آمدهاى ناگوارش نگردد.
چه بسا افرادى در اثر دیدن مشكلات سخت و دست و پنجه نرم كردن با غم و غصّه هاى گوناگون، گرفتار ناراحتى هاى شدید عصبى و نارسایى هاى سخت روحى گشته اند و براى درمان خود بار سنگین سفرهاى پرتلاش و كم سودى را به دوش كشیده اند و مخارج زیادى را متحمّل شده اند و ضررهاى اقتصادى فراوانى دیده اند. غافل از آن كه خداى مهربان ـ كه تمام احكام و دستوراتش براى سعادت و آسایش بشر وضع شده است ـ در این زمینه نیز دستوراتى را به انبیا و فرستادگانش داده است تا براى مردم بیان كنند و كامل ترین آن را در اختیار برترین پیامبرش قرار داده است.
مهمترین عامل نجات از مشكلات و سختى ها و بهترین سبب زدودن غم و اندوه در كلمات نورانى پیامبر و اهل بیت پاكش (علیهم السلام) استغفار و عذرخواهى از خداى مهربان، معرفى شده است.
رسول خدا (صلى الله علیه وآله وسلم) در سخن زیبایى مى فرمایند:
مَنْ كَثُرَ هُمُومُه فَلْیُكْثِر مِنَ الاِْسْتِغْفار . (2)
هر كس غم و غصه اش زیاد است ، باید زیاد استغفار كند.
و نیز در عبارت دیگرى میدان تأثیر استغفار را گسترده تر معرفى كرده و فرموده اند:
عَلَیْكَ بِالإِسْتِغْفارِ فَاِنَّهُ الْمُنْجاةُ . (3)
بر تو باد به استغفار و عذرخواهى از خداوند كه استغفار نجات دهنده ( انسان از مشكلات و سختى ها ) است.
8- نجات از قرض و پرداخت بدهى
یكى از مشكلات اقتصادى مسلمانان و مخصوصاً دوستان امیرمۆمنان (علیه السلام)، گرفتار شدن به قرض و وام هاى دراز مدّت است كه در موارد بسیارى با رِبا و سود دهىِ غیر مجاز همراه است و باعث خمودى و انحطاط فكرى مسلمین و ضررهاى سنگین مالى و سقوط در گرداب گناه مى گردد . و عواقب سوئى را براى فرد و جامعه در بردارد و ضربه هاى سهمگینى بر پیكر نظام اقتصادى اجتماع وارد مى سازد.
از طرفى اشخاص بسیارى براى بهبود زندگى خویش، ناچار به گرفتن وام بدون بهره هستند. این گونه وام گرفتن، هر چند ضررى به همراه ندارد بلكه در بسیارى از اوقات گره هاى كور اقتصادى وام گیرندگان را باز مى كند و براى وام دهندگان ثواب عظیم و بركات فراوانى را به دنبال دارد. امّا فرو رفتن در گرداب قرض و دست و پا زدن براى بازپرداخت وام، از مشكلات سختى است كه مۆمن را در دنیا گرفتار، فكرش را مشغول و عمرش را كوتاه مى كند; چرا كه غم و غصه پرداخت اقساط ماهیانه و تأمین وجه چك هایى كه به اشخاص مختلف داده است براى كسى كه قدرت تهیّه و پرداخت آن را ندارد، آرامش زندگیش را سلب كرده و سلامت جسم و جانش را به خطر مى اندازد.
در كلمات نورانى اهل بیت(علیهم السلام) براى رهایى از این مشكل و سهولت در پرداخت بدهى، راه هایى ارائه شده است.
یكى از مهمترین آن ها، زیاد استغفار نمودن و عذرخواهى كردن از خدا در ساعات شب و روز است.
اسماعیل بن سهیل گوید: براى امام باقر(علیه السلام) نامه اى نوشتم، (مشكل خود را عنوان كردم) كه گرفتار قرض سنگینى شده ام (به گونه اى كه فكرم را مشغول كرده و آبرویم را به خطر انداخته است ).
حضرت در جواب نامه ام نوشتند:
أَكْثِرْ مِنَ الإِسْتِغْفارِ وَ رَطِّبْ لِسانكَ بِقَراءَةِ « إِنّا أَنْزَلْناهُ » . (4)
زیاد استغفار كن و زبانت را به تلاوت سوره «اِنا اَنْزلناهُ » تر و تازه گردان (سوره قدر را مرتّب تلاوت كن) .
پی نوشت ها :
1. سوره هود ، آیه 52 .
2. بحارالأنوار ، ج 90 ، ص 283 .
3. بحارالأنوار ، ج 90 ، ص 283 .
4. كافى، ج 5 ، ص 316 ، ح 51 .
فرآوری: محمدی
بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
منبع: تجربه شیرین ندامت، محمد حسین یوسفى، سایت رهروان ولایت
مطالب مرتبط:
